شباهت‌های احمدی نژاد و روحانی

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، وقتی رئیس جمهور هفته گذشته در جمع هنرمندان از ضرورت پایان فضای امنیتی در کشور سخن گفت، در واقع به مساله مهمی اشاره کرد که در تیپ شناسی دولت جدید اصل راهنمای مهمی است.

آقای رئیس جمهور سعی کرد بگوید تا به حال (بویژه لابد در 8 سال گذشته) هنرمندان در ایران با مضایق و بگیر و ببندهای بی ضابطه و دل بخواهی مواجه بوده اند و فضای امنیتی در کشور همزمان با حوزه های سیاسی و اجتماعی، بر فرهنگ و هنر هم سیطره داشته است.

این نمونه ای از یک ادبیات کلی تر است که دولت جدید تقریبا از روز نخست شروع کارش علاقه مند به تکرار آن بوده است.

مشخصات این ادبیات چنین است: دولت سعی می کند اولا محدودیت های فعلی موجود در فضای سیاسی و اجتماعی را بیهوده و لجبازانه جلوه داده و خود را مخالف آن– حتی در مواردی که مستقیما محصول ایفای نقش آقای روحانی به عنوان عضو شورایعالی امنیت ملی است- جلوه دهد، ثانیا اگرچه ظاهرا جانب اعتدال را نگه می دارد و سعی می کند خود را جایی در میانه تندروی و اپوزیسیونیسم قرار دهد ولی در واقع و به لحاظ محتوایی جانب اپوزیسیون را می گیرد، ثالثا همزمان با ایجاد تنگناهای حیرت انگیز برای مخالفان و منتقدان خود– که نمونه آن برخورد بولدوزری با 3 نشریه منتقد در هفته گذشته است- فضا را برای کسانی که سابقه آنها نشان می دهد از حضور در فضای سیاسی و رسانه ای هدفی جز درگیر شدن با مبانی انقلاب اسلامی ندارند، باز می گذارد.

دولت آقای روحانی حتی وقتی از حقوق شهروندی سخن می گوید، تعریف بسیار خاصی از شهروند را در ذهن دارد. اگر به منشور حقوق شهروندی منتشر شده در وب سایت آقای رئیس جمهور مراجعه شود، به آسانی می توان دریافت شهروندی که این سند بناست از حقوق او دفاع کند، کسی است که در مظان و معرض ارتکاب جرائم سیاسی و امنیتی قرار دارد ولی دولت می خواهد از رفتار او جرم زدایی کرده و برایش آزادی عمل و اعتماد به نفس ایجاد کند. در واقع تمام این سند چیزی جز جرم زدایی از جرائم سیاسی و امنیتی، تحریف مفهوم حقوق شهروندی و قرار دادن آن در یک پارادایم کاملا سکولار و ایجاد زیرساخت حقوقی و حاشیه امن برای فعالیت های براندازانه و شبه براندازانه نیست.

در ذهنیت آقای رئیس جمهور آن مرد و زن روستایی که فرزند خود را روی دست گرفته و در بیمارستان های تهران از این سو به آن سو پرتاب می شوند یا آن مردان و زنان رنجوری که آلودگی هوا عمر و سلامتی شان را به خطر انداخته است یا آن شهروند بی پناهی که در ادارات دولتی برای یک کار روتین تا سر حد درماندگی آزار می بیند و وهن می شود، شهروند نیستند. مفهوم شهروندی به یک مفهوم سیاسی- امنیتی- قضایی تقلیل داده شده است و فقط کسانی از موهبت شهروند خوانده شدن برخوردارند که صدایی در بیرون از ایران برای حمایت از آنها گریبان پاره کند یا گروهی سیاسی در داخل کشور پیگیر وضع و حالشان باشند.

با این وصف، آنچه رئیس جمهور در جمع هنرمندان گفت چندان جای تعجب نداشت. حسن روحانی اکنون در حال ارتکاب همان خطایی است که محمود احمدی نژاد در دو سال آخر بدان گرفتار شد. سه چیز سرنوشت احمدی نژاد را در دو سال آخر تغییر داد؛ نخست اینکه تصور می کرد می تواند از طریق ایجاد دوقطبی های پی در پی با نظام و ارزش های دینی و انقلابی برای خود سرمایه اجتماعی دست و پا کند.

دوم، سرمایه سیاسی و توان مدیریتی خود را بیش از آنکه صرف حل مشکلات واقعی مردم کند در راه تولید مفاهیم و جنگیدن در منازعاتی خرج می کرد که به عمیق تر شدن این مشکلات می انجامید و عملا او را تبدیل به حافظ منافع یک الیت بسیار خاص و مساله دار می کرد در حالی که مردم از او توقع داشتند از منافع همه آنها محافظت کند.

و سوم، درباره ماموریت تاریخی و جایگاه اجتماعی خود دچار توهمی چنان عمیق بود که حاضر بود ریسک هایی غیرمنطقی را صرفا به این دلیل که به او وعده داده بودند کسی را یارای متوقف کردن او نیست، بپذیرد و هیچ محاسبه منطقی از خسارت هایی که هر لحظه به او وارد می شد نداشته باشد.

احمدی نژاد پس از 6-5 سال به این وضعیت رسید اما روحانی مستعد آن است که خیلی زودتر به نسخه ای عرفی و تقدس زدایی شده از احمدی نژاد تبدیل شود.

در همین مساله مورد بحث، اگر آقای روحانی طالب سرنوشتی متفاوت است باید تکلیف خود را با مفهوم فضای امنیتی هر چه زودتر روشن کند. آقای رئیس جمهور آنگونه که خود گفته فی المثل اکنون درصدد اداری سازی مفهوم ممیزی است. مقصودشان هم این است که ضوابط ممیزی باید چنان روشن باشد که وظیفه کارمند وزارت ارشاد به یک وظیفه صوری تقلیل پیدا کند. اینکه تیم فرهنگی دولت بتواند فرآیندی به نام نظارت بر محصولات فرهنگی را به مقوله ای اساسا مکانیکی فروبکاهد مستلزم وقوع یک معجزه در حوزه سیاستگذاری فرهنگی است ولی حتی اگر فرض کنیم آقای جنتی قرار است چنین معجزه ای را محقق کند، باز هم این سوال به جای خود باقی است که رئیس جمهور دقیقا چه مواردی را خط قرمز حوزه فرهنگ و هنر می داند و با عبور از آن مجوز امنیتی شدن فضا را صادر خواهد کرد؟

نمی دانم چرا باز به یاد احمدی نژاد می افتم که در یکی ـ دو سال آخر اصرار داشت بگوید مردم خود به اندازه کافی مراقبند و نظارت در حوزه های فرهنگی و اجتماعی نوعی مجبورسازی است که به بی محتوا شدن فضایل می انجامد. اکنون آقای روحانی هم عملا چیزی جز این نمی گوید.

در همان جلسه آقای روحانی گفته است نظارت بر هنر باید به جای کارمندان بر عهده هنرمندان گذاشته شود. به عبارت دیگر ایشان پس از اعلام جنگ به صنف کارمند (دومین صنفی که پس از نظامیان مورد هجمه آقای رئیس جمهور قرار گرفته است) عملا جبهه را به یک طرف ثالث واگذار می کند و می گوید خودتان تصمیم بگیرید و خودتان هم بر خودتان نظارت کنید؛ شوخی ای که بعید است کسی در آن جمع هم آن را جدی گرفته باشد چرا که نظارت در هر حال مستلزم ورود به محتواست و وقتی پای نظارت محتوایی در میان باشد لاجرم پای سلیقه ها و سپس گرایش ها در میان می آید و... و در هر حال نتیجه معلوم است.

سوال های بی پایانی وجود دارد که رئیس جمهور باید برای روشن کردن مقصود خود به آنها پاسخ بدهد. اگر دوباره روزگاری در این کشور انتخاباتی برگزار و مثلا آقای روحانی با چند دهم درصد رای اضافه در آن برنده شد و بعد، کسی فیلمی ساخت و در آن آقای روحانی را رئیس جمهور تقلبی، دولتش را غاصب و انتخاباتش را کودتا نامید و خلایق را دعوت به قشون کشی خیابانی کرد، آیا باز هم مشمول رافت ضدامنیتی می شود؟ آقای روحانی با سوابق امنیتی طولانی اش بی شک آنقدر ساده اندیش نیست که نداند ذیل پوشش هایی به ظاهر فرهنگی و هنری آن هم برای کشوری که دشمنانی پیگیر، کینه توز و خلاق دارد چه تهدیدهای مهمی می تواند شکل بگیرد. از کمپین بین المللی حقوق بشر و وب سایت جرس انتظاری نیست ولی کسی مثل آقای روحانی نباید اجازه دهد کسانی برایش منافقین را فعال سیاسی، تروریست ها را فعالان حقوق بشر، جاسوس ها را روزنامه نگار، اسلحه به دست ها را فعال قومیتی، خانه های تیمی را ان جی او و کانون های توطئه را حزب بنامند.

بدون شک، در ایران که حکومت پیش از دیگران به حساب خود می رسد چون خداوند را ناظر بر کار خود و حجت شرعی را راهنمای عملش می داند، حزب، فعال سیاسی، روزنامه نگار و ان جی اوی واقعی هم وجود دارد و کسی مانع کار آنها نیست که اگر بود کسی مثل آقای روحانی در یک سده آینده هم رئیس جمهور نمی شد اما آنچه مهم است اینکه رئیس جمهور بپذیرد در حال استفاده از نظامی از مفاهیم است که جای دیگری در بیرون از ایران و توسط کانون هایی بشدت بداندیش خلق شده و می تواند فضا را برای فعالیت هایی بسیار خطرناک باز کند، زبان دشمن را بیش از اینکه هست گشاده کرده و برای دولت و رئیس جمهور دردسرهایی اضافی و کاملا غیرضروری تولید کند که نتیجه آن چیزی جز احمدی نژادیزه شدن بسیار سریع حسن روحانی نخواهد بود.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.