تحول نقش ایران در تجارت جهانی با توسعه بندر چابهار

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه صهیونیستی جروزالم پست طی گزارشی نوشت: در حالی که هند تلاش دارد تا از مسیر ایران که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه تر از مسیرهای دیگر است، به بازار کشورهای آسیای میانه دسترسی پیدا کند، ایران نیز از این طریق می تواند جایگاهی مطمئن در اقتصاد جهانی بیابد که کمتر در معرض آسیب ناشی از فشارهای بین المللی خواهد بود.
توافق هسته ای روز 24 نوامبر گذشته بین ایران و 6 قدرت جهانی برای کاهش محدود تحریم ها علیه ایران در زمینه هایی همچون پتروشیمی، قطعات هواپیما و فلزات گرانبها، موجب افزایش درآمد 7 میلیارد دلاری ایران در 6 ماهه اجرای این توافق می شود.
به عقیده کارشناسان غربی، با توجه به احتمال افزایش بیشتر مبادلات تجاری ایران در آینده نزدیک، ساخت اولین بندر واقع در کناره آبهای عمیق در ایران توسط هند که امکان پهلوگیری کشتی های مطابق با استانداردهای جهانی را در سواحل ایران فراهم می سازد، به طرز قابل توجهی موقعیت ژئو استراتژیک این کشور را متحول خواهد ساخت و با در هم شکستن فشارهای اقتصادی، ایران را به یکی از حلقه های مهم اتصال ترانزیتی جهت نقل و انتقال کالا بین اروپا و اقیانوس هند تبدیل خواهد ساخت.
در حالی که ایران و هند به صورت سنتی در افغانستان همکاری های مشترکی داشته اند، تلاش دهلی نو برای ساخت چنین بندری در شهر چابهار ایران، از رقابت با رقیب اقتصادی این کشور، یعنی چین ناشی می شود.
برای ایران این به معنی به دست آوردن یک موقعیت مرکزی مهم در الگوی در حال شکل گیری تجارت بین اروپا و بازارهای آسیایی در حال ظهور است.
یکی از ضعف های استراتژیک ایران در زمینه تجارت دریایی، عدم بهره مندی از بنادر واقع در کناره آبهای عمیق است. بنادر جنوبی ایران نظیر بندر عباس که 85 درصد تجارت دریایی ایران را بر عهده دارند، تنها قادر به پذیرش کشتی های 100 هزار تنی هستند. از آنجایی که بخش عمده حمل و نقل دریایی کالا توسط کشتی های باری 250 هزار تنی انجام می گیرد، کشتی های باری ای که از مناطق دیگر جهان به خلیج فارس می رسند، باید ابتدا در بنادر امارات پهلو بگیرند و سپس از طریق کشتی های کوچک تر، محموله های آنها به ایران ارسال شوند. علاوه بر صدها میلیون دلار هزینه ای که از این طریق به ایران تحمیل می شود، این کشور در قبال توقف احتمالی تجارت دریایی با امارات در صورت وقوع هرگونه درگیری ای در منطقه، نیز بسیار آسیب پذیر می گردد.
برخلاف بندر عباس، که در آبهای تنگه هرمز واقع شده و در معرض عبور ناوهای آمریکایی قرار دارد، چابهار در قسمت شرقی سواحل ایران قرار دارد و تنها بندر ایرانی است که دارای دسترسی مستقیم به اقیانوس هند می باشد.
این گزارش افزود: برای هند، بندر چابهار به منزله خروجی اقیانوس هند است که در کریدور ترانزیتی بزرگ بین المللی شمال جنوب دهلی نو قرار دارد. با توجه به عدم امکان دسترسی هند به آسیای میانه از طریق خشکی به دلیل مخالفت پاکستان، بندر چابهار و کریدور ترانزیت کالا از طریق ایران و افغانستان می تواند امکان دسترسی دهلی نو به بازارهای آسیای میانه، روسیه و در نهایت اروپا و رقابت هند با چین در این زمینه را فراهم سازد. این مسیر، در مقایسه با مسیر فعلی صادرات کالاهای هندی که با عبور از دریای سرخ، کانال سوئز و دریای مدیترانه انجام می گیرد، 40 درصد کوتاه تر است و می تواند هزینه ترانزیت کالاهای هندی را تا 30 درصد کاهش دهد.
تا سال 2012، هند تحت فشار آمریکا عملیات توسعه بندر چابهار را متوقف کرده بود، اما زمانی که چین در سال 2012 بهره برداری از بندر گواتر در پاکستان را آغاز کرد، دهلی نو ساخت این بندر را علیرغم مخالفت های آمریکا از سر گرفت. 
هند علاوه بر سرمایه گذاری 100 میلیون دلاری در این بندر، ساخت یک جاده 200 کیلومتری از شهر مرزی زرنج تا شهر دلارام در افغانستان را به اتمام رسانده است. هند همچنین در ساخت بزرگراه چابهار به زرنج با دولت ایران همکاری کرده است. دهلی نو همچنین قصد دارد یک خط ریلی 900 کیلومتری به موازات این مسیر جاده ای از چابهار تا منطقه حاجی گاک افغانستان که مملو از معادن سنگ آهن است، احداث نماید. شاید در آینده بندر چابهار بتواند به مسیر انتقال سنگ آهن از افغانستان به هند نیز تبدیل شود.
مبادلات تجاری بین افغانستان و چابهار می تواند پس از خروج نظامیان ناتو از افغانستان، موجب افزایش نفوذ ایران و هند در این کشور شود.
به علاوه، تکمیل توسعه بندر چابهار می تواند ایران را در نقطه مرکزی کریدور ترانزیتی اوراسیا نیز قرار دهد.
با پیشرفت کار در این پروژه، پنجره اعمال فشار اقتصادی شدیدتر علیه ایران در حال بسته شدن است. این پروژه علاوه بر ایجاد امکان دسترسی بسیار به صرفه برای هند، می تواند از آسیب پذیری اقتصاد ایران در مقابل فشارهای بین المللی بکاهد.
انتهای پیام/ 3