۳میلیون ایرانی خواستار شغل خانگی شدند ولی تسهیلات یکبیستم شد
خبرگزاری تسنیم: رئیس دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی کشور با اعلام اینکه از سال۹۰ تاکنون ۳میلیون نفر خواستارشغل خانگی شدند، از عدمهمکاری بانکها گلایه کرد وگفت: تسهیلات مشاغل خانگی در سال۹۰ دوهزار میلیارد تومان بود که سال۹۲ به ۱۰۰میلیارد تومان کاهش یافت.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی واگذاری امور به مردم بسیار حائز اهمیت نشان داده شده است. در بخشی از این ابلاغیه بر تأمین شرایط و فعالسازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایههای انسانی و علمی کشور بهمنظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیتهای اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاریهای جمعی و تأکید بر ارتقای درآمد و نقش طبقات کمدرآمد و متوسط تأکید شده و آمده است که اقتصاد مقاومتی خواهد توانست در بحرانهای رو به افزایش جهانی، الگویی الهامبخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند.
کسب و کار و مشاغل خانگی یکی از زمینههای افزایش مشارکت مردم در اقتصاد و از جمله راهکارهای مناسب برای توسعه اشتغالهای خرد و متوسط بهویژه برای جمعیت وسیعی از زنان است که دارای مهارت کافی در انجام برخی از کارها هستند، اما بهدلیل بازار نامناسب اشتغال نمیتوانند جذب بازار شوند. فعالیت اقتصادی در محیط خانگی موجب امکان مشارکت اعضای خانوار برای انجام یک فعالیت اقتصادی مشترک بوده و جلوگیری از رفت و آمدهای شهری، صرفهجویی در هزینههای اجتماعی و کنار خانواده بودن از مزایای مشاغل خانگی است.
خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم برای بررسی دقیقتر مسائل و مشکلات در این بخش با «مهناز امامدادی»، رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور به گفتوگو نشسته است که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
مهناز امامدادی, رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشوربا اشاره به اینکه مشاغل خانگی بهعنوان یک فرصت برای نیروی جویای کار است گفت: در ایران بهدلیل فرهنگ خاص حاکم بر جامعه و با توجه به اینکه بسیاری از بحثهای مدیریتی درون منزل بهعهده خانمها است و همانطور که مقام معظم رهبری گفتند اشتغال بحث اول زنان نیست و رسالتهای دیگر آنها در خانه رسالت اولشان به حساب میآید و شغل و مدیریت بعد از این بحثها هست, مشاغل خانگی یکی از مسائلی است که میتوانیم مدعی شویم میتواند در مسیر توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری راهگشا باشد.
امامدادی با یادآوری اینکه مشاغل خرد و خانگی در اکثر نظامهای اقتصادی شناخته شده است یادآور شد: توسعه اشتغال از طریق مشاغل خرد و خانگی بهعنوان یک ضرورت در توسعه اشتغال و کارآفرینی در اکثر کشورهای دنیا مطرح است و دولتها به توسعه مشاغل خانگی توجه ویژهای دارند.
وی با بیان "نرخ اشتغال در حوزه مشاغل خانگی کشور ما حدود 11 درصد است" گفت: نرخ مشارکت در بسیاری از کشورها مثل ایتالیا و اسپانیا 25 تا 40 درصد است و این در حالی است که با توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی کشور ما توجه به مشاغل خانگی و توسعه آن مزیتهای فراوانی دارد و تناسب بیشتری با فرهنگ کار کشور ما میتواند داشته باشد.
*مشاغل خانگی پاسخی روشن به بیکاری است
رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور با اظهار اینکه مشاغل خانگی پاسخی روشن به تمام نیازهای اشتغال جامعه است، گفت: میتوانیم با استفاده از مشاغل خانگی نرخ بیکاری را کاهش دهیم. با وقوع انقلاب صنعتی و توجه به صنایع تا حدود زیادی توجه به مشاغل خانگی کمرنگ شد و نقش این مشاغل در زندگی مردم کاهش یافت ولی در ادامه بهویژه با ظهور اینترنت توجه به مشاغل خانگی دوباره مورد توجه قرار گرفت و در حال حاضر این مشاغل اهمیت ویژهای در اقتصاد بسیاری از کشورهای دنیا دارد.
وی به کمبود شغل و محدودیت ایجاد اشتغال و مشکلات اقتصادی دولتها اشاره کرد و بیان داشت: نیاز کم به منابع مالی و مزایای فراوان مشاغل خانگی و نقش سازنده آنها در اشتغال و توسعه اقتصادی سبب شده دولتها از این ظرفیتها برای توسعه متوازن استفاده کنند.
امامدادی افزود: مشاغل خانگی زمینه تناسب و توازن شغلی و شخصی را در منزل برای افراد فراهم مینماید و تناسب مشاغل خانگی با فرهنگ کشور موجب شده تا این بخش در کشور ما نیز مورد توجه قرار گیرد و بهعنوان یکی از سیاستهای مثبت برای اشتغال مورد توجه باشد.
وی تأکید کرد: در حال حاضر فارغ التحصیلان زیادی داریم که بیکار هستند و امکان عرضه مهارت آنها در فضای بیرون وجود ندارد. در کلانشهرها مشکلات زیادی برای فارغ التحصیلان وجود دارد. مشاغل خانگی یک راهگشا و دریچهای برای رفع مشکلات این قبیل افراد است.
رئیس دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی کشور افزود: مشاغل خانگی برای آن دسته از افرادی که تمایل ندارند خارج از خانه مشغول فعالیت شوند فرصت بسیار مناسبی است. با توجه به اینکه فرصت شغلی برای تحصیلکردگان دانشگاهی وجود ندارد و آنها نمیتوانند در دستگاههای دولتی مشغول فعالیت شوند و امکان جذب نیرو در سایر دستگاهها وجود ندارد میتوانند به مشاغل خانگی بهعنوان یک راهکار مناسب روی آورند.
وی در پاسخ به اینکه آیا مشاغل خانگی در راستای شأن تحصیلکردگان شناسایی شده است پاسخ داد: متأسفانه عدم فرهنگ سازی در این زمینه مشکلاتی را فراهم کرده است. هنوز نگاه به مشاغل خانگی بهروز نیست، تعداد زیادی تصور میکنند مشاغل خانگی پتانسیل پیشرفت ندارد. متأسفانه نگاه این است که صنایع دستی و مشاغل خانگی برای افراد کمسواد است، در صورتی که با نگاه عمیق به این رشته میتوان دریافت که بسیاری از رشتههای مشاغل خانگی نیازمند تحصیلات دانشگاهی است.
* بازنگری و توسعه رشتههای مشاغل خانگی
رئیس دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی کشور با بیان اینکه بر اساس قانون، مشاغل خانگی در راستای نیازهای جامعه بازنگری میشود و رشتههای مشاغل خانگی سالی یک بار بازنگری میشوند٬ در پاسخ به اینکه آیا پتانسیل شناسایی سایر رشتهها وجود دارد، گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا بیشتر از 1000 رشته برای مشاغل خانگی تعریف شده است، اما این تعریف متفاوت از کشور ما است.
وی با اشاره به تعریف مشاغل خانگی مطابق قانون گفت: مطابق قانون مشاغل خانگی مجموعه فعالیتهایی است که توسط فرد یا افراد عضو یا اعضای خانواده در قالب طرح مشخص بدون ایجاد مزاحمت برای واحدهای همجوار در خانه مسکونی انجام میشود، که نتیجه آن تولید کالاهایی است که در خارج از بازار منزل عرضه میشود. در بحث قانون مشاغل خانگی توجه به رکن خانواده و آسایش و آرامش خانواده مورد توجه است.
وی همچنین تأکید کرد: اما در قانون کشورهای دیگر اینکه فرد ثالثی برای انجام کار به خانه ورود نکند را توجه زیادی ندارند و کارهایی مانند نگهداری کودک و سالمند برای آنها جزو مشاغل خانگی است که در کشور ما اینچنین نیست و نوع تعریفی که در کشور ما شده با سایر کشورها متفاوت است، به همین دلیل در نوع انتخابمان محدودیت داریم. اما با وجود این محدودیت٬ باز هم ظرفیتهای بسیاری دارد که استفاده از آنها افزایش همکاری دستگاههای اجرائی ذیربط را طلب میکند.
امامدادی درباره رشتههای صنایع دستی نیز گفت: کنار توجه به رشتههای سنتی بهعنوان میراث ملی و فرهنگی در بحث مشاغل خانگی تلاش میکنیم رشتههای جدید نیز ایجاد شود و توسعه یابد. بین رشتههای سنتی جواهرسازی، بدلیجات و غیره از حوزههای مورد توجه ماست.
وی با اشاره به اینکه در سال 1389 تعداد مشاغل خانگی شناخته شده 214 شغل بود، افزود: این مشاغل بخشهای مختلف صنایع دستی، فرش، شیلات و تولیدات کشاورزی و دامی، تجارت الکترونیک و ... را شامل میشد که سالی یک بار بازنگری میشود و تمامی ضوابط و مقررات در سایت وزارت تعاون، کار و رفاه و در بخش مشاغل خانگی موجود است. همچنین درباره مشاغل اطلاعات مفیدی برای متقاضیان وجود دارد.
وی در ادامه درباره اینکه آیا تعداد مشاغل خانگی نسبت به سالهای قبل کاهش یافته است، گفت: تعداد مشاغل کاهش نیافته بلکه دستهبندی مشاغل تغییر کرده است.
* رشته سنتی نیازمند بازنگری است
رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور در زمینه تدبیر دولت برای آموزش مشاغل خانگی گفت: رشتههای سنتی ما با کمی بازنگری ظرفیت و فضای بسیار خوبی دارد و رشتهها نیازمند بازنگری است. باید نیازسنجی و بازار سازی صورت گیرد، چرا که نیاز امروز جامعه با روز گذشته متفاوت است و متناسب با نیاز روز و تغییر و تحولاتی که در جامعه ایجاد میشود باید کاربردها و کاربریهای جدید برای محصولات ایجاد شود.
وی درباره آموزشهای مورد نیاز در زمینه مشاغل خانگی گفت: آموزش یکی از نیازهای اساسی در زمینه اشتغال و همچنین مشاغل خانگی است. مطابق قانون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف به شناسایی رشتههای مورد نظر مطابق با نیاز بازار است و سازمان آموزش فنی و حرفهای در این خصوص بررسیهائی را انجام داده است. البته لازم است گفته شود فردی که متقاضی اشتغال در مشاغل خانگی است باید حتماً مهارت ابتدایی داشته باشد و این سازمان آموزشهای تکمیلی را انجام میدهد و کسی که هیچگونه مهارتی ندارد امکان ثبتنام در سایت مشاغل خانگی را ندارد.
امامدادی با اشاره به موازی کاریهای موجود در زمینه آموزش گفت: برای تک تک رشتهها در سایت فرم اطلاعات مشاغل طراحی شده است. 27 آیتم اطلاعاتی درباره هر رشته گذاشته شده است. این اطلاعات را از دستگاهها اخذ کردیم اما ازآنجایی که بسیاری از این آیتمها با استانداردهای سازمان فنی و حرفهای مغایرت دارد در بحث آموزش همفکریهایی امجام شده است که بحث استاندارد سازی رشتهها صورت گیرد و دستگاهها تغییرات لازم را انجام دهند.
وی با تأکید بر اینکه رشتههای سنتی باید بازنگری شود، افزود: خیلی از اقلام استفاده قبل را ندارند. بعضی از دستگاهها درباره شناسایی مشاغل جدید خانگی ورود نکردهاند. امیدواریم این موضوع با جدیت دنبال شود، اما مهمترین مسئله درباره مشاغل خانگی فرهنگ سازی است.
*مشارکت 25 دستگاه برای توسعه مشاغل خانگی
رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور با اشاره به مشارکت 25 دستگاه دولتی برای توسعه مشاغل خانگی در کشور افزود: در زمینه مشاغل خانگی بر اساس قانون جلساتی بهعنوان جلسات اصلی ستاد با ریاست وزیر برگزار میشود و با حضور نمایندگان 25 دستگاه است. البته مطابق قانون 20 دستگاه باید در جلسات حضور داشته باشند اما در راستای مصوبه شورای عالی اشتغال 5 دستگاه دیگر نیز به این قالب اضافه شدند.
* ثبتنام 3میلیون نفر در سامانه مشاغل خانگی از سال 90
امامدادی در پاسخ به این سؤال که بهصورت آماری چهتعدادی از افراد در جامعه از طریق مشاغل خانگی مشغول فعالیت هستند، گفت: تعداد افراد شاغل در مشاغل خانگی بهدلیل نوع فرهنگ ایرانی گسترده است. از سال 90 تا کنون حدود 3میلیون نفر برای مشاغل خانگی ثبتنام کردهاند که از این میزان بسیاری از طرحها با مشکل روبهرو شده و پذیرفته نشده است و فقط 650 هزار نفر مجوز فعالیت در مشاغل خانگی دریافت کردهاند، چرا که در موارد متعددی طرحها توجیه فنی و اقتصادی نداشتند و یا با هدف اشتغال نبوده است.
وی درباره تسهیلات اختصاص یافته به مشاغل خانگی گفت: مشاغل خانگی از سال 1390 مورد توجه قرار گرفت که در سال 90 حدود 2هزار میلیارد تومان، در سال 91 هم 1390 میلیارد تومان و در سال 1392 بهدلیل مشکلات سیستم بانکی 500 میلیارد تومان اختصاص یافت که از این 500 میلیارد تومان تنها یکپنجم به متقاضیان مشاغل خانگی پرداخت شد.
* اهمیت توسعه فعالیتهای شبکهای و پشتیبان در مشاغل خانگی
رئیس دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی کشور گفت: مشاغل خانگی در قالب سه نوع فعالیت انجام میشود که یک گروه همان اشخاص حقیقی هستند که براساس مهارت همه کار را خودشان انجام میدهند و تسهیلات را هم خودشان دریافت مینمایند، گروه دوم کسانی هستند که مهارت دارند ولی در بحث بازاریابی و فروش نیازمند افراد دیگر هستند و گروه سوم افراد و مجموعههائی هستند که توان مدیریت و حمایت از این اشخاص را دارند که از اینها بهعنوان پشتیبان نام میبریم که بر اساس تحقیقات انجام شده گروه سوم در کشورهای مختلف دنیا بسیار هستند و باید تلاش کنیم کسب و کارهای خانگی به این سمت و سو پیش بروند و امکان کار در عرصه وسیعتری فراهم آید.
وی با اشاره به اینکه بر اساس دستورالعمل اجرائی قانون مشاغل خانگی «باید حداکثر 25 درصد تسهیلات به افراد حقیقی پرداخت شود» تصریح کرد: باید 65 درصد تسهیلات به افراد پشتیبان اختصاص یابد. لیکن فراهم نبودن بستر فرهنگی در بسیاری از مناطق و عدم همکاری سیستم بانکی در پرداخت تسهیلات به افراد پشتیبان٬ یکی از مشکلات مهم در ارائه تسهیلات به متقاضیان بود و به پشتیبانها مانند افراد حقیقی برخورد میشود و به آنها هم همان 5 میلیون تومان تسهیلات داده میشود که در عمل تسهیلات 5میلیونی برای پشتیبان مناسب نیست. لذا براساس مصوبه ستاد مشاغل خانگی قرار شد خطکشی سفت و سخت در این زمینه نباشد و با توجه به نیاز و شرایط استانها امکان تغییر این درصدها وجود دارد.
امامدادی با تأکید بر "تنها نهادی که در ارائه تسهیلات به اشخاص پشتیبان ما را همراهی کرد صندوق مهر امام رضا(ع) بود" تصریح کرد: در حال حاضر هم تنها محلی که فعالیتهای پشیبان مشاغل خانگی حمایت میشود صندوق مهر امام رضا(ع) است.
وی تأکید کرد: آنچه تجربه در کشور خودمان و سایر کشورها ثابت شده است فعالیتهای انفرادی استمرار بالائی ندارند. اینکه همه افراد دسترسی به بازار داشته باشند، اینکه از صفر تا 100 کار توسط فرد انجام شود، تهیه مواد اولیه و بازاریابی پس از فروش صورت گیرد کار دشواری است که بهتر است در قالب یک مجموعه انجام شود، در غیر این صورت فرد اگر بهصورت انفرادی کار را انجام دهد امکان موفقیت کمتری خواهد داشت.
وی در پاسخ به اینکه آیا پس از ارائه تسهیلات نظارتی بر نحوه مصرف آن وجود دارد، گفت: مشکلاتی در زمینه نظارت وجود دارد و آسیب شناسی کردهایم و گزارش آن را به مسئولان مربوطه ارائه کردیم. بخشی از آن مشکلات قانونی است، یکی از دلایل تأکیدات ما به فعالیتهای پشتیبان بهدلیل نظارت است تا وام بهخوبی مصرف شود.
وی افزود: افراد پشتیبان باید با بازار آشنایی کامل داشته باشند تا کالا پس از تولید امکان عرضه در بازار مورد نظر را داشته باشد.
* اهمیت و نقش مهم تعاونیها در توسعه فعالیتهای شبکهای و پشتیبانی مشاغل خانگی
رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور درباره حمایت از تعاونیها نیز گفت: تعاونیها میتوانند بهعنوان پشتیبان در مشاغل خانگی نقشآفرینی کنند. مشاغل خانگی جزو فرهنگ ماست و کاهش پیدا نمیکند. تعاونیها یکی از پشتیبانان قوی هستند که استانها میتوانند از این ظرفیت در گسترش مشاغل خانگی بهرهمند شوند. تعاونیها پتانسیل خوبی دارند و نگاه ما این است که تعاونیها در این زمینهها مورد توجه قرار بگیرند و نقش خود را در بازاریابی و بازارسازی برای مشاغل پشتیبان ایفا نمایند. متقاضیان در زمان ثبتنام باید توجه داشته باشند که چنانچه تعاونی هستند باید در بخش پشتیبان ثبتنام نمایند و فرمهای خاص خود را تکمیل نمایند.
* بازاریابی و فروش محصولات مشاغل خانگی
امامدادی با تأکید بر اینکه عرضه محصولات به بازار یکی از مشکلات عمده در اغلب فعالیتهای تولیدی است، گفت: بسیار میبینید در مناطق کوچکتر و روستاها محصولات مشاغل خانگی مانند بسیاری از محصولات دیگر را خیلی کمتر از ارزش واقعی به واسطهها میسپارند یا اصلاًبه فروش نمیرود که این کاهش درآمد باعث عدم رغبت فعالان این بخش به کار مشاغل خانگی میشود.
وی تأکید کرد: ستاد مشاغل خانگی برنامههایی هم برای فروش محصولات پس از تولید دارد و مطابق قانون مشاغل خانگی شهرداریها مکلف به برپایی بازارچههایی بهصورت چند روز در هفته هستند تا کالای مورد نظر را به فروش برسانند. مورد دیگر این است که سایتی برای عرضه مشاغل خانگی را که همان تجارت الکترونیکی است با هماهنگی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، سازمان صنعت، معدن و تجارت حدود 27 و 28 رشته در زمینه صنعت الکترونیک را تعریف کردیم که عرضه مشاغل خانگی را در فضای مجازی امکان پذیر کرده است. افراد ابتدا سایتی را طراحی و سپس از طریق اخذ نماد اعتماد با معرفی محصولات فعالیت خود را انجام میدهند.
وی همچنین بیان کرد: همچنین سازمان آموزش فنی و حرفهای٬ آموزشهای بازارمحور را در دستور کار دارد و شناسایی نیاز بازار و بازارسازی از دیگر برنامههای ما در ستاد مشاغل خانگی است و قصد داریم کاربری و نوآوریهائی را برای برخی از رشتهها ایجاد کنیم که محصولات آنها قابلیت عرضه در بازار را داشته باشند.
*بیمه شاغلین خانگی خویشفرمایی است
امامدادی در پاسخ به این سؤال که بیمه افراد شاغل در مشاغل خانگی به چه صورت است، گفت: بیمهای که برای این افراد در قانون پیشبینی شده است بیمه خویشفرماست، چرا که این مشاغل جزو حرف و مشاغل آزاد محسوب میشوند که سهم دولت در پرداخت حق بیمه 2درصد است که پیگیر هستیم تا این میزان از سهم دولت را افزایش دهیم. اما نکته مهم این است که بسیاری از افرادی که تحت پوشش مشاغل خانگی هستند خودشان بیمه هستند، اما کنار این موضوع، بیمه درمان ایرانیان برای همه افراد است.
*اهمیت همفکری با بخش خصوصی
رئیس دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی کشور یادآور شد: از نظرات همه کسانی که میتوانند ستاد را در ارائه خدمات بهتر برای ایجاد مشاغل خانگی یاری نمایند استفاده خواهیم کرد.
وی افزود: در جلسات کمیته کارشناسی آسیب شناسی مسائل مختلف در حوزه مشاغل خانگی برگزار و جزئیات آن بررسی میشود و در نهایت در جلسه ستاد بررسی و مصوبات مشخص میشود، اما در حالت کلی تعاملات بخش خصوصی و دولتی میتواند نتایج خوبی داشته باشد. بنا بر تأکید وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بررسی مسائل و مشکلات و احصای راهکارها از همفکری با بخش خصوصی بهره میبریم، بخش خصوصی بهخوبی میتواند ما را در حل مشکلاتمان یاری کند.
*نگاه جنسیتی به مشاغل خانگی نداریم
امامدادی با بیان اینکه نگاه جنسیتی به مشاغل خانگی نداریم و برای مردان هم فرصتهای شغلی مناسبی در مشاغل خانگی وجود دارد، گفت: با توجه به پتانسیل و ظرفیت مشاغل خانگی و هماهنگی آن با مسئولیت بانوان در منزل میتوان گفت زنان میتوانند بهخوبی در این بخش نقشآفرینی کنند و زمینه توسعه اشتغال را موجب شوند.
وی با اشاره به اینکه نیمی از جامعه زنان هستند و زنان در حال حاضر حدود 60 درصد ظرفیت دانشگاهها را به خود اختصاص دادهاند، یادآور شد: زنان و دختران تحصیلکرده سرمایههای کشور هستند که یا از امکانات دانشگاهی رایگان و یا از دانشگاههای غیردولتی و با هزینه خانواده به تحصیل پرداختهاند و باید از این ظرفیت عظیم کشور استفاده کنیم که مشاغل خانگی یکی از زمینههای بسیار خوب در زمینه توسعه اشتغال برای زنان است.
*سقف 100 میلیون تسهیلات مشاغل خانگی با توجه به طرح/ 10 میلیارد تومان یارانه حمایتی در بودجه 93
رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی کشور ادامه داد: در یکی از ردیفهای قانون بودجه 93، مبلغ 10 میلیارد تومان برای فعالیت شبکهای و یارانه حمایتی از شبکههای خوشهای پیشبینی شده که پیگیریهایی را برای دریافت این مبلغ داشتهایم. همچنین مبلغ 5000 میلیارد تسهیلات از محل منابع عادی به مشاغل خانگی اختصاص یافته که بهزودی ابلاغ خواهد شد.
میزان تسهیلات در زمینه فعالیتهای انفرادی سقف 5 میلیون است اما برای فعالیتهای پشتیبانی تا سقف 100 میلیون تومان متناسب با نوع طرحهایی که هست تسهیلات ارائه میشود. البته توان مدیریتی فرد پشتیبان، مدیریت طرح، توجیه فنی و اقتصادی طرح بسیار مهم است.
گفتوگو از پروانه حسینزاده
انتهای پیام/*