ارتقای طب سنتی ایران متکی به زمینه سازی علمی در جامعه است

به گزارش خبرنگار حوزه سلامت خبرگزاری تسنیم، پهنه وسیع طب سنتی، فراموشی و غفلت طولانی از توسعه و نوآوری آن و بی توجهی به مشکلات کنونی طب سنتی موجب شده است که پژوهش در این حوزه جدی گرفته شود.

ارتقای طب سنتی ایران متکی به زمینه سازی علمی در جامعه است و دانشگاه به عنوان بستر واقعی تربیت نیروی انسانی، به طور غیرقابل تصوری در این رابطه به ایفای نقش می‌پردازد و تهیه برنامه راهبردی برای توسعه طب سنتی با محوریت دانشگاه و پژوهش در احیاء، ارتقاء و تداوم حرکت اخیر طب سنتی مؤثر خواهد بود.

در حال حاضر نیز گسترش و توسعه طب سنتی ایران در گرو این اندیشه است تا مردم از توانایی‌های این مکتب درمانی که برخاسته از فرهنگ این سرزمین است، بهره‌مند شوند.

رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی سلامت را ابلاغ کردند که ترویج کشت گیاهان دارویی تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی و حمایت از توسعه نوآوری‌های علمی و فنی در تولید و عرضه فرآورده‌های دارویی سنتی تحت نظر وزارت بهداشت،استاندارد سازی و روزآمد کردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن، تبادل تجربیات با سایر کشورها در زمینه طب سنتی، نظارت وزارت بهداشت بر ارائه خدمات طب سنتی و داروهای گیاهی. برقراری تعامل و تبادل منطقی میان طب سنتی و طب نوین برای هم‌افزایی تجربیات و روش‌های درمانی، اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه از دیگر مواردی است که رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی سلامت در حوزه طب سنتی است.

خبرنگار حوزه سلامت خبرگزاری تسنیم در خصوص ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت در حوزه طب سنتی مصاحبه‌ای را با مجید امتیازی نخستین فارغ التحصیل دکترای تخصصی طب سنتی ایران و رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد داشته است که مشروح آن را در ذیل بخوانید.

تسنیم: نظر شما در راستای ابلاغ منویات رهبر معظم انقلاب در خصوص ابلاغ سیاستهای کلی «سلامت» چیست؟

امتیازی: طب سنتی ایران (طب ایرانی) دانشی است بر پایه مشاهده، تجربه، اخلاق و ادب. این چهار پایه اصلی و اساسی نقش بنیادین و کاربردی را در شکل‌گیری و شکل‌دهی این مکتب طبی دارا است. با توجه به تغییر و تحولاتی که در این مدت در سیستم تصمیم‌گیری کلان بهداشت و درمان متناسب با مدیریت جدید دولتی به وجود آمده است و علاوه بر آن اقدامات زمینه‌ای که در زمان‌های قبل از این اتفاق انجام شده بود حاصل همگی آنها شکل‌گیری معاونت طب سنتی (طب ایرانی) در وزارت بود که شاید مهمترین و به بیانی بهترین اتفاق در خصوص حیات آکادمیک طب ایرانی است.

طب سنتی ریشه عمیق فرهنگی در جامعه دارد

تسنیم: جایگاه طب سنتی در جامعه ایرانی؟

امتیازی: طب ایرانی با توجه به ریشه‌های عمیق فرهنگی و امکانات متناسب با وضعیت موجود، در عین رشد و شکوفایی امکان کمک‌رسانی و ارائه خدمات در سطوح مختلف بهداشت و درمان را در سطح جامعه دارد. با توجه به این موارد مهم و اساسی، در نظر گرفتن جایگاهی ارزشمند در سیستم کلان بهداشتی درمانی کشور برای این مکتب طبی بیش از پیش دارای اهمیت و ارزش است.

توجه و اهمیت دادن به همین موارد ظریف در عین آگاه بودن به اهمیت کاربردی طب ایرانی در حوزه بهداشت و درمان و به بیان کلی در نظام سلامت باعث شده است که مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت، جایگاه طب سنتی(طب ایرانی) را به عنوان یکی از اصول مهم و کاربردی در نظر بگیرند.

از سال 1382 رشته تخصصی طب سنتی(طب ایرانی) به صورت آکادمیک فعالیت خود را در تعدادی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور آغاز کرده است. هم اکنون تعداد دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی طب سنتی(طب ایرانی) در کل کشور افزایش یافته است و اقبال سیستم علمی و دانشگاهی هم به تاسیس و راه‌اندازی این رشته روز به روز در حال افزایش است.

هم اکنون با توجه به منویات رهبری در این خصوص لازم است که تلاش و کوشش در تمامی رده‌ها در راستای اعتلای هر چه بیشتر طب ایرانی و کاربردی کردن بیش از قبل در تمامی حوزه‌های بهداشت و درمان مد نظر قرار گیرد.

تسنیم: نظر شما درباره  "بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه نمودن طب سنتی ایران" چیست؟

امتیازی: با توجه به بند 12 سیاست‌های کلی سلامت که "بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه نمودن طب سنتی ایران"  بیان شده، تمامی این موارد مطروح شده نیاز به سیستم تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی مدون و علمی دارد که خوشبختانه بخش مهمی از این موارد با تاسیس دانشکده‌های طب سنتی و مهم‌تر از همه معاونت طب سنتی در وزارت بهداشت و درمان اتفاق افتاده است.

تاسیس و نیز متعاقب آن حفظ جایگاه تصمیم‌گیری این معاونت در وزارت بهداشت به عنوان متولی تخصصی امور مربوط به طب ایرانی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. هر شکل‌گیری که با تعدد مراکز تصمیم‌گیری و کانون‌های موازی همراه باشد منجر به اتلاف و هدر رفتن سرمایه‌های عظیم مادی و معنوی می‌شود که حتی گاهاً اصل موضوع هم تحت الشعاع قرار گرفته و هدف اصلی به واسطه موارد سطحی و فرعی محو و بسیار کمرنگ و حتی گاهاً نابود می‌شود، بنابراین وجود چنین سیستمی در راستای بند مذکور بسیار حیاتی و امید بخش است.

در مورد ترویج، توسعه و نهادینه کردن طب سنتی لازم است که بیان شود این موارد علاوه بر بستر آموزشی و پژوهشی باید در نظام سلامت در تمامی حوزه‌ها دخیل باشد. به عنوان مثال برای توسعه ساختاری باید در دانشگاه‌ها به صورت کاملا علمی و مدون در سطوح مختلف آموزشی، درمانی و پژوهشی به صورتی جدی و تاثیرگذار وارد شده و در راستای ورود به نظام سلامت، باید از ابتدایی‌ترین رکن یعنی خانه‌های بهداشت این توسعه و ترویج امکانپذیر باشد.

اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه به راحتی در تمامی رده‌ها قابل آموزش و اجرا خواهد بود

تسنیم: اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه می‌تواند از بروز بیماری‌ها جلوگیری کند؟

امتیازی: در صورت تحقق این موارد،  "اصلاح سبک زندگی در عرصه تغذیه"  هم به راحتی در تمامی رده‌ها قابل آموزش و اجرا خواهد بود. از جمله موارد مهم و حیاتی در این خصوص ورود هر چه سریعتر ارائه خدمات طب ایرانی به سیستم بیمه‌ای نظام سلامت است که با این اتفاق هزینه ارائه خدمات طب سنتی (طب ایرانی) بیش از قبل کاهش می‌یابد.

یکی دیگر از ارکان اصلی دخیل در رابطه با ترویج منطقی طب ایرانی رسانه‌های دسته جمعی هستند که به طور عموم مخاطبان زیادی را در کل جامعه می‌توانند تحت تاثیر قرار دهند.

ولی نکته ارزشمند در این میان هماهنگی این رسانه‌ها در ترویج و توسعه بر پایه علمی است که یکی از راهکارهای پیشنهادی در این زمینه با صلاحدید مسئولین امر می‌تواند تشکیل کارگروه و کمیته‌ایی در رسانه ملی با هدف جامعیت بخشیدن به آگاهی بخشی مردم و عموم جامعه بر پایه علمی و منطقی با استناد به منابع علمی معتبر طب ایرانی و افراد و شخصیت‌های دانشگاهی این رشته است که خود تحت نظر یک سیستم تصمیم‌گیری واحد برای جلوگیری از اختلاف نظر، اقدام به ارائه طریق و برنامه آموزشی در جهت تحقق آرمان‌های واقعی این مکتب طبی بپردازند.

تسنیم: نظر شما درباره استاندارد سازی و روزآمدکردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی چیست؟

امتیازی: در مورد "استاندارد سازی و روزآمدکردن روش‌های تشخیصی و درمانی طب سنتی و فرآورده‌های مرتبط با آن و برقراری تعامل و تبادل منطقی میان طب سنتی و طب نوین برای هم‌افزایی تجربیات و روش‌های درمانی" نیاز به سیستم آکادمیک و علمی قوی با حضور اساتید برجسته در این خصوص است که ان شاءالله این موارد هم با حضور و کمک هرچه بیشتر سایر معاونت‌ها به خصوص معاونت‌های آموزشی، پژوهشی و پشتیبانی وزارتخانه و به تعاقب آنها دانشگاه‌ها قابل انجام و دسترسی است.

لزوم همکاری این معاونت‌ها هم در سطح کلان و هم در سطوح دانشگاه‌ها به این دلیل است که اسباب ورود و پررنگ شدن نقش طب ایرانی در سطح علمی و عمومی جامعه، دانشکده‌های طب سنتی(طب ایرانی) است که هم اکنون در تعدادی از دانشگاه‌ها در حال فعالیت هستند.

این دانشکده‌ها برای رشد و شکوفایی خود علاوه بر سیستم سخت افزاری مانند کتابخانه غنی، آزمایشگاه و سایر موارد به سیستم نرم‌افزاری متخصص، دقیق و قدرتمندی یعنی نیروی کارآزموده علمی احتیاج دارند که تامین این موارد جز با همکاری و مساعدت واقعی مدیریت بهداشتی درمانی در سیستم کلان و دانشگاه‌های مربوطه به خصوص معاونت‌های مذکور کاملاً و عملا غیرممکن و دست نیافتنی است.

بحث مهم دیگری که در این رابطه وجود دارد بحث فرهنگ‌سازی طب ایرانی است که باتوجه به اینکه این رشته تخصصی خود به صورت ذاتی وابسته به فرهنگ و مقوله فرهنگی است نیاز به ترسیم درست نقش آن در جامعه است که حوزه‌های مختلفی را در جامعه می‌تواند در این خصوص با خود همراه و هم‌قدم سازد.

ولی در این همراهی و به طور کلی برای رسیدن به جایگاه آرمانی، اساسی‌ترین مطلب تبعیت از کانون تصمیم‌گیری واحد علمی و مجرب در این زمینه است که همانطور که قبلا بیان کردم، جایگاه این مرکز در وزارت بهداشت تعریف شده است.

تسنیم: نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر ارائه خدمات طب سنتی چگونه است؟

امتیازی: در رابطه با بند "نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر ارائه خدمات طب سنتی و داروهای گیاهی" قوانینی از قبل وجود داشته است و موارد دیگری هم در این رابطه در حال تدوین است ولی در حوزه نظارت بخش‌های دیگری از جمله معاونت درمانی متولی اصلی این امر است.

در این خصوص نکته مهم و اساسی این است که با توجه به پیچیدگی خاصی که در حوزه نظارت در طب ایرانی وجود دارد و به‌گونه‌ای با سایر حوزه‌ها در نظام بهداشتی و درمانی متفاوت است به نظر می‌رسد با اراده و صلاحدید متولیان امر بخش تخصصی این نظارت به طور مستقیم در اختیار معاونت طب سنتی در وزارت و متعاقب آن معاونت‌های طب سنتی در دانشگاها قرار گیرد.

به عنوان مثال متاسفانه تعداد مراکز زیادی بدون اخذ مجوز از مرکز ذی‌صلاح در حال به اصطلاح آموزش و حتی فراتر از آن اقدام به درمان و صدور مدارکی در رابطه با طب ایرانی هستند که در بیشتر موارد با سوءاستفاده از باورهای مردمی در قبال طب سنتی(طب ایرانی) اقدام به چنین اموری می‌کنند که حاصل آنها بی اعتمادی قشر علمی و حتی عموم مردم نسبت به این مکتب ارزشمند طبی است.

ارائه راهکار قانونی با چنین مواردی که روز به روز تعداد آنها در حال افزایش است از جمله اساسی‌ترین و مهمترین اقداماتی است که در صورت به تعویق افتادن خود به تنهایی برای ایجاد اختلال در مسیر رشد و تعالی طب ایرانی کافی است.

تسنیم: سخن آخر؟

امتیازی: در پایان امیدوارم به خواست و اراده مشیت الهی و توکل و همدلی و همراهی مسئولان و به خصوص سیستم بهداشت و درمان کشور و نیز متعاقب آن دانشگاه‌های علوم پزشکی، منویات رهبری به بهترین نحو در کوتاهترین زمان ممکن به نتیجه برسد.

گفت‌و‌گو : زهرا کاظمی

انتهای پیام/