مشکلات نشر، عامل کاهش سطح محتوایی کتاب کودک و نوجوان در سال ۹۲

محمود پوروهاب نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم‌، با اشاره به وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در سالی که گذشت،‌ گفت: در این یکی دو سال اخیر به دلیل وضعیت کاغذ و گرانی بی‌رویه مواد اولیه انتشار کتاب‌، نویسندگان نیز به مانند ناشران متضرر شدند،‌ چرا که آثار بسیاری از نویسندگان در صف انتشار ماند و این به نوبه خود موجب کاهش انگیزه آنان شد. برای نمونه من 25 عنوان کتاب را طی دو سال اخیر در نوبت انتشار داشتم که تنها دو عنوان آن منتشر شد.

وی ادامه داد:‌ ناشران به دلیل قیمت بالای کاغذ،‌آثار محدودی را منتشر کردند،‌ آن هم در شمارگان اندک،‌ علاوه بر آن معمولا به جهت نیاز مخاطب و دسترس‌پذیر بودن کتاب،‌ برخی عناوین شاخص تجدید چاپ شده و در بازار توزیع می‌شد که این مهم نیز طی دو سال اخیر به ندرت انجام شد و این موضوع موجب شد تا دسترسی به کتاب در حوزه کودک و نوجوان به سهولت قبل نباشد.

پوروهاب تصریح کرد: کاهش روند انتشار کتاب‌های جدید و حتی تجدید چاپ طی دو سال گذشته موجب شد تا به لحاظ محتوایی نیز نشر کودک و نوجوان دچار آسیب شود‌، چرا که انگیزه لازم برای تألیف آثار فاخر وجود نداشت،‌ نویسندگان بیشتر به سمت کارهای سفارشی روی آورده و در نتیجه آثاری با درجه محتوایی متوسط را آفریدند. علاوه بر آن حق‌التألیف‌ها نیز به میزان قابل توجهی کاهش یافت  و نویسندگان بزرگ ترجیح دادند که دست از تالیف بکشند.

این نویسنده کودک و نوجوان با انتقاد از رویه ناشران کودک و نوجوان تصریح کرد: متأسفانه ناشران در این آشفته بازار‌، رویکر بازاری داشتند و بیشتر تلاش می‌کردند که آثاری را منتشر کنند که بازار توجه بیشتری به آن نشان می‌دهد نه اینکه آثار شاخص که نیاز بازار است نه تقاضای آن. معدود ناشرانی بودند که آثار را توسط شورای نشرشان بررسی کرده و نسبت به انتشار آن با دقت لازم عمل کرده باشند.

وی گفت: برخی ناشران تنها جنبه اقتصادی نشر را لحاظ می‌کنند،‌ برای نمونه نگاه می‌کنند به اینکه بازار چه تقاضایی دارد و چه کتاب‌هایی در بازار فروش بیشتری دارند‌ و مخاطب‌پسند‌تر هستند،‌ بعد آن کتاب‌ها را منتشر می‌کنند‌، زمانی که قیمت‌ها در صنعت نشر به طور سرسام‌آوری افزایش پیدا می‌کند،‌ طبیعی است که ناشران بیشتر به این رویکرد بروند،‌ و نمی‌توان چندان خرده گرفت،‌ به هر حال در سال 92 نیز برخی ناشران به سمت کتاب‌هایی با حق‌التالیف ارزان و نویسنده جویای نام رفتند و این موجب شد تا سطح کیفی نشر ما کاهش یابند.

وی با اشاره به برخی انتقادات مطرح در ادبیات کودک و نوجوان مبنی بر رواج ادبیات فانتزی و کاهش ادبیات مذهبی گفت:‌ من این انتقادات را بول ندارم‌، به نظر من،‌ اکنون نویسندگان مذهبی‌کار خوبی در ادبیات کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند که آثارشان در بین مخاطبان کودک و نوجوان جای خود را باز کرده است و سلیقه مخاطب را شکل داده است.در عین حال ما باید ژانر‌های مختلف را داشته باشیم،‌ نباید با ژانر فانتزی مخالفت کنیم،‌ بلکه باید تلاش کنیم،‌ ژانر‌های دیگر هم‌چون ادبیات دینی‌، دفاع مقدس و .. را نیز در کنار ژانر فانتزی بارور کنیم.

پوروهاب گفت: این سیاه‌نمایی است که بگوییم ادبیات فانتزی بازار نشر کودک و نوجوان را پر کرده است و آثار شاخص دینی از این حوزه رخت بربسته‌اند. انتشارات کانون پرورش فکری،‌ انتشارات مدرسه،‌ حوزه هنری، قدیانی و ... از جمله ناشرانی بودند که طی سال‌‌های اخیر توجه بسیاری به آثار ملی و مذهبی داشتند.

وی در پایان با اشاره به پیش‌بینی خود از وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در سال 93 گفت: اگر وضعیت کاغذ اینگونه باشد،‌ من زیاد روشن بین نیستیم،‌ من همیشه از این وضعیت نگران هستم،‌ چرا که افزایش قیمت کتاب‌ها اگر به همین منوال پیش رود،‌ اساساً‌ خرید کتاب معنایی برای مخاطب نخواهد داشت.

انتهای پیام/