احتمال تغییر در ترکیب و آرایش سیاسی پارلمان آینده عراق
خبرگزاری تسنیم: سومین انتخابات پارلمانی عراق پس از سرنگونی رژیم بعثی صدام قرار است ۳۰ آوریل(۱۰ اردیبهشت) با حضور ۳۶ ائتلاف سیاسی برگزار شود که پیش‌بینی می‌شود با توجه به وضع پیچیده گروه‌های سیاسی، آرایش و ترکیب پارلمان دستخوش تغییر شود.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بر اساس مصوبه کمیساریای عالی انتخابات عراق، دفاتر انتخاباتی خارج در کشورهای جمهوری اسلامی ایران، آمریکا، دانمارک، انگلیس، ترکیه، آلمان، سوئد، اردن، هلند، امارات متحده عربی، کانادا، لبنان و استرالیا گشایش یافته است.
همچنین مراکز رأی‌گیری در کشورهای فرانسه، اسپانیا، اتریش، نروژ، نیوزیلند و مصر پذیرای عراقی‌های مقیم این کشورها خواهد بود.
البته کمیساریای مستقل انتخابات عراق اعلام کرده است وزارت خارجه عراق درباره امکان گشایش مراکز رأی‌گیری در عربستان در حال رایزنی با مقامات این کشور است.
نکته جالب درباره انتخابات 30 آوریل [10 اردیبهشت ماه] این است که برای اولین بار از کارت الکترونیک و دستگاه الکترونیک در انتخاب نمایندگان پارلمان جدید عراق و نیز انتخاب نمایندگان شوراهای استانی منطقه کردستان عراق استفاده خواهد شد.
آخرین موعد توزیع کارت الکترونیک میان رأی‌دهندگان، 20 آوریل اعلام شده است.
نامزدهایی که قوانین مربوط به انتخابات را نقض کنند، مجازات خواهند شد.
سرور الهیتاوی عضو شورای کمیساریای عالی مستقل انتخابات بر عزم این نهاد برای برگزاری انتخابات در تمام استان‌های عراق از جمله استان ناآرام الانبار تأکید کرد.
کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق تصمیم گرفته است برای نیروهای مسلح عراق (شامل ارتش، نیروهای امنیتی، کارکنان وزارت کشور و ...) کارت الکترونیک متفاوتی از مردم عادی تهیه کند و بر این اساس تعداد افراد واجد شرایط در نیروهای مسلح، یک میلیون و 23 هزار و 829 نفر اعلام شده است. رأی‌گیری ویژه نیروهای مسلح در روز 28 آوریل دو روز زودتر از موعد اصلی انجام خواهد شد.
سربست مصطفی رشید رئیس شورای کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق از حضور 1200 ناظر بین المللی برای نظارت بر روند برگزاری انتخابات و رأی‌گیری خبر داده است.
بر اساس مصوبه کمیساریای عالی مستقل انتخابات، ائتلاف‌ها و گروه‌های شرکت کننده در انتخابات در مجموع، 40 هزار و 95 ناظر در حوزه‌های اخذ رأی خواهند داشت.
قرار است بیش از هزار خبرنگار داخلی و بیش از 250 خبرنگار خارجی پوشش خبری این رویداد مهم را به‌عهده بگیرند.
تعداد ائتلاف‌های شرکت‌کننده در انتخابات 30 آوریل
کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق، شرکت 36 ائتلاف سیاسی در سومین انتخابات پارلمانی پس از سرنگونی رژیم صدام را به این شرح اعلام است:
1 -ائتلاف دولت قانون (ائتلاف حاکم) به‌رهبری نوری المالکی نخست وزیر عراق
2- -ائتلاف المواطن به‌رهبری سید عمار حکیم (رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق)
3 – تحالف الاصلاح الوطنی (ائتلاف اصلاح ملی) به‌رهبری ابراهیم الجعفری نخست وزیر اسبق عراق
4 - ائتلاف الوطنیه به‌رهبری ایاد علاوی
5- ائتلاف متحدون للاصلاح به‌رهبری اسامه عبدالعزیز محمد النجیفی (رئیس پارلمان)
6- ائتلاف التغییر الجدید به‌رهبری ناصر ثعلب الساعدی
7- ائتلاف نعمل للعراق به‌رهبری علی ضاری علی القیاض
8- ائتلاف الفضیلة و النخب المستقلة به‌رهبری هاشم عبدالحسن علی هاشم
9- التحالف المدنی الدیمقراطی به‌رهبری علی کاظم عزیز الرفیعی
10- ائتلاف البدیل العراقی به‌رهبری احمد عبدالزهره الفتلاوی
11- ائتلاف العراق به‌رهبری عبدالسلام ابراهیم حمودی
12- ائتلاف یک‌پارچه کردها به‌رهبری فرید محمد تقی حسن
13- ائتلاف اوفیاء للوطن به‌رهبری وائل عبداللطیف حسین
14- ائتلاف بلاد النهرین الوطنی به‌رهبری رمیو حزیران نیسان
15- ائتلاف العربیه به‌رهبری صالح مطلک عمر
16- قائمة السلام الکردستانیه به‌رهبری شیرکو محمد صالح احمد
17- ائتلاف دیالی هویتنا به‌رهبری عامر حبیب خیزران
18- ائتلاف الوفاء العراقی به‌رهبری سامی جاسم عطیه العسکری
19- قائمه جبهه ترکمان کرکوک (فهرست جبهه ترکمان‌های کرکوک) به‌رهبری حسن توران بهاء‌الدین سعید
20- جبهه العربیة للانقاذ به‌رهبری عمر خلف جواد
21- قائمة التحالف الوطنی الکردستانیه به‌رهبری محمد حاج محمود محمد سان احمد
22- ائتلاف الرفاء و السلام به‌رهبری جمال محمد حسن الوکیل
23- ائتلاف عرب کرکوک به‌رهبری عبدالرحمن منشد عاصی علی
24- تحالف النجف الدیمقراطی به‌رهبری عدنان عیسی احمد الحبوبی
25- الائتلاف الوطنی فی صلاح‌الدین به‌رهبری ضیاء نجم عبدالله احمد
26- تحالف نینوی الوطنی به‌رهبری عمار حکیم
27- ائتلاف الاحرار به‌رهبری نجم عبدالله احمد
28- ائتلاف کفی (کافی است) به‌رهبری مرتضی ابراهیم محمد سبع الخزرجی
29- ائتلاف البدیل المدنی المستقل به‌رهبری صبیح حبیب یسر محسن
30- ائتلاف خلاص به‌رهبری علی فرحان حدید
31- التحالف الکردستانی فی نینوی مسعود بارزانی (رئیس منطقه کردستان)
32- قائمة التاخی و التعایش به‌رهبری طاهر حکیم رحیم علی
33- ائتلاف الوفاء للانبار به‌رهبری قاسم محمد عبد حمادی
34- ائتلاف الرماح الوطنی به‌رهبری سرمد عادل محمد یوسف
35- تحالف ترکمان کرکوک به‌رهبری محمد مهدی البیاتی
36- تحالف صلاح‌الدین الوطنی به‌رهبری حسین شهرستانی
جمعیت عراق در حال حاضر بیش از 34 میلیون نفر است، تعداد کرسی‌های پارلمان کنونی، 325 کرسی است. تعداد نمایندگان سومین پارلمان منتخب پس از صدام معدوم، 328 نفر خواهند بود.
پارلمان عراق در آبان 1392، به‌سبب اختلاف نظر احزاب و گروه‌های سیاسی درباره تقسیم کرسی‌ها، سهمیه اقلیت‌های مذهبی و قومی، حوزه‌بندی انتخابات و همچنین چگونگی برگزاری انتخابات به‌شیوه فهرست انتخاباتی باز که می‌رفت تا چالش جدید و مهمی را در برابر روند سیاسی عراق جدید پس از صدام به وجود آورد، قانون جدید انتخابات این کشور را پس از چندین دور گفت‌وگو میان نمایندگان گروه‌های مختلف سیاسی به تصویب رساند.
هدف از تصویب قانون جدید انتخابات عراق، برگزاری انتخابات آزاد، سالم و شفاف و مطرح شدن خواسته‌های واقعی رأی‌دهندگان و فراهم کردن زمینه برای رقابت مشروع و بدون تأثیرپذیری از طرفهای خارجی و با هدف ارتقای روند دموکراسی عراق اعلام شده بود.
بر اساس قانون جدید انتخابات، چگونگی شرکت نامزدها در انتخابات پارلمانی 2014 براساس فهرست‌های انتخاباتی و شرکت انفرادی است.
بر این اساس یک حزب می‌تواند حتی تنها یک فرد را به عنوان نامزد خود معرفی کند و افراد مستقل نیز می‌توانند نامزد انتخابات شوند. اما شرکت به‌شیوه فهرست یا ائتلاف‌ها، مبتنی بر اصل "فهرست باز" است. فهرست باز شامل اسامی نامزدهای معرفی شده از سوی یک حزب و ائتلاف سیاسی در لیستی واحد است.
تعداد نامزدهای یک فهرست نباید کمتر از سه نفر باشند و در روش رأی‌گیری فهرست باز، رأی‌دهندگان می‌توانند به یک فهرست و یکی از نامزدهای آن فهرست رأی دهند.
انتخاب رتبه‌بندی نامزدهای یک فهرست بر اساس آرایی است که هریک از افراد فهرست انتخاباتی، به دست آورده‌اند و نفر اول، سرلیست و رتبه‌های بعدی بر اساس کسب بیشترین آرای نامزدهای آن فهرست انتخاباتی خواهد بود.
در قانون انتخابات عراق، سازوکار مشارکت مردم در انتخابات، مطابق ثبت‌نام واجدان شرایط است و هر رأی‌دهنده می‌تواند فقط در یک حوزه انتخاباتی ثبت‌نام کند.
انتخابات پارلمانی 2014 به‌شکل حوزه‌های انتخاباتی است که در آن برای هر استان عراق، بر اساس قانون انتخابات و جمعیت آنها، تعداد مشخصی از کرسی‌های مجلس تخصیص داده شده است.
مجموع کرسی‌های پارلمان آینده عراق 328 کرسی تعیین شده که نسبت به انتخابات پارلمانی 2010 میلادی، تعداد سه کرسی اضافه شده است. این سه کرسی به اقلیت‌های مذهبی و قومی، فرقه ایزدی‌ها یک کرسی، فرقه صابئی یک کرسی و قوم شبک یک کرسی تعلق دارد.
طبق قانون انتخابات 5 کرسی برای اقلیت مسیحیان در نظر گرفته شده و 320 کرسی دیگر میان استان‌ها تقسیم شده است. همچنین مقرر شده است از مجموع 328 کرسی پارلمان عراق، 25 درصد به زنان اختصاص یابد و فهرست‌های انتخاباتی نیز موظف به رعایت این تناسب در معرفی نامزدها هستند. رأی‌گیری در سراسر عراق و در یک روز برگزار می‌شود.
احتمال تشکیل ائتلافی پرقدرت در داخل گروه‌های شیعی با توجه به اظهارات مقاماتی همچون علاوی، حکیم و صدر در حالی است که در مناطق شمالی یعنی منطقه کردستان، وضعیت گروه‌های سیاسی نسبت به مناطق دیگر عراق مناسب‌تر است و البته گروه‌های مختلف اقلیت اهل‌سنت هم در شرایط اجماع و توافق در خصوص یک ائتلاف یا شخصیت تأثیرگذار قرار ندارند.
با این حال نباید از نقش تأثیرگذار و محوری مرجعیت عالی شیعه در انتخابات پیشِ‌رو غفلت کرد که به‌عنوان سوپاپ اطمینان عراق همواره بر حفظ وحدت قشرهای مختلف ملت و مشارکت گسترده در انتخابات تأکید دارد.
نگاهی گذرا به انتخابات پارلمانی سال 2010
در انتخابات پارلمانی عراق در سال 2010 میلادی که با رقابت داغ ائتلاف‌های سیاسی برای کسب 325 کرسی پارلمان همراه بود، ائتلاف العراقیه به‌رهبری ایاد علاوی توانست در 15 استان عراق، 91 کرسی کسب کند.
مبارزه با فساد مالی و اداری و اصل شایسته سالاری در انتخاب مسئولان دولتی و تشکیل دولت قدرتمند به‌دور از سهم‌خواهی طایفه‌ای و شایسته سالاری در فرماندهان امنیتی و... از جمله محورهای برنامه انتخاباتی ائتلاف العراقیه علاوی در آن زمان بود.
ائتلاف دولت قانون به‌رهبری نوری المالکی نخست وزیر عراق هم توانست در 15 استان، 89 کرسی کسب کند.
تکیه بر استقلال و حاکمیت ملی از طریق خارج کردن عراق از تحت بند هفتم منشور سازمان ملل متحد، ادامه حرکت در اجرای طرح آشتی ملی، توانمند سازی نیروهای مسلح، پلیس ملی، نیروهای امنیتی و گارد مرزی، ادامه جنگ علیه تروریسم و مجازات ترویج کنندگان بعثی و افراط گرایی، کاهش حقوق مسئولان و نمایندگان، مبارزه با فساد اداری، پیگرد و محاکمه سردمداران رژیم بعثی سابق و توجه به صنعت و بخش خصوصی و احداث فرودگاه فرات مرکزی از مهمترین اهداف ائتلاف دولت قانون بر اساس برنامه انتخاباتی‌اش بود.
ائتلاف ملی عراق در انتخابات سال 2010 توانست در تمام استان‌های عراق از جمله استان‌های اقلیم کردستان، 70 کرسی کسب کند.
برنامه انتخاباتی این ائتلاف شامل 102 صفحه بود که 80 کارشناس عراقی در نوشتن آن شامل مسائل اجتماعی و بهداشتی، مبارزه با فساد و آزادی زندانیان مشارکت داشتند.
بخش زیادی از این برنامه به موضوع امنیت و نهادهای نظامی و مبارزه با تروریسم و نیز به مسئله کرکوک پرداخته شده بود.
ائتلاف کردستان عراق هم چهارمین ائتلافی بود که در انتخابات پارلمانی گذشته در هشت استان عراق توانست 43 کرسی کسب کند.
اجرای ماده 140 قانون اساسی درباره کرکوک و تلاش ائتلاف برای الحاق آن به کردستان، الحاق مناطقی که اکثریت جمعیت آن را کردها تشکیل می‌دهند، در استان‌های موصل، دیالی و صلاح‌الدین به اقلیم کردستان، حمایت از پرونده اقتصادی کشور و گشودن باب سرمایه گذاری خارجی از جمله محورهای برنامه انتخاباتی ائتلاف کردستان عراق در انتخابات 2010 بود.
فراکسیون التغییر که در انتخابات پارلمانی اخیر توانست در استان‌های اربیل و سلیمانیه و دهوک، هشت کرسی به دست آورد.
الحاق تمام اراضی کُردی به کردستان و کردی قلمداد کردن شهر کرکوک از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
التوافق العراقیه هم توانست در انتخابات 2010، شش کرسی در هشت استان عراق به دست آورد. تسلیح و توانمند سازی ارتش عراق و تجدید ساختار آن بر اساس اصول ملی و استفاده از افسران ارتش رژیم بعثی سابق و جدول عقب‌نشینی نظامیان آمریکایی از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این گروه بود.
ائتلاف وحدت عراق که در 15 استان عراق توانست چهار کرسی کسب کند، دولت‌سازی به‌دور از سهم‌خواهی و تکیه بر شایستگی‌های علمی و تخصصی و تقویت روابط میان دولت و شهروندان و اعطای یک قطعه زمین به هر عراقی که به 18سالگی می‌رسد از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
فهرست اتحاد اسلامی کردستان هم در انتخابات 2010 توانست چهار کرسی به دست آورد که این تشکل در برنامه انتخاباتی خود خواستار وحدت اعراب و کردها و ترسیم مرزهای منطقه کردستان و الحاق کرکوک به آن شده بود.
جماعت اسلامی کردستان در انتخابات گذشته دو کرسی پارلمانی کسب کرد که لغو قوانینی که با شریعت اسلامی سازگاری ندارد و تلاش برای اجرای ماده 140 و حل مشکل کرکوک از دیگر محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
در انتخابات گذشته، بیشتر برنامه‌های گروه‌های سیاسی در ابعاد امنیتی و خدماتی و اقتصادی مشترک بود و اینکه برخی گروه‌ها و ائتلاف‌ها، بر برخی برنامه‌های انتخاباتی که به‌طور مشخص در راستای منافع خودشان بود، تمرکز می‌کردند.
بر اساس مصوبه پارلمان عراق، تعداد کرسی‌های پارلمانی که پس از انتخابات 30 آوریل تشکیل خواهد شد، 328 کرسی است که بر این اساس، 69 کرسی به استان بغداد، 31 کرسی به نینوی، 25 کرسی به بصره، 19 کرسی به استان ذی‌قار، 17 کرسی به استان بابل، 18 کرسی به استان سلیمانیه، 15 کرسی به استان الانبار، 15 کرسی به استان اربیل، 14 کرسی به استان دیالی، 12 کرسی به استان کرکوک، 12 کرسی به استان صلاح‌الدین، 12 کرسی به استان نجف اشرف، 11 کرسی به استان واسط، 11 کرسی به استان الدیوانیه، 11 کرسی به استان دهوک، 11 کرسی به استان کربلای معلی، 10 کرسی به استان میسان و هفت کرسی به استان المثنی اختصاص یافته است.
این در حالی است که فهرست العراقیه هنگام تصویب قانون انتخابات در سال 2013 خواستار آن شده بود تا بر اساس قانون اساسی، تعداد نمایندگان به‌ازای هر 100 هزار نفر یک نماینده باشد.
عراق از انتخابات مارس 2010 میلادی تا کنون با توجه به تغییرات اساسی به وجود آمده در ترکیب پارلمان شاهد کشمکش‌های سیاسی بوده و مانع‌تراشی و سهم‌خواهی برخی گروه‌ها سبب شده است تا صحنه سیاسی عراق با دخالت‌های خارجی روبه‌رو شده که برای توقف آن و شکست دولت منتخب نوری المالکی تلاش می‌کنند که این تلاش‌ها همچنان ادامه دارد.
حضور گروه‌های تروریستی در برخی مناطق به‌ویژه در استان الانبار و سیطره آنها بر شهر فلوجه به‌سبب همدستی و خیانت برخی طرفهای داخلی و حمایت‌های برخی کشورهای منطقه‌ای، و تشدید اختلافات سیاسی میان گروه‌های مختلف، اوضاع متشنجی را در آستانه انتخابات به وجود آورده انتظار می‌رود ترکیب و آرایش سومین پارلمان پس از سقوط صدام معدوم دستخوش تغییرات اساسی شود، زیرا فهرست العراقیه به‌رهبری ایاد علاوی که در انتخابات گذشته بیشترین کرسی را کسب کرد، در دوره جدید به‌سبب ریزش بیشتر اعضایش روند نزولی را طی کرده و علاوی مجبور شده است با فهرست جدیدی به‌نام ائتلاف الوطنیه شرکت کند و البته اختلافات سیاسی میان برخی ائتلاف‌های مهم هم تشدید شده است.
خبرگزاری تسنیم برای آگاهی کاربران تلاش دارد تا فهرست ائتلاف‌های مهم، برنامه‌ها و خط‌مشی این جریان‌ها را جداگانه معرفی و هرروز روی خروجی خود قرار دهد.
انتهای پیام/ر*
