تحولات موضوع هسته‌ای ایران از وین ۴ تا وین ۵

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم؛ دور چهارم گفتگوهای هسته ای ایران با کشورهای 1+5 در وین برای دستیابی به توافقی جامع در حالی  26 اردیبهشت پایان یافت که بر اساس اظهار نظر اغلب مذاکره کنندگان وجود اختلافات زیاد بین دو طرف مانع از آغاز تدوین نگارش پیش نویس توافق نهایی شد.

چند روز پس از پایان دور چهارم گفتگوها، نشست یک روزه کارشناسی ایران و آژانس در تهران برگزار شد، بهروز کمالوندی‏ سخنگوی سازمان انرژی اتمی دستور کار این نشست را«جمع‌بندی 13 اقدامی‌ دانست که ایران در همکاری با آژانس به شکل‌های مختلف انجام داده است.» بر اساس گزارش ها ایران و آژانس همچنین علاوه بر بررسی هفت اقدام عملی قبلی در مورد پنج گام عملی بعدی به توافق رسیدند.

در دوم اردیبهشت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران  اعلام کرد که ایران ذخیره اورانیوم غنی سازی شده‌اش را ، مطابق با توافق ژنو کاهش داده است. بر اساس این گزارش ایران به تعهدات خود در توافق ژنو عمل کرده، همچنین ایران درباره چاشنی های انفجاری( که کاربردی دوگانه دارند) به آژانس توضیحاتی داده است.

در ادامه  اخباری مبنی بربرگزاری نشست فوق العاده ای قبل از مذاکرات رسمی وین بین محمد جواد ظریف و کاترین اشتون روسای هیئت های مذاکره کننده در استانبول ترکیه منتشر شد که به واقعیت پیوست و وزیر امور خارجه کشورمان در اوایل خرداد ماه و پیش از شرکت در نشست وزرای خارجه کشورهای عضو جنبش غیر متعهدها در الجزایر توقف دو روزه ای در استانبول داشت  و در این  گفتگوهای دوجانبه شرکت کرد. یک منبع آگاه در وزارت خارجه  دستور کار این نشست را«بررسی نحوه پیشرفت روند گفت‌وگوهای جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 » اعلام کرد. همچنین در حاشیه این مذاکرات  نشست کارشناسی به‌ریاست بعیدی‌نژاد و استفن کلمنت دستیار ویژه کاترین اشتون نیز برگزار شد.

دیپلماسی هسته ای ظریف در الجزیره نیز ادامه یافت و در حاشیه  هفدهمین اجلاس وزاری خارجه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد با ابراز خوش‌بینی درباره اراده سیاسی ایران و کشورهای 1+5 در مذاکرات هسته‌ای بر ادامه تلاشها برای دستیابی به توافق جامع هسته‌ای تأکید کرد. آقای ظریف به خبرنگاران گفت: «درباره اراده سیاسی دو طرف خوش‌بین هستم. با این حال ما به کسانی که دائم در حال خیال‌پردازی و توطئه هستند فرصت نخواهیم داد».

یوکیا آمانو مدیر کل ژاپنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست فصلی این نهاد بین المللی اعلام کرد: ایران با آژانس از جمله در زمینه چاشنی‌های انفجاری به صورت اساسی تعامل کرده است.  وی همچنین در یک کنفرانس خبری گفت: تحقیقات درباره برنامه اتمی ایران تا پیش از 20 جولای، تاریخی که ایران و شش قدرت جهانی برای نتیجه‌گیری مذاکرات هسته‌ای تعیین کرده‌اند پایان نخواهد یافت.

از سوی دیگر رضا نجفی، نماینده ایران در نشست آژانس گفت: گزارش جدید آژانس بار دیگر نشان می‌دهد که فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران صرفاً صلح‌آمیز است، تحت پادمان جامع آژانس قرار دارد و هیچ انحرافی در آن دیده نمی‌شود. وی همچنین افزود: جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در چارچوب برنامه اقدام مشترک توافق شده با گروه 1+5 و نیز طبق موافقتنامه چارچوب همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی عمل کرده است.

همزمان با نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین مذاکرات کارشناسی ایران و گروه 1+5 نیز در 12 خرداد برگزار شد.

از سوی دیگر دولت فرانسه اقدام به تغییر مذاکره کننده ارشد خود در گفتگوهای هسته ای کرد و «نیکلا دی ریوری‌» که سابقه نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل را دارد جایگزین ژاک اودیبر شد. در زمان مسئولیت اودیبر فرانسه مواضع سختی در مذاکرات هسته ای از خود نشان داد.

وزارت امور خارجه کشورمان در هفدهم خرداد اعلام کرد به منظور رایزنیهای سیاسی تا قبل از شروع دور بعدی مذاکرات با کشورهای گروه 1+5 که قرار است در تاریخ 26 خرداد در وین از سرگرفته شود، گفتگوهای دو جانبه بین هیئت ایرانی و برخی کشورهای گروه 1+5 در سطح معاونین وزیر برگزار خواهد شد. در این چارچوب طی روزهای دوشنبه و سه شنبه 19 و 20 خرداد گفتگوهای دوجانبه با هیئت آمریکائی در ژنو و طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه 21 و 22 خرداد، با هیئت روسیه در رم برگزار شد. 

ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز این خبر را تکمیل کرد و گفت: ویلیام برنز، وندی شرمن، معاونان وزیر خارجه آمریکا به‌همراه جیک سولیوان، مقام ارشد کاخ سفید این هفته با مقامات ایرانی در ژنو دیدار خواهند کرد. مایکل مان نیز از حضور هلگا اشمیت، معاون کاترین اشتون در این نشست خبر داد.

در همین راستا مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکای وزیر امور خارجه پیش از عزیمت به ژنو و دیدار با همتایان آمریکایی خود گفت:« در ژنو گفت‌وگوهایی صریح در آستانه مذاکرات هفته آینده در وین خواهیم داشت. ما نظراتمان را با صراحت کامل و درچارچوب خطوط قرمز نظام مطرح می‌کنیم.» در پایان دو روز مذاکره با طرف های آمریکایی، سید عباس عراقچی گفت: تبادل نظرهای خوبی انجام شد که در آستانه دور بعدی مذاکرات در وین مفید بود. به گفته این دیپلمات برجسته کشورمان« طرف های ما (تیم‌های مقابل) باید تصمیمات سختی بگیرند تا بتوانند دیدگاه های ما را تامین و با پذیرش حقوق ملت ایران آن را تثبیت کنند».

دیدار با هیئت فرانسوی که اکنون مذاکره کننده ارشد جدیدی نیز دارد در ژنو صورت گرفت. قبل از این نشست وزیر امور خارجه فرانسه در مصاحبه با یک شبکه رادیویی فرانسوی گفت: تعداد سانتریفیوژها موضوع اصلی مورد اختلاف در مذاکرات است.  عراقچی پس از دیدار با هیئت فرانسوی  گفت: گفت و گوها و تبادل نظرها در فضای مثبتی صورت گرفت و در آستانه دور بعدی مذاکرات در وین مفید بود.

مذاکره کننده های کشورمان پس از پایان دیدارهای دوجانبه خود در اروپا در نشست شورای اروپایی روابط خارجی در رم ایتالیا به تبیین مواضع کشورمان پرداختند. دراین نشست عراقچی  گفت « که افق جامع هسته‌ای بین ایران و 1+ 5 در دسترس است اما دو طرف همچنان اختلافات زیادی در برخی موضوعات با یکدیگر دارند.» وی بر این نکته هم تاکید کرد که «در صورت عدم دستیابی به توافق و توقف مذاکرات هسته‌ای، ایران به غنی‌سازی 20 درصد اورانیوم باز خواهد گشت.»

تخت روانچی نیز در این نشست در تکمیل اظهارات همکار خود بر اهمیت فوق العاده فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرام بودن تولید، ذخیره و استفاده از تسلیحات کشتار جمعی اشاره کرد و گفت: «ایران می تواند از معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای خارج شود اما نمی تواند از فتوای مقام معظم رهبری درباره حرام بودن تسلیحات کشتار جمعی خارج شود.»

در ادامه مصاحبه مهمی از محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با گرت پورتر، مورخ و روزنامه نگار مستقل آمریکایی، که در پایگاه اینترنتی اینتر پرس سرویس منتشر شد که رئیس دستگاه دیپلماسی از ارائه یک پیشنهاد مشروح به گروه 1+5 خبر داد که تضمین می‌کند ذخایر اورانیوم با غنای پایین در"گریز هسته‌ای" (برک‌آوت) و تولید اورانیوم سطح تسلیحاتی به کار نخواهد رفت.

ظریف سپس در یاداداشتی درروزنامه واشنگتن پست نوشت: گفتگوهای هسته ای بین ایران و 1+5 به مرحله ای حساس رسیده است. من به صورت منطقی مطمئن هستم که طی یک ماه باقی مانده، می توانیم به توافقی جامع دست یابیم که بر اساس آن غرب مطمئن می شود برنامه هسته ای ایران منحصرا صلح آمیز باقی می ماند.

وزیر امور خارجه کشورمان روز شنبه 24 خرداد نیز در نشستی با حضور اندیشمندان و مقامات اروپایی در تهران از عدم پذیرش غنی سازی نمادین صحبت کرد. ظریف گفت:غنی سازی نمادین را در سال 2005 قبول کردیم که غرب را توهم گرفت و به دنبال محروم کردن ایران از حقوق هسته ای اش حرکت کردند. اکنون باید واقعیت ها را ببینند.
ظریف با اشاره به اینکه می‌توانیم تا 20 جولای به توافق برسیم این را هم گفت که «حتی می‌توانیم در گفتگوهای هفته جاری در وین به توافق برسی» اما بایستی واقعیت‌ها را ببینند، توهمات را کنار گذاشته و حقوق ایران را محترم بشمارند.

وزیر امور خارجه ایران و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه (26 خرداد) با صرف نهار کاری در وین پنجمین دور از مذاکرات هسته‌ای دستیابی به توافق جامع را آغاز کردند.

انتهای پیام/ع