توصیه‌های آیات بهجت و نمازی که شما را ۵۰ سال جلو می‌اندازد

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم،عید نوروز که با تحویل سال و چرخیدن یک دور کامل زمین به گرد خورشید شروع می‌شود، از جمله اعیادی است که تاریخ پیدایش آن قبل از اسلام است. این عید با آمدن اسلام و زدودن خرافات از چهرۀ آن مورد موافقت و تأیید اسلام قرار گرفت.

نوروز روز نو، روز تازه و روز جدیدى است اول فروردین، روز نو سال جدید آغاز مى گردد و کهنگى سال قبل که با سرما، خستگى و تکرار کارها و روزها همراه بوده، با نوروز به روز نو و سال جدید که طراوت طبیعت آن را ترو تازه ساخته تبدیل مى گردد. این روز براى بسیارى از ملتها روز عید محسوب مى شود. عید به معنى بازگشت است که از ریشه «عود» گرفته شده است.

به گفته راغب اصفهانى [1] عید به معناى بازگشت به وضعیت مطلوب گذشته است و به روزهاى سرور و شادى نیز گفته مى شود. عید یکى از بزرگترین و مهیج ترین مظاهر حیات اجتماعى یک ملت است. با ما باشید تا پیرامون عید بیشتر بدانید.

اعیاد چهار نوع است
 
اول، اعیاد دینى مانند عید فطر و عید قربان که مسلمانان جهان این روزها را عید مى گیرند.
دوم، اعیاد مذهبى مانند عید غدیر و عید نیمه شعبان که شیعیان جشن مى گیرند.
سوم، اعیاد ملى مانند روز آزادى و استقلال برخى از ملتها از چنگ استعمار.
چهارم، عید طبیعى و تکوینى مانند عید نوروز که در آغاز بهار و سال نو مطرح مى شود.

در اسلام روزهایى به عنوان عید اعلام گردیده است که مهمترین آنها عبارتند از: اول شوال (عید فطر)، دهم ذیالحجه (عید قربان)، هیجدهم ذى الحجه (عید غدیر)، بیست و هفت رجب (روز مبعث) و جمعه و تمام این روزها به نوعى بازگشت به خویشتن و احساس مسوولیت و به انگیزه تحول و انقلاب درونى است نه صرف شادى و شادمانى.

بنابراین عید نه جامه رنگارنگ پوشیدن است، نه شربت و شیرینى و غذاهاى متنوع خوردن است ، نه به سیاحت و تفرج بى محتوى پرداختن است، نه بى بندوبارى و هرزگى و عیاشى کردن است، نه قاه قاه خندیدن و همدیگر را به مسخره گرفتن است و نه سبزه رویاندن و سفره هفت سین چیدن و آتش بازى کردن است.

هیچ کدام از اینها مفهوم عید از دیدگاه اسلام نیست که عید اسلامى براى موفقیت در راه انجام وظیفه و تطهیر نفس و تصفیه جان از ناپاکیها و تمرین صبر و استقامت و شکستن غرور و خودخواهى است.

و اگر بخواهیم عید نوروز براى ما یک عید واقعى باشد باید به ارزشهاى اسلامى این عید که در سایه تعالیم اسلامى رنگ دینى پیدا کرده توجه نموده و از ضد ارزشهاى عید دورى نماییم در این جا مرورى داریم به ارزشهای عید نوروز.
 
نظافت و خانه تکانى
 
از ارزشهاى عید نوروز نظافت و خانه تکانى است که مردم قبل از رسیدن سال نو تحولى در زندگى خود ایجاد مى کنند و با خرید لباس نو تغییر ظواهر زندگى نشاط خاصى را به زندگى خود مى دهند.
 
غسل عید
 
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: در نوروز غسل کن و تمیزترین لباسهاى خود را بپوش و به بهترین عطر خود را خوشبو کن و این روز را روزه بگیر. [2]

و به استناد این دستور بسیارى از فقها همچون: مرحوم نائینى، صاحب جواهر، آیت الله حکیم و امام خمینى(ره) غسل روز عید نوروز را به عنوان یک تکلیف مستحبى و یک دستور اخلاقى و بهداشتى مورد توصیه قرار داده‏اند. [3]

نماز عید
 
حضرت صادق علیه السلام به معلى بن خنیس تعلیم فرمود : چون روز نوروز شود، غسل کن و پاکیزه‏ترین جامه‏هاى خود را بپوش و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار. پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله‏هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نمازبگذار (یعنى هر دو رکعت به یک سلام) و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره «انا انزلنا» بخوان و در رکعت دوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل یا ایها الکافرون» و در رکعت سوم، بعد از حمد ده مرتبه سوره «قل هو الله احد» و در رکعت چهارم، بعد از حمد ده مرتبه «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس» بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا بخوان:

«اللّهمَّ صلِّ على محمد و آل محمد الاوصیاء المرضیین و على جمیع انبیائک و رسلت بافضل صلواتک و بارک علیهم بافضل برکاتک وصل على ارواحهم و اجسادهم. اللهم بارک على محمد و آل محمد و بارک لنا فى یومنا هذا الذى فضّلته و کرّمته و شرّفته و عَظّمت خطره. اللهم بارک لى فیما انعمت به علىّ حتى لا اشکر احداً غیرک و وسّع علىَّ فى رزقى یا ذاالجلال و الاکرام. اللهم ما غاب عنّى فلا یغیبنَّ عنى عونک و حفظک و ما فقدتُ من شى‏ءٍ فلا تفقد نى عونک علیه، حتى لا اتکلَّف ما لا احتاج الیه یا ذاالجلال و الاکرام» چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود . و بسیار بگو: «یا ذالجلا ل و الاکرام». [4]

نظافت و لباس تمیز
 
نظافت و رعایت بهداشت و نیز پوشیدن لباس تمیز و استفاده از عطر و بوى خوش در صورت امکان از وظایف اخلاقى و اجتماعى نوروز است. از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: «و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک». [5] تمیزترین لباست را بپوش و با بهترین عطرت خود را خوشبوى ساز.

دید و باز دید
 
یکى از ارزشهاى عید نوروز دیدوبازدید از بستگان، دوستان، همسایگان و بزرگان شهر و روستااست و دیدار جمعى از مصیبت دیدگان در سال گذشته.

در این دید و بازدیدها از غمها و مشکلات یکدیگر آشنا مى شوند. چه بسیار کدورتهایى که در این ایام با نگاهى دوباره فرو مى ریزد و به عشق و محبت مبدل مى گردد و به قول حافظ:

درخت دوستى بنشان که کام دل به بارآرد     نهال دشمنى برکن که رنج بى شمار آرد
 
در این رابطه امام خمینى(ره) در یک سفارشى مى فرمودند: در ایام نوروز به مریضخانه ها بروید و احوال اینها را بپرسید. [6]

هدیه و عیدى
 
هدیه و عیدى دادن از رسوم معمول عیدهاست و در میان مردم معمول بوده است. در روایتى آمده است که شخصى هدیه اى براى امام على(ع) آورد و عرض کرد: این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمود: «نیروزنا کل یوم»؛ هر روز براى ما نوروز و روز نوى است.

آقاى رحیمیان در کتاب سایه آفتاب مى نویسد: در روز عید نوروز به خدمت امام خمینى(ره) رسیدیم. حضرت امام با نشاط تر از روزهاى گذشته و متبسم و با قباى نو وارد شدند و به افراد حاضر چندبار «مبارک باشد.» گفتند. سپس خودشان سراغ سکه هاى یک ریالى را گرفتند و در کف دست قرار دادند. افراد حاضر نیز هر کدام چند عدد برداشتند. مشابه این برنامه در نوروز سالهاى دیگر نیز تکرار مى شد. [7]

منتهى در این باب مى بایست از افراط و تفریط و اجحاف و تکلف خوددارى شود و شرایط اقتصادى افراد و جامعه اسلامى باید مورد توجه قرار گیرد. [8]

توجه به قرآن
 
حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعى نوروز به گونه اى که قرآن این کتاب آسمانى مسلمانان، امروز جزو یکى از ارکان سفره عید است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال از جمله آداب سال تحویل است.
 
دعا
 
براى روز اول سال، دعا و درخواست خیر وبرکت، موفقیت و سعادت و بالاخره تقاضاى تعالى و رشد فضایل انسانى از جمله آداب این روز مقرر گردیده است.

علامه مجلسى(ره) خواندن این دعا را در نوروز مناسب دانسته است:

«اللهم هذه سنه جدیده و انت ملک قدیم اسإلک خیرها و خیرمافیها و اعوذبک من شرها و شرمافیها و استلفیک موونتها و شغلها یا ذالجلال و الاکرام.»

بارالها! این سال جدید است و تو خدایى ازلى و قدیم هستى. خیر این سال و خیر آنچه را در این سال پیش مى‏آید، از تو خواستارم و از شر این سال و شرآنچه در این سال پیش خواهد آمد، به تو پناه مى برم...

محدث قمى رضوان الله علیه براى هنگام تحویل و لحظه حلول سال جدید این دعا را از برخى بزرگان نقل کرده است:
 
«یا محول الحول والاحوال حول حالنا الى احسن الحال». [9]

روزه گرفتن
 
روزه گرفتن در عید نوروز یکى دیگر از دستورهاى اسلامى مطلوب و مستحب در این روز است. امام صادق(ع) با عبارت «تکون ذلک الیوم صائما»[10] آن را  بیان داشته است. امام خمینى(ره) و سید محمد کاظم یزدى و بسیارى از فقهایى که برکتابهاى آنان حاشیه نوشته اند، روزه گرفتن مستحبى نوروز را مورد سفارش و تإیید قرار داده‏اند.
 
زیارت اهل قبور
 
رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهاى سال نو و نیز برگزارى مراسم تحویل سال در کنار قبور شهدإ از دیگر آداب دینى نوروز است.
 
تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزارى مراسم تحویل سال نو در آن مکانها نیز از جمله آداب نوروز مى باشد.

آداب نوروز از دیدگاه علما

توصیه آیت الله بهجت در خصوص نوروز
 

روش مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی (ره)

مرحوم آیت الله مجتبی تهرانی همیشه قبل از تحویل سال مقید بودند که 365 مرتبه دعای «یا مقلّب القلوب» را به‌ طور کامل بخوانند و برای اینکه این دعاها، تا لحظه تحویل سال تمام شود، از یک ساعت قبل از اعلام عید، شروع می کردند و مشغول خواندن این دعای شریف بودند.

ایشان بعد از لحظه تحویل سال هم، مقید بودند که اوّلین چیزی که میل می‌کردند تربت امام حسین‌ علیه‌السلام باشد.

یعنی حضرت استاد در دو روز از سال، مقید بودند که اوّلین چیزی که می‌خورند، تربت امام حسین‌علیه‌السلام باشد؛ یکی عید فطر بود که در ابتدای روز با تربت، افطار می‌کردند، و یکی هم نوروز که بعد از تحویل سال، کمی از آن را میل می‌کردند.   

توصیه آیت الله جوادی آملی حفظه الله

آیت الله جوادی آملی فرمودند: اگر کسی در دنیا با الفبای دین بازی کرد، در قبر هم این الفبا یادش نمی آید تا بگوید خدایش، کتاب آسمانی و امامش کیست. باید توجه داشت که در قبر مشکلات علمی را از ما سۆال نمی کنند، بلکه الفبای دین را سوال می کنند.

بهترین چیزها در موقع تحویل، خواندن این دعا، با توجه به معنی است: «یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر الّیل و النّهار یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال». ای خدایی که همه چیز در دست تو است، سال خوشی به همه ما عنایت فرما

در لحظه تحویل سال باید به این نکته توجه کنیم که خودمان به دور شمس دین و قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) بچرخیم، نه این که تنها به این اکتفاء کنیم که زمین به دور خورشید بچرخد؛ زیرا این امر به خودی خود بلوغ نیست. 

توصیه آیت الله نوری همدانی درباره تقارن ایام فاطمیه و نوروز

حضرت آیت الله حسین نوری همدانی در پاسخ به سؤال جمعی از مقلدان خود درباره تقارن ایام فاطمیه با عید نوروز، بر ضرورت حفظ شعائر تاکید کرد.

پاسخ این مرجع تقلید به این شرح است:

یکی از جلوه های محبت مردم متعهد ایران نسبت به اهلبیت عصمت علیهم السلام این است که مردم ولایتمدار این مملکت در طول تاریخ هر موقعی که ایام عید با ایام عزاداری اهلبیت علیهم السلام مواجه شده است، مراسم و آداب عزاداری را بر مراسم عید ترجیح داده اند و به این وسیله ارادت خود به اهلبیت علیهم السلام را به نمایش گذاشته اند.

بنابراین روز 13 و 14 و 15 جمادی الأولی که مصادف با 24 و 25 و 26 اسفند 1392 و فاطمیه اول است.

و نیز روز اول و دوم و سوم جمادی الثانیه که مصادف با 12 و 13 و 14 فروردین سال 1393 میباشد و فاطمیه دوم است، ایام عزاداری شهادت صدیقه طاهره فاطمه زهرا علیها السلام میباشد.

در بین این دو ایام برگزاری مراسم دیگر با رعایت موازین شرعی اشکال ندارد.

خداوند متعال عید سال 1393 را بر همگان مبارک بفرماید.

 بایدها و نبایدهای نوروز در نظر آیت الله مکارم

گاهی درباره عید نوروز افراط و تفریط دیده می‌شود و برخی آن را خرافه و بدعت و برخی آن را اسلامی می‌دانند در حالی که رسمی ملی است و خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد.

ملاک و معیار در این زمینه دستورهای قرآن کریم است و ما باید به آنها عمل کنیم و هرچه خلاف قرآن است کنار بگذاریم و آنچه مطابق آن است را بپذیریم.

خانه تکانی ظاهر و باطن و رعایت بهداشت و دید‌ و بازدید‌ها از نکات مثبت عید است اما اسلام توصیه می‌کند در کنار این کار‌ها انسان‌ها درون خود را هم از بدی‌ها خانه تکانی کنند.

حضور و توجهی که مردم در لحظه تحویل سال به مساجد و حسینیه‌ها دارند از جمله خوبی‌های نوروز است زیرا مردم دست به دعا و نیایش بر می‌دارند و اسلام هم بر آن تأکید دارد.

کمک به نیازمندان ودستگیری از محرومان از فواید عید نوروز است. افزایش محبت‌ها و صله رحم‌ها از دیگر فواید نوروز است که اسلام هم بر آن تأکید دارد.

تجدید قوای جسمی و روحی از دیگر آثار نوروز  است و ما در اسلام نسبت به انجام این امور و تفریح کردن تاکید و توصیه‌هایی داریم چون تفریح به کار و عبادات کمک می‌کند.

ایشان در پاسخ به استفتایی درباره تقارن نوروز و ایام فاطمیه پاسخ دادند: «احترام ایام شهادت بانوی اسلام فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بر همه لازم است بنابراین ایام فاطمیه اوّل 13، 14 و 15 جمادی الاولی (24، 25 و 26 اسفند 1392) و همچنین ایام فاطمیه دوم 1، 2 و 3 جمادی الثانی (12، 13 و ­14 فروردین 1393) باید به مراسم سوگواری آن حضرت اختصاص داده شود و از برکات آن بهره ­مند گردند.

ولی در بین این دو ایام، برگزاری مراسم دیگر (با رعایت تمام موازین شرعی) مانعی ندارد. ضمناً انجام مراسم سال نو مانند دید و بازدید، خانه تکانی، نظافت و امثال آن نیز مانعی ندارد.»

 حضرت آیت الله العظمی مظاهری و 3توصیه برای تحویل سال

1- بهترین چیزها در موقع تحویل، خواندن این دعا، با توجه به معنی است: «یا مقلّب القلوب و الابصار یا مدبّر الّیل و النّهار یا محوّل الحول و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال». ای خدایی که همه چیز در دست تو است، سال خوشی به همه ما عنایت فرما.

و از خداوند متعال با توسل به اهل بیت «علیهم السلام» بخواهید در این سال، تقوا و رابطه با خودش و سلامتی و امنیت، مقدّر شما بکند و فرج حضرت ولی عصر «ارواحنافداه» انشاءالله حاصل شود.

همچنین محدث قمی در مفاتیح، در آخر دستورات ماهها، نمازی در آن روز نقل می کند و بعد از نماز دعائی و در آن دعا شرافت و کرامت آن عید را نقل می کند که خواندن آن خوب است.

2- هر کس باید جداً حساب سال را و گذشته را بکند و اگر گناهکار است، جداً توبه کند و با حالت توبه وارد سال شود.

3- باید این آتش اختلاف که در همه خانه ها رفته است، با دامن نزدن به آن خاموش شود و از گذشته ها هیچ حرفی زده نشود و گرمی و اتّحاد خانه و خانواده و مجالس با یگدیگر حفظ شود.

حضرت آیت الله العظمی مبشر کاشانی

نماز و دعاهای خاصی جهت تحویل سال در مفاتیح الجنان و کتب ادعیه دیگر آمده که سزاوار است به آنها عمل شود، مطلب مهم توجه به لزوم تحول در سیر انفسی انسان است که به تحول در طبیعت باید در انسان ایجاد شود پس باید باتوجه دعا کنیم و بگوییم:

"یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالناالی احسن الحال" ، مدبر و دبیر آفرینش در حوزه حالات بشری ، مقلب القلوب و الابصار، و در طبیعت مدبراللیل والنهار و محول الحول الاحوال است که با تدبیر خود ، جهان را از حالی به حالی متحول نموده و دو آیت خود "‌‌لیل و نهار ”‌‌ را تدبیر می کند تا نظام احسن ، مستقر و پایدار باشد .

پس از حضرتش مسئلت می نمائیم که حال ما را به "احسن حال" ‌‌تبدیل نماید زیرا طبیعت بشر به جهت تعاقب و تنازع دو آیت "نفس اماره و لوامه" ‌‌دستخوش تحولاتی می شود که با تمایلات نفسانی و وساوس شیطانی غالبا سیر نزولی داشته و (اسوء الحال) می گردد و فقط اوست که قدرت تحویل اسوءالحال به احسن الحال را دارد .

پس از او می خواهیم تا نظام هستی انسان نیز به احسن الحالات تبدیل شود .

ترک گناه ، تطهیر ظاهر و باطن ، نظافت لباس و خانه و محیط کار ، تغییر روشهای غلط زندگی ، به روشهای صحیح ، تجلیل از والدین ، دید و بازدید و صله ارحام ، اداء حقوق الناس، راضی شدن از مردم و راضی نمودن دیگران که به عللی از ما ناراضی باشند ، شاد نمودن دلها با هبه و بخشش، عیادت مریض، دستگیری از فقرا و مستمندان ، ذکر و توجه قلبی و لسانی به خداوند متعال و توسل به اهل البیت علیهم السلام و … تماما از اموری هستند که از علائم استجابت دعای ما هنگام سال تحویل و تحول و تکامل روح و نفس انسان می باشد.

 حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی

تحویل سال باید در حقیقت تحول در روح و روان انسانها و زنده شدن نفس غفلت زده انسان باشد همانطور که در عالم طبیعت نیز بیداری طبیعت به وجود می آید و این همان معنای حقیقی یا محول الحول و الاحوال است و لذا در روایات سفارش شده که در هنگام تحویل سال سیصد و شصت مرتبه ذکر یا محول الحول و الاحوال الی آخر خوانده شود که این خود شاید باعث بیداری نفس انسان در این دنیای ظلمانی و پر از فتنه شود و چقدر خوب است که علاوه بر هفت سین باستانی از هفت سین قرآنی که امیرالمومنین علی علیه السلام دستور داده اند استفاده شود و آن این است که : بر روی ظرف چینی با زعفرانی که با گلاب مخلوط شده این هفت ذکر قرآنی نوشته شود :

1_ سلام علی آل یاسین   2 _ سلام علی نوح فی العالمین    3 _ سلام علی ابراهیم   4 _ سلام علی موسی و هارون   5 _ سلام قولا من رب رحیم    6 _ سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین     7 _ سلام هی حتی مطلع الفجر.

سپس این نوشته ها با آب شسته شود (که بهتر است آب زمزم و یا باران باشد) و آب جمع شده را به افراد خانواده بنوشانید امید است که باعث دفع بلا و کسب سلامتی در طول سال جدید شود .

در خاتمه لازم است به نکاتى چند توجه شود:

1. هر تشکیلاتى در پایان سال حساب کار خود را مى کند و به بررسى کم وکاستیها و ضعفها و قوتها مى پردازد. لازم است ماهم به حساب خود برسیم و یک بازنگرى همه جانبه به گذشته خویش داشته باشیم. شخصى در روز عید نوروز مى گفت: این روز را به شما تبریک و تسلیت مى گویم. تبریک به جهت فرصتى جدید که خدا به شما داده و تسلیت براى از دست دادن فرصتهایى که داشته‏اى.

2. باید از گذران عمر و زمان و طبیعت درس گرفت. طبیعت بیدار شد و فعالیتش را دوباره آغاز کرد آیا ماهم بیدارشدیم، آیا درماهم تحول ایجاد شد؟ خانه ها از گردوغبار و آلودگیها پاکسازى شد، آیا قلبهاى ما نیز از زنگارهاى گناه و رذایل اخلاقى پاکسازى شد...؟

3. باید توجه نمود که در سال جدید چه طرحى براى خودسازى خویش داریم؟



پى نوشتها:
 
[1]. مفردات راغب.
 
[2]. «روى المعلى بن خنیس عن الصادق(ع) فى یوم النیروز، قال: اذاکان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بإطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما... » (وسایل الشیعه، ج 8، ص 172 و ؛173 میزان الحکمه، ج 7، ص 133.)
 
[3]. تحریرالوسیله، ج 1، ص؛95 جواهر، ج‏5، ص‏41.
 
[4]. مفاتیح الجنان، ص 496
 
[5]. بحارالانوار، ج 56، ص 101.
 
[6]. صحیفه نور، ج 16، ص 80.
 
[7]. درسایه آفتاب، حسن رحیمیان، ص 228.
 
[8]. سى مقاله، ص 377.
 
[9]. همان؛ مفاتیح الجنان.
 
[10]. بحار، ج 56، ص 101.
 
[11]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ؛288 العروه الوثقى، ص 277.

منبع:مشرق

انتهای پیام/