مشکل کودکان خیابان بدون توجه به الگوهای توسعه کشورها قابل حل نیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، همایش ملی کودکان خیابانی امروز با حضور همایون هاشمی، رئیس سازمان بهزیستی، محمد نفریه، معاون امور اجتماعی این سازمان، محمد منیر، نماینده یونیسف در ایران، در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی برگزار شد. در این همایش پیام علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی توسط ارجمندی، معاون دفتر آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی قرائت شد. در این پیام آمده است:

این واقعیت که امروز نگران پیرشدگی جمعیت و آسیب‌های ناشی از آن هستیم و سیاست‌های جمعیتی، افزایش باروری و رشد بیشتر جمعیت را هدف قرار داده‌اند، به ما یادآور می‌شود که همراه با در نظر داشتن سرمایه جمعیتی آینده، به سرمایه‌های امروز جمعیت توجه خاص داشته باشیم. کودکان و نوجوانان سرمایه‌های انسانی امروز هستند و رشد و شکوفایی آنها باید در اولویت باشد. اما متاسفانه شاهد کودکان و نوجوانانی هستیم که به جای آموختن و اندوختن دانش و مهارت در مدرسه،‌زندگی، خواب و مکان امرار معاش آنها در خیابان است.

من بر این باورم که مشکل کودکان خیابان و کودکان کار، بدون توجه به الگوهای توسعه کشورها قابل حل نیست. نوع نگاه کلان به مقوله توسعه و نقشی که برای نتایج غیراقتصادی توسعه قائل می‌شویم،‌ بر سرنوشت کودکان کار و خیابان تاثیر اساسی دارد. به علاوه بدون تعریف نقش دولت در جریان توسعه و لحاظ کردن تاثیرات ناشی از تعامل دولت‌ها در روابط بین‌المللی نمی‌توان به بهبود وضعیت کودکان کار و خیابانی امید داشت.

دولت‌ها تا زمانی که شهامت ایجاد تغییرات موثر در ساختار توزیع منافع و منابع را نداشته باشند و از این مسیر راهی به سوی تنها راه واقعاً مطمئن برای کاهش فقر-یعنی ایجاد یک شغل برای هر شهروند بالغ- نگشایند، قادر به انجام اقدامات موثر برای کودکان کار و خیابانی نخواهند بود. سرنوشت کودکان کار به سرنوشت اقدامات دولت‌ها برای بهبود کیفیت زندگی بزرگسالان بستگی نام دارد. عمیقا‌ً‌بر این باورم که اشتراک دانش میان کشورهایی که با این پدیده روبرو هستند می‌تواند گامی رو به جلو باشد.

سیاست‌های دولت و شهرداری‌ها که بر پیدایش سکونتگاه‌های غیررسمی، کارغیررسمی و شکاف طبقاتی موثرند، زمینه‌های مستعد برای پیدایش و افزودن شدن تعداد کودکان کار و کودکان خیابانی ایجاد می‌کند. ظرفیت دولت‌ها برای رسمی و شفاف کردن فعالیت‌های همه بخش‌های اقتصادی، توانمندی ایشان در اعمال نظام‌های بازتوزیعی به نحوی که نظام‌های بیمه‌ای و تامین اجتماعی فراگیر شوند و باز توزیع‌های مالیاتی مانع از شکاف طبقاتی شوند، به شدت بر سرنوشت کودکان کار و خیابان موثر است. از این رو مایلم تاکید کنم که مساله کودکان کار و خیابان فقط چیزی از جنس دلسوزی‌های انسانی برای گروهی حاشیه‌ای نیست، بلکه مستیماً با اقتصاد سیاسی کشورها و عملکرد دولت‌ها ارتباط دارد.

مسئله این کودکان را نباید در سطح سودجویی و رفتار غیرانسانی شماری از افراد برای بهره‌کشی از کودکان دانست و به این سطح تقلیل داد. کودکان کار و کودکان خیابانی محصول رویه‌های موجود درساختار اقتصادی سیاسی کشورهاست.

نقش جامعه در بهبود زندگی کودکان کار و خیابان نیز نباید فراموش شود. جامعه مدرن می‌تواند دارای انبوهی از سازمان‌های مردم نهاد، خیریه‌ها و گروه‌های داوطلبی باشد که مایل‌اند برای مقاصد انسان‌دوستانه، با هزینه و کارآیی بسیار بیشتر از سازمان‌های حمایتی دولت‌ها اقداماتی موثر برای بهبود زندگی کودکان انجام دهند. ما وظیفه داریم از طریق قانون‌گذاری، برنامه‌ریزی برای تاثیرگذاری موثر رسانه‌ها بر افکار و عزم عمومی، و ارائه آموزش‌های کارآمد، جامعه مدنی را برای مشارکت موثر در بهبود وضعیت کودکان کار و کودکان خیابانی بسیج کنیم.

امروز در دورانی به سرمی‌بریم که نگاه‌های گذشته به کودکان خیابانی اصلاح شده و تغییر کرده‌‌اند. این کودکان را زمانی تهدید و آسیبی برای جامعه می‌انگاشتند و لاجرم راه کنترل کردن ایشان در پیش گرفته می‌شد. زمانی دیگر ایشان را قربانیان فرآیندهای اجتماعی می‌دانستند، و امروز آنها را دارای حقوق شهروندی می‌انگارند. اگر این کودکان دارای حقوق شهروندی دانسته شوند، رفع آسیب از ایشان و حمایت اجتماعی برای زدودن آثار قربانی بودن از چهره زندگی ایشان ،‌ضرورتی اجتناب‌ناپذیر می‌شود،‌ اما جامعه و دولت مسئولیت‌های بزرگ‌تری نیز در قبال ایشان پیدا می‌کنند.

دولت تدبیر و امید که بر تحقق حقوق شهروندی تاکید دارد، حقوق شهروندی این کودکان را در اولویت می‌داند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همین راستا پس از تشکیل شورای ساماندهی کودکان خیابانی پس از 8 سال وقفه، تشکیل اتاق فکر کودکان کار و خیابان را با حضور نمایندگان سمن‌ها و صاحبنظران دانشگاهی در دستور کار خود قرار داده است تا زمینه گفت‌وگوی اجتماعی برای سیاست‌گذاری در این حوزه را فراهم کند.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رویکرد « گفت وگوی اجتماعی » را ضرورتی برای ایران امروز و در موضوع خاص کودکان خیابانی می‌داند. به مشارکت همه شرکای اجتماعی، ازجمله متخصصان، سمن‌ها، سازمان‌های دولتی، خانواده‌های دارای کودکان کار، مددکاران، نیروی انتظامی و همه دیگرانی که مسئولیتی در قبال کودکان کار و کودکان خیابانی دارند نیازمندیم، تا عمق مسائل ایشان را بشناسیم، از انواع کودکان خیابانی و کار مطلع شویم،‌ بسیج عمومی برای کاستن از درد و رنج ایشان و حرکت به سمت بهبود ساختاری وضعیت آنها را ساماندهی کنیم.

امیدوارم این همایش و سایر اقدامات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی،‌ به صورت‌بندی دستورالعملی بر مبنای رویکرد ساختاری و کلان به پدیده کودکان کار و کودکان خیابان، کمک کند و گامی اولی به سوی شکل دادن به گفت‌وگوی اجتماعی گسترده برای بسیج ملی در جهت حل این مسئله باشد.

انتهای پیام/