«مزار شریف» روایت نجات تنها بازمانده حادثه است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 17 مرداد 1377 طالبان از هر سو به شهر مزار شریف هجوم بردند. از روزها قبل این خبرکه طالبان مزار شریف را هدف گرفته اند ، در میان مردم شنیده می شد. کنسولگری ایران در مزار شریف در این روز مورد هجوم وحشیانه تروریستها قرار می گیرد. هشت نفر از دیپلمات های ایرانی در این حادثه کشته می شوند و تنها الله مدد شاهسون بازمانده این حادثه است که جان سالم به در می برد و راهی سفری 15 کیلومتری با پای پیاده می شود. 

15 سال بعد؛ سوله‌ای در زمینی به مساحت پنج هزار متر در کمال شهر کرج برای اولین بار یک شبهه استودیو برای ساخت فیلم سینمایی در ایران طراحی میشود. قرار است در این لوکیشن حادثه دلخراش کشتار دیپلمات‌های ایران و خبرنگار ایرانی را به تصویرکشیده شود. در این محوطه 8 لوکیشن اصلی فیلم از جمله ساختمان کنسولگری، زیرزمین، خانه حسینیه، پاسگاه، خیابان های اطراف کنسولگری و بازار ساخته شده است.همه صحنه های حمله به کنسولگری مزار شریف در این سوله متمرکز شده و گروه فیلمبرداری در آنجا مشغول کار هستند. فیلم مزارشریف روایت نجات یافتن و سفر الله‌مدد شاهسون از کنار پیکر‌ دوستان شهیدش تا مرزهای ایران است.در این فیلم حسین یاری بازیگر سینمای ایران در نقش الله‌مدد شاهسون به ایفای نقش می پردازد.

عبدالحسن برزیده کارگردان سینمای ایران پس از سالها تحقیق و دغدغه مندی راجع به موضوع هجوم طالبان به کنسولگری ایران در مزار شریف؛ می‌خواهد این بخش از تاریخ معاصرکشورمان را از زاویه دید خود روایت کند.

برزیده:در این فیلم سوالات مربوط به شهادت دیپلمات‌ها پاسخ داده می شود

عبدالحسن برزیده اولین نفری است که برای مصاحبه این کار و نحوه شکل گیری ایده این فیلم و دغدغه این کار گردان سینمایی برای ساخت فیلم به سراغ او می روم. برزیده صحبتهای خود را این گونه شروع کرد: ایده اولیه از سال 77 و بعد از اینکه مصاحبه الله‌مدد شاهسون را در تلویزیون دیدم شکل گرفت. بعد از یک سال مصاحبه‌هایی با ایشان و مستندها و کتبی که در این رابطه بودند را مطالعه کردیم. البته یکی دو نفر از کسانی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم با حادثه مزار شریف در ارتباط بودند نیز دیدار و گفت‌وگو داشتم. تحقیقاتی هم در مورد شرایط جغرافیایی و انسانی افغانستان داشتیم و شرایط سیاسی طالبان را بررسی کردم.

برزیده‌ در پاسخ به این سوال که آیا موضوع فیلم مزار شریف مربوط به اشغال افغانستان است یا تاثیراتی که دیپلمات‌های شهید شده در شهر مزار شریف داشتند را مورد برررسی قرار می‌دهد گفت: خود واقعه آنقدر جدی و مهم است که اگر بخواهیم فیلم سینمایی 120 دقیقه‌ای بسازیم گاهی از اجزای واقعه کم می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه وسعت واقعه آنچنان زیاد بوده است اشاره کرد: در این فرصت 120 دقیقه‌ای سینمایی برای روایت همه داستان زمان نداریم. آقای شاهسون که به ایران می‌رسد خود داستان جذابی دارد که اگر آن را هم بخواهیم به صورت فیلم در بیاوریم نیازمند این است که در مجموع یک سریال 12، 13 قسمتی بسازیم.

کارگردان فیلم مزار شریف در ادامه گفت: فیلم صرفا روایت یک قصه از شاهسون نیست ولی آنچه در انتها می‌بینیم خاطراتی است که الله‌مدد شاهسون تعریف می‌‌کند.

وی همچنین با اشاره به اینکه لوکیشن با چنین وسعت ساخت برای اولین بار در کشور توسط گروه دکور تولید شده است اضافه کرد: تولید فیلم و بردن هنرمند در افغانستان کار سخت و خطرناک بود و برای اینکه ریسک کار را کم کنیم بخشی از صحنه‌های داخلی که نیازمند فیلم بود مثل حسینیه و خود کنسولگری ایران در مزارشریف با معماری نزدیک به افغانستان دوباره ساختیم. البته در ساخت دکور پیش‌بینی حرکت دوربین و زوایایی که در لوکیشن فیلمبرداری می‌شود را در نظر گرفتیم و بر اساس ساخته فیلم لوکیشن ساخته شده است و این به راحتی ساخت فیلم کمک می‌کند.

برزیده در پاسخ به این سوال که چرا از بین دیپلمات‌ها تنها برای شهید ریگی از بازیگر چهره‌ای مثل عمار تفتی استفاده کرده‌اید گفت: ما دوست داشتیم که برای همه دیپلمات‌ها بازیگران حرفه‌ای استفاده کنیم اما به دلیل اینکه نقش‌های آنها کوتاه بود معمولا بازیگران چهره کمتر رغبت می‌کنند که این نقش‌ها را بازی کنند و همانطور که گفتم به دلیل زمان فیلم ما نمی‌توانستیم به همه دیپلمات‌هایی که در این حادثه شهید شدند بپردازیم و سعی کردیم در فشرده‌ترین زمان ممکن بخشی از ابعاد شخصیتی آنها را نشان دهیم.

کارگردان فیلم «مزار شریف» در مورد سوالات مبهمی که نسبت به شهادت این دیپلمات‌ها در آن زمان وجود داشت گفت: سعی شده در این فیلم تمام این سوالات و ابهامات پاسخ داده شود.

شاهسواری: اصل موضوع بیان یک داستان جذاب از تاریخ معاصر ایران است

در این بخش از گفت‌وگو منوچهر شاهسواری تهیه کننده فیلم مزار شریف اظهار داشت: آنچه مسلم است در فیلم مزار شریف تحقیقات میدانی و مکتوبی صورت گرفته است و اصل موضوع بیان یک داستان جذاب از تاریخ معاصر ایران است و تحقیقات لازم برای اینکه هیچگونه خطای تاریخی صورت نگیرد در این فیلم وجود دارد و اگر بنا باشد مشکلی وجود داشته باشد به نحوه داستان‌پردازی است و نه تحقیقات تاریخی آن.

شاهسواری گفت: دو بازیگر اصلی من در این فیلم حضور دارند. حسین یاری نقش الله‌داد شاهسون و فرهاد اصلانی نقش یکی از مقامات وزارت اطلاعات را بازی می‌کند. بر اساس برنامه ریزی انجام شده فیلمبرداری «مزار شریف» تا پایان اردیبهشت ماه 93 ادامه دارد.

تهیه کننده فیلم مزار شریف اضافه کرد: در این فیلم سینمایی بیش از یک‌هزار و 500 هنرور افغانی حضور دارند که 9 نفر از اینها بازیگرانی هستند که به کنسولگری ایران در مزار شریف حمله می کنند. در این فیلم سینمایی علاوه بر بازیگران ایرانی، دو بازیگر مطرح سینمای افغانستان به نام های تلاش و شفیق نیز حضور دارند که از هفته آینده برای بازی در این فیلم سینمایی به تهران می آیند.

از جمله لوکیشن های جذاب این فیلم سینمایی می توان به زیرزمین ساختمان که محل شهادت 10 نفر از دیپلمات های ایرانی اشاره کرد. همچنین لوکیشن خانه حسینیه که شاهسون بعد از فرار خود از کنسولگری به آنجا پناه می برد نیز به خوبی طراحی شده است.

مهرگان:جلوه های ویژه بصری می تواند به طراح دکور کمک کند

از میان این هشت لوکیشن مجزا به داخل زیرزمین کنسولگری که محل شهادت هشت دیپلمات است می رویم. مشگین مهرگان مدیر هنری این پروژه در چهار ماه گذشته تلاش کرده که طراحی صحنه و دکور این پروژه به خوبی انجام شود. در مورد شروع ساخت و جمع آوری دکور این پروژه با او صحبت می کنیم.

مشکین مهرگان طراح صحنه و لباس می گوید: ما این کار را از اواخر شهریورماه تا پانزدهم آبان ماه تحقیقات میدانی را شروع کردیم برپایه‌ی اینکه کار برای تاریخ معاصر این کشور است و اینکه یک اتفاق ملی در آن ثبت می شود و برپایه اطلاعات موجود به این نتیجه رسیدیم که شرایط موجود کنسولگری ایران در شهر مزارشریف افغانستان مناسب ساخت فیلم نیست چون که هم از نظر فنی و هم اینکه به لحاظ زیبایی شناسی دچار مشکل می شویم و هم اینکه تامین کننده نیاز های حیثیتی برای اینکه بخشی از این پروژه ملی را در آن شرایط نمایش بدهیم نیست و تمام این‌ها ما را به این نتیجه رساند که لوکیشنی با چنین ابعادی ساخته شود.

وی در ادامه اضافه کرد: مقدمات کار طراحی بر اساس نیازهای فنی که کارگردان مدنظرش بودانجام گرفت و طی دو ماه این ساختمان کنسولگری و لوکیشن‌های اطراف آن ساخته شده است.

طراح صحنه و دکور فیلم «مزارشریف» اضافه کرد: اگر بخواهیم از منظر ساخت استودیوی به این لوکیشن نگاه کنیم با این وسعت کار استودیوی پیش از این در ایران صورت نگرفته است ولی از لحاظ حجم دکور قبلا هم کارهایی وسیع تر از این ساخته شده است.

مشکین مهرگان در مورداین سوال که ساخت دکور بر مبنای فضایی استودیو و با وجود پرده سبز برای جلوه های ویژه بصری چه ویژگی هایی دارد گفت: به لحاظ فنی پروژه باید هماهنگی هایی باید بین عوامل فنی انجام می شد که نمی توانم بگویم سخت بود ولی پیچیدگی هایی داشت که باید لحاظ می شد و خیلی هم خوب بود. جلوه های بصری به لحاظ قابلیت هایی که دارد می تواند در کمتر ساخته شدن دکورها کمک کند ولی متاسفانه در سینمای ایران هنوز درک درستی نسبت به قابلیتهایی که جلوه های ویژه بصری نداریم و برای این کار باید ژانر و لحن فیلم را بشناسیم مثلا کار جلوه های ویژه بصری در فیلم هایی که با فضای فانتزی ساخته می شوند نوع خاصی دارد . در این پروژه تلاش شده است که ازهنر جلوه های ویژه بصری به قاعده و به جا استفاده شود. البته در مورد درک میزان استفاده از جلوه های ویژه بصری هم نیاز به تجربه و فهم از این دانش دارد.

مهرگان در مورد پاسخ به این سوال که آیا برای ساخت چنین دکوری سفری به مزار شریف داشته است یا نه گفت: من سفری به کشور افغانستان نداشتم ولی بر اساس گفتگوهایی که با دوستان داشتیم و بر اساس استنادهای متصل به آن فضا طراحی و ساخت این دکور را راحت تر کرد.

مدیر هنری پروژه مزار شریف در آخر گفت: لوکیشن های دیگری هم در صحنه های بیابان فیلم ساخته می‌شود که پس از فیلم برداری این بخش ساخت آن لوکیشن‌ها در بیابانهای کرمان را شروع می کنیم.

معتمدی: اولین بار است که نمای خارجی با این ابعاد داخل استودیو ساخته می‌شود

استفاده از پرده های سبز در این دکور از دیگر شاخصه های این لوکیشن است که به قول منوچهر شاهسواری فضای این سوله را شبیه استودیوهای سینمایی کرده است که در نوع خود می توان برای اولین بار در یک پروژه این موضوع را بررسی کرد.

امیررضا معتمدی مدیرجلوه ­های ویژه بصری رایانه‌ای فیلم مزار شریف است که پیش از این در فیلم راه آبی ابریشم هم مسول جلوه های ویژه آن کار را برعهده داشته است.

معتمدی در مورد شروع و ساخت فیلمی در مورد ساخت فیلمی با ابعاد استودیویی که در ایران برای اولین بار انجام می‌شود گفت:‌ اولین بار است که نمای خارجی با این ابعاد داخل استودیو ساخته می‌شود اما پیش از این نمای داخلی را داخل استودیو ساخته‌اند. ساخت چنین پروژه‌ای شرایط خاصی دارد که بخش مربوط به شرایط نوری که لازم است هماهنگی بین ما و گروه فیلمبرداری وجود داشته باشد. از سوی دیگر شرایطی مربوط به هماهنگی بین ما و گروه کارگردانی است که باید پلان‌ها هماهنگ باشند و همه این اجزاکه در این سوله می‌بینید مانند اجزای یک پازل هستند که توسط جلوه‌های ویژه بصری و کارگردانی کنار هم گذاشته می‌شوند.

معتمدی در مورد نماهایی که داخل سوله ساخته شده است گفت: مزایایی که ساخت فیلم در این لوکیشن دارد این است که شما می‌توانید در زمستان، تابستان را بسازید و هر لوکیشنی که دلتان خواست در آن قرار دهید. تمام این دکورها می‌توانست بیرون ساخته شود ولی نصب پرده‌های سبز به این بزرگی به دلیل باد و باران ممکن بود مشکلاتی را ایجاد کند. شما اگر به اجزای این لوکیشن نگاه کنید می‌بینید که زیرزمین، پشت بام، حیاط‌های کنسولگری همه در یک سطح ساخته شده‌اند کنار هم چیده شده‌اند و این برای اولین بار است که یک لوکیشن خرد شده و در سطح پهن شده است و قرار است این قطعات پازل را کنار هم در فیلم ببینیم.

معتمدی در مورد سایر جلوه‌های بصری این فیلم در آخر اضافه کرد: ما انفجار در لانگ شات شهر را هم داریم، تکثیر تیم نظامی و ادوات جنگی آنها از موقعیت‌هایی است که به کمک جلوه‌های ویژه بصری‌، رایانه‌ای شکل می‌گیرد.

زرین دست:کار در سوله شرایط فیلمبرداری را سخت‌تر کرده است

علیرضا زرین دست مدیر فیلم برداری این پروژه اولین صحنه های این فیلم را فیلمبرداری می کند به سراغ او می رویم تا ساخت فیلمی سینمایی در چنین ابعاد استودیویی را نگاه کنیم.

زرین‌دست مدیر فیلمبرداری  پروژه مزار شریف گفت:‌ تجربه این شکل ساخت برای اولین بار است که در ایران اتفاق می‌افتد. و از جهات مختلف این تجربه می‌تواند برای سینمای ایران مفید باشد. تیمی که این کار را انجام می‌دهد اغلب حرفه‌ای هستند و تا این لحظه کار خود را عالی انجام داده‌اند. از امروز هم به این جهت که چقدر از قصه می‌تواند به فیلم تبدیل شود بر می‌گردد به تیم تولید آقای برزیده و گروه فیلمبرداری ولی فکر می‌کنم به دلیل فیلمنامه جذابی که وجود دارد کار جذابی را در پیش خواهیم داشت.

علیرضا زرین‌دست در پاسخ به این سوال که آیا ساخت فیلمی در چنین لوکیشنی با این وسعت کار فیلمبرداری را راحت کرده است، اظهار داشت: البته کار جلوه‌های ویژه را راحت کرده اما به نظر من کار در سوله شرایط فیلمبرداری را سخت‌تر کرده است به دلیل اینکه فیلمبرداری را در جایی انجام می‌دهیم که اصلا برای این کار نیست این سوله جایی بوده که در آن ماشین لباسشویی مونتاژ می‌کردند حالا ما را آورده‌اند اینجا که فیلمبرداری کنیم. ستون‌هایی را شما در این سوله می‌بینید که کار را برای فیلمبرداری سخت‌تر می‌کند اما با این وجود فکر می‌کنم که مشکل این ستون‌ها را هم با کمک جلوه‌های ویژه که آقای معتمدی انجام می‌دهند برطرف شد.

زرین دست در مورد صحنه‌های خارجی فیلم که در بیابان‌هاکرمان گرفته می‌شود گفت: فیلمبرداری صحنه‌های خارجی ساده‌تر است البته کار اجرای صحنه در بیابان‌ها سخت است ولی به لحاظ فیلمبرداری کار ما راحت‌تر می‌باشد.

«مزار شریف» روایت نجات یافتن الله‌مدد شاهسون است؛ نه بررسی ابعاد شخصیتی دیپلماتهای شهید

عموما بازیگران فیلم «مزارشریف» چهره نیستند و از صحنه تئاتر وارد این پروژه شدند از کنار تک تک آنها که می گذری نام هر شهید را مرور می کنی تنها سه بازیگر چهره سینما در بینشان می بینی یکی حسین یاری که در نقش الله مدد شاهسون بازی می کند، دیگری عمار تفتی که نقش شهید ناصر ریگی، سرپرست سرکنسولگری مزارشریف را ایفا می کند و دیگری فرهاد اصلانی که در این صحنه های دکور مزارشریف بازی ندارد و بنا هست نقش بازجویی را بازی کند که پس از گذار الله مدد شاهسون پاسخگوی سوالات او می شود.

بازیگران نقش شهدای دیپلمات به ترتیب نام عبارتند از: شهید محمد ناصر ناصری را مهدی آگهی،شهید ناصر ریگی را عمار تفتی، شهید نورالله نوروزی را رضا عزیزی، شهید رشید پاریا وفلاح را امیر حسین فتحی، مجید نوری نیارکی را پدرام یوسفی، کریم حیدریان را عباس حبیبی، محمد علی قیاسی را علی عطایی، حیدر علی باقری را مسعود سخایی ایفا می کند.

از نکات جالب این فیلم هم نقش شهید محمود صارمی است که ابراهیم برزیده پسر کارگردان این فیلم آن را ایفا می کند.

عمار تفتی بازیگر نقش شهید ناصر ریگی گفت:‌ در این فیلم نقش سرکنسول ایران در مزار شریف را داریم و آنچه از این نقش حدس می‌زنم این است که این شهید مرتبا با تهران در تماس است تا دستوری برای ترک کنسولگری به آنها داده شود که البته در نهایت هم به این درخواست مخالفت می‌کنند.

تفتی در پاسخ به این سوال که آیا به جزئیات فعالیتهایی که دیپلماات‌ها در شهر مزار شریف داشتند نیز در این فیلم اشاره شده است گفت: آنچه من از فیلمنامه خواندم خیلی در فیلم فرصت نبوده که به ابعاد شخصیتی دیپلمات‌ها بپردازد و فقط داستان زمان اشغال کنسولگری را در فیلم می‌بینید.

امیرحسین فتحی بازیگر شهید فلاح یکی دیگر از دیپلمات‌های شهید شده واقعه کنسولگری ایران در مزار شریف گفت: اطلاعات چندانی درمورد این شهید ندارم و از طریق اینترنت مقداری در مورد این شهید تحقیق کردم و فقط می‌دانم مردم مازندران خیلی برای این شهید احترام قائل بودند.

مزار شریف، روایت الله داد شاهسون تنها بازمانده جنایت مزار شریف است که از کارمندان کنسولگری جمهوری اسلامی ایران بوده است و در جریان حمله به کنسولگری زخمی شده و با رساندن خود به حسینیه کنار کنسولگری که متعلق به خانواده‌ای افغانی بوده است، موفق به فرار می‌شود. شاهسون برای رسیدن به مرز ایران حدود 19 روز پیاده روی می‌کند تا به پاسگاه مرزی ایران می‌رسد. روایت سفر بازمانده این حادثه و حرکت از میان بیابان های افغانستان آنقدر جذابیت دارد که متاسفانه از شخصیت پردازی سایر دیپلمات های این حادثه صرفنظر شده است. دیپلمات هایی چون شهید محمد ناصر ناصری که در این فیلم نقش کوتاهی دارند.

بازیگر نقش شهید محمدناصر ناصری در مورد شناخت خود نسبت به شهید ناصری گفت: اطلاعاتی که در مورد این شهید دارم فقط از طریق فیلمنامه است و بر اساس جست‌وجویی که در اینترنت داشتم تنها اطلاعات مربوط به خود آقای شاهسون است. در فیلم هم آنطور که باید و شاید در مورد شخصیت این شهید پرداخته نشده است. البته این مربوط به مدت زمانی است که به این فیلم اختصاص داده‌اند و موضوع پیرامون خود الله‌مدد شاهسون روایت می‌شود.

شهدای این فاجعه عبارتند از ناصر ریگی، سرپرست سرکنسولگری ، محمد ناصر ناصری، کارشناس امور فرهنگی، نورالله نوروزی، کارشناس امور اقتصادی،رشید پاریاو فلاح، کارشناس امور کنسولی ، مجید نوری نیارکی، حسابدار ، کریم حیدریان، کارشناس امور کنسولی، محمد علی قیاسی، کارشناس امور کنسولی، حیدر علی باقری، مدیر تدارکات و مدیر داخلی ، محمود صارمی، مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بودند.

انتهای پیام/