آمریکا؛ شکست «ژنو ۲» و سناریو یافتن جایگزینی برای «اسد»
خبرگزاری تسنیم: منابع آگاه افشا کرده‌اند که آمریکا نه تنها از شکست کنفرانس «ژنو ۲» نگران و ناراحت به نظر نمی‌رسد، بلکه تلاش می‌کند، با بهره برداری از این شکست سناریو یافتن جایگزینی برای «اسد» را پیاده کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پایگاه خبری لبنانی «المنار» در مقاله‌ای به قلم «سامی کلیب» درباره کنفرانس «ژنو 2» می‌نویسد که یکی از مهمترین نتایج کنفرانس «ژنو 2» شکست و ناکامی آن بود. برخی ناظران بر این باورند که هم اکنون برگزاری کنفرانس‌های آینده هموارتر شده است و البته باید گفت که آنها نیز با شکست قرین خواهند شد. این شکست و ناکامی در آینده نزدیک حتی توافق روسیه و آمریکا برای حل بحران سوریه را نیز در بر خواهد گرفت و به همین دلیل مبالغه نیست، اگر گفته شود که چنین کنفرانس‌هایی تنها مانند قرص‌های آرامبخش موقت هستند که بیماری را درمان نمی‌کنند، بلکه برای مدتی درد ناشی از آن را آرام می‌کنند.
شکست دور اول کنفرانس «ژنو 2» به روس‌ها این اجازه را داد که بگویند، معارضان سوری عامل شکست آن بودند. مسکو از همان ابتدا از هیئت ائتلاف معارضان سوری شرکت کننده در ژنو 2 راضی نبود و با مشاهده عملکرد نامناسب و ناکام آن می‌توان گفت که هم اکنون مسکو جرات بیشتری یافته تا بیش از پیش معارضان سوری و بالاخص ائتلاف معارضان را به حاشیه براند و بر حضور دیگر طیف‌های معارضان از چپگرا و لیبرال و سکولار سوری تاکید کند.
اما این شکست چندان واشنگتن را ناراحت نکرده است. بلکه آمریکا هم اکنون در اندیشه یافتن راه حلی برای رهایی و خلاص شدن از شبح «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه است که قرار است، در انتخابات آینده ریاست جمهوری سوریه در تابستان نامزد شود. واشنگتن به خوبی می‌داند که اگر اسد در این انتخابات نامزد شود، پیروز انتخابات خواهد بود. اگرچه به شدت در معرض فشارهای روسیه و چین و ایران است که تاکید می‌کنند، این مردم سوریه هستند که باید سرنوشت خود را به دست خود رقم بزنند. اگرچه جامعه بین المللی تاکید می‌کند، حتی اگر انتخابات ریاست جمهوری سوریه تحت نظارت بین المللی برگزار شود، باز اسد پیروز میدان است و این چیزی نیست که حتی واشنگتن تمایل داشته باشد، آن را تصور کند. اما در عین حال توان کشتن اسد یا از پیش رو برداشتن آن را ندارد. اگر تلاش کند، دست به چنین اقدامی بزند، بدون تردید توافقنامه انهدام سلاح‌های شیمیایی سوریه نیز متوقف خواهد شد. ایران درب‌های خود را به روی آمریکا خواهد بست. پس از آن نیز واشنگتن بدون تردید با مشکلات و چالش‌های بین‌المللی بزرگی با روسیه و چین مواجه خواهد شد که تاکنون بر این باورند، کشته شدن سرهنگ «معمر قذافی»، دیکتاتور سابق لیبی و سرنگونی رژیم وی «فریبی بین المللی» است. و خطرناک‌تر آنکه کسی نمی‌داند، واکنش نظامی ارتش سوریه و هم پیمانانش به این اقدام آمریکا چه خواهد بود.
به همین دلیل لازم بود تا فرش از زیر پای هیئت نمایندگان سوریه در ژنو کشیده شود. به همین منظور وزرای خارجه آمریکا و عربستان و ترکیه و قطر و فرانسه در مونترو سخنان خود را آغاز کردند تا بشار اسد را مسئول هر آنچه در سوریه رخ داده، از جمله نفوذ گروه‌های تروریستی به این کشور کنند. «رابرت فورد»، سفیر سابق آمریکا در دمشق این حمله تبلیغاتی را با اظهاراتش درباره «جنایات جنگی» تکمیل کرد. کنگره آمریکا در کمک‌های نظامی «غیر کشنده‌اش» به گروه‌های مسلح میانه رو فعال در سوریه تجدید نظر کرد. آمریکا و فرانسه و دیگر کشورهای حامی گروه‌های مسلح و معارضان سوری تیرهای اتهامات خود را به سمت نظام سوریه نشانه گرفتند و دمشق را به عدم تسلیم سلاح‌های شیمیایی‌اش به غرب متهم کردند. واشنگتن بار دیگر از گزینه نظامی در خصوص سوریه سخن گفت.
پیام‌ها واضح و روشن بود. بشار اسد اجازه ندارد، بار دیگر زمام امور را در دست گیرد. هم اکنون همه چیز به سود او در حال رقم خوردن است. معارضان سیاسی بیش از هر زمان دیگری از هم فرو پاشیده نشان می‌دهند. گروه‌های مسلح در مناطق مختلف سوریه به جان هم افتاده‌اند. روند آشتی ملی هم روز پر رنگ‌تر می‌شود و روند سریع‌تری به خود می‌گیرد. هیئت سوریه در ژنو 2 خوش درخشید و نگاه‌ها رسانه‌های منطقه‌ای و بین المللی را به خوبی به خود جلب کرد. پیروزی‌های مستمر ارتش سوریه روحیه و معنویات آنها را بالا برده است. بسیاری از مردم سوریه هم اکنون خواهان بازگشت نظام و دولت به مناطق خود هستند. علاوه بر اینکه ایران و روسیه همچنان مانند کوه از هم پیمان سوری خود حمایت می‌کنند و تهران و مسکو همچنان بشار اسد و نه تنها نظام سوریه را خط قرمز خود می‌دانند.
واشنگتن و هم پیمانانش چه باید بکنند؟
در اینجا 3 گزینه مطرح می‌شود:
1- آمریکا و هم پیمانانش بقای اسد و پیروزی وی در انتخابات آینده ریاست جمهوری این کشور را براساس توافق ضمنی با روسیه بپذیرند که گزینه‌ای قابل قبول است، اگرچه ممکن است، با جار جنجال آمریکایی‌ها همراه باشد.
2- آمریکا و هم پیمانانش تمام توان و تلاش خود را برای تغییر موازنه قوا در عرصه میدانی به کار برند که این امر تنها از طریق دادن سلاح‌های کشنده و استراتژیک به گروه‌های مسلح امکان پذیر است و این گزینه‌ای نیست که به نظر برسد، آمریکا و هم پیمانانش در پی تحقق آن باشند، چراکه ممکن است، این سلاح‌ها به دست گروه‌های تکفیری همچون «القاعده» و«جبهه النصره» و«داعش» برسد که همگی خطری برای موجودیت آمریکا و هم پیمانانش هستند.
3- ارائه جایگزینی برای بشار اسد و این چیزی است که هم اکنون آمریکا تلاش بسیاری می‌کند تا آن را اشاعه دهد و موافقت جامعه بین المللی را با آن همراه کند.
یک مقام ارشد آمریکایی می‌گوید که این گزینه هم اکنون آماده است. وی حاضر نیست به هیچ وجه از تفاصیل این سناریو سخن بگوید، اما به دو احتمال اشاره می‌کند: اینکه یا فردی بسیار پذیرفته شده در ارتش و نظام کنونی سوریه است که در صورت به قدرت رسیدن در سوریه، ایران و روسیه اصلا با وی مشکلی پیدا نکنند و یا اینکه ریاست جمهوری آینده در سوریه به مثابه هیئت انتقالی همانند آن چیزی باشد که در ژنو 2 ذکر آن رفته است. پیش از آن ژنو پذیرای نشست‌های مستمر و مکرر بین المللی درباره شکل و ماهیت و ساختار و نقش دولت انتقالی در سوریه بود. این مسئول آمریکایی تاکید می‌کند که گزینه یافتن جایگزینی برای بشار اسد تقریبا حتمی شده و او یکی از افراد طایفه علوی‌های سوریه است. وی در ادامه تاکیدات خود می‌افزاید که تماس‌هایی در این خصوص در داخل سوریه به همین منظور صورت گرفته است و هم اکنون هماهنگی‌های لازم در حال انجام با روس‌هاست. چنین صحبت‌هایی از زبان سران ائتلاف معارضان سوریه نیز به گوش می‌رسید.
آیا این اقدامی جدی است یا جار و جنجال تبلیغاتی است؟
در این امر که آیا این اقدامی جدی است یا جار و جنجال تبلیغاتی است، برخی از مسئولان سوری و تعدادی از هم پیمانان آنها تاکید می‌کنند که این از ابتدا مهمترین هدف آمریکا در سوریه بود، به همین دلیل دور از انتظار نیست که واشنگتن هم اکنون به دنبال گزینه‌ای به جای اسد باشد تا به این ترتیب زمینه برکناری وی از قدرت را فراهم کند. این افراد با ابراز تردید درباره موفقیت این گزینه تاکید می‌کنند، آمریکا در زمانی که نظام سوریه در اوج ضعف قرار داشت، نتوانست این گزینه را محقق کند، چه رسد به الان که دولت سوریه قدرتمندتر از گذشته نشان می‌دهد. به همین دلیل این اقدامات تنها جار و جنجال تبلیغاتی است.
اینجاست که آشکار می‌شود، آمریکا از شکست و ناکامی دور اول مذاکرات ژنو 2 چندان ناراضی نشان نمی‌دهد و اگر نگوییم، این شکست برای واشنگتن خوشایند بوده، باید گفت که مفید بوده است. واشنگتن بدون تردید هم اکنون تاکید می‌کند که هیئت ائتلاف معارضان راضی به دادن امتیازهایی جهت نشستن پای میز مذاکره شده و از جمله این امتیازها پذیرش چشم پوشی از شرط سابق خود یعنی عدم کناره گیری بشار اسد از قدرت است. همچنین خواهد گفت که تلاش‌های بسیاری را انجام داده تا هیئت ائتلاف را راضی به آمدن به ژنو کرده است، موضوعی که ممکن است، در آینده با سختی‌های بسیار بیشتری همراه باشد.
اما در پاسخ نیز روس‌ها می‌گویند که نظام سوریه نیز برای حضور در ژنو 2 و نشستن پای میز مذاکرات با کسانی‌که آنها را تروریست می‌نامند، امتیازهای بسیاری داده‌اند و پذیرفتند که از دولت انتقالی سخن بگویند. به همین دلیل مسکو اعتقاد دارد، اگر در این دور از مذاکرات نتیجه‌ای حاصل نشده، عامل اصلی آن نمایندگان ائتلاف معارضان سوری هستند.
مسکو تاکید می‌کند که دور‌های آینده و بعدی مذاکرات باید با حضور گسترده‌تر معارضان و طرف‌های تاثیر گذار منطقه‌ای همراه باشد که یکی از مهمترین این طرف‌ها بدون تردید ایران است و سفر اخیر «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر ترکیه به تهران نشان از این دارد که تهران درصدد کشیدن فرش از زیر پای عربستان سعودی در منطقه است. هم اکنون دو طرف ایرانی و ترک به دنبال معارضان سوری هستند که تابع و وابسته به عربستان سعودی نباشند. به ویژه آنکه سیاست‌های ترکیه نیز در حال تغییر است و این کشور به مبارزه با گروه‌های تروریستی وابسته به سازمان «القاعده» سوق پیدا کرده است و همین به تنهایی ضامن تضعیف بسیاری از گروه‌های تروریستی مسلح در سوریه به شکل عام و حلب و ریف حلب به شکل خاص است تا زمینه تفاهم و گفت‌وگو بر سر حلب نیز فراهم شود.
از آنچه گذشت اگرچه برداشت می‌شود که هم اکنون راه حل بحران سوریه به طور کامل شکل نگرفته است، اما تلاش‌های بسیاری پشت درب‌های بسته برای حل آن در حال انجام است و اگر گزینه احتمالی در سوریه ادامه جنگ تا مدت‌های طولانی باشد، این جنگ بدون تردید مبارزه با تروریسم در خاک سوریه و محدود کردن آن به این کشور و جلوگیری از توسعه و گسترش آن به مناطق و کشورهای دیگر است.
انتهای پیام/
