تغییر ژئوپلتیک انرژی جهان با تولید نفت و گاز شیل

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از وال استریت ژورنال، زمانی که روسیه و چین ماه گذشته انعقاد قراردادی 400 میلیارد دلاری برای انتقال سالانه 38 میلیارد متر مکعب گاز از روسیه به چین به مدت 30 سال را اعلام کردند، برخی تحلیلگران این قرارداد را به عنوان یک تغییر ژئوپلتیک در حوزه انرژی ارزیابی کردند.
در مقابل، شتاب ولادیمیر پوتین برای امضای قراردادی که بیش از یک دهه است، انعقاد آن به تعویق افتاده است، نشان دهنده ضعف سیاسی روسیه می باشد. روسیه به رغم رشد ناشی از افزایش قیمت انرژی در دهه ابتدایی قرن 21، اکنون در حال افول می باشد. جمعیت این کشور در حال کاهش است، با مشکلات جدی در زمینه سلامت مواجه است (به طور متوسط مردان روسی در اوایل دهه 60 زندگی شان می میرند) و اقتصاد تک محصولی آن به شدت وابسته به صادرات انرژی می باشد. روسیه به اصلاحاتی بنیادی برای ایجاد یک اقتصاد متنوع و مولد نیاز دارد، اما اقدامات این کشور در اوکراین منجر به تحریم هایی شده اند که دسترسی مسکو به ایده ها و فن آوری غربی را محدود می کند. تبدیل شدن به ایستگاه گازی چین نیز نمی تواند این روند را معکوس نماید.
تغییر ژئوپلتیک واقعی، ورود انرژی شیل به بازار است که در دهه گذشته به وجود آمد. 10 سال قبل آمریکا به نحو فزاینده ای به واردات انرژی وابسته بود و پایانه هایی را برای واردات گاز مایع طبیعی با قیمت بالا ایجاد کرده بود. اما اکنون آمریکای شمالی پایانه هایی را برای صادرات ال ان جی ارزان قیمت ایجاد کرده است و پیش بینی می شود که این قاره تا دهه 2020 در زمینه انرژی به خودکفایی برسد.
انقلاب ناشی از تولید انرژی شیل، تاثیراتی نیز بر سیاست خارجی آمریکا داشته است. تولید انرژی شیل، وضعیت اقتصادی آمریکا را بهبود می بخشد و فرصت های شغلی بیشتری را ایجاد می کند. کاهش واردات به توازن پرداخت ها کمک می کند. درآمدهای مالیاتی جدید فشار بر بودجه دولت را کاهش می دهد. انرژی ارزان تر، صنایع این کشور و به خصوص صنایع انرژی بر نظیر پتروشیمی، آلومنیوم و فولاد را در سطح جهان رقابتی تر می کند.
تحلیلگران شکاک استدلال می کنند که کاهش وابستگی به واردات انرژی، منجر به کاهش حضور و نقش آمریکا در خاورمیانه خواهد شد. این تعبیری اشتباه از اقتصاد انرژی است. بروز یک اختلال نظیر یک جنگ یا یک حمله که منجر به توقف ترانزیت انرژی از تنگه هرمز شود، قیمت ها را برای آمریکا و متحدان این کشور به شدت افزایش خواهد داد. به علاوه، آمریکا منافع زیادی غیر از نفت در منطقه خاورمیانه دارد که می توان به منع اشاعه تسلیحات هسته ای، حفاظت از اسرائیل، حقوق بشر و مبارزه با تروریسم اشاره کرد.
از نظر هزینه های تداوم حضور ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در منطقه، بسیاری از پایگاه ها از سوی کشورهای پذیرنده تامین می شوند. و هزینه های جانبی حضور نیروها در این منطقه به جای حضور در مناطق دیگر فشار زیادی بر بودجه آمریکا وارد نمی کند.  توانایی آمریکا در استفاده از تحریم نفتی برای بازگرداندن ایران به پای میز مذاکرات هسته ای نه تنها به تمایل عربستان برای جبران کمبود به وجود آمده در بازار نفت وابسته بود، بلکه از انتظارات کلی ایجاد شده از تولید نفت شیل نیز ناشی می شد.
دیگر مزایای تولید انرژی شیل برای سیاست خارجی  آمریکا شامل کاهش توانایی کشورهایی مانند ونزوئلا برای خرید رای در سازمان ملل و سازمان های منطقه ای دولت های کوچک حوزه کارائیب از طریق ارسال محموله های نفتی است و اگر دولت آمریکا با افزایش صادرات ال ان جی موافقت کند، کاهش تدریجی توان روسیه برای تحت فشار قرار دادن همسایگانش از طریق تهدید به قطع صدور گاز نیز دستاورد دیگر انرژی شیل برای سیاست خارجی آمریکا خواهد بود. کوتاه سخن اینکه، یک تغییر اساسی در ژئوپلتیک انرژی به وجود آمده است، اما این تغییر قرارداد خط لوله انتقال گاز روسیه به چین نیست.
انتهای پیام/ 29