تعطیلی ارکستر یک ساله شد/چشمم آن روز مَبیناد که خاموش در این ساز تو بینم

خبرگزاری تسنیم، یاسر شیخی یگانه. تقریبا هشتاد سال پیش، یعنی سیزدهم آذر 1312، برای نخستین بار ارکستر سمفونیک تهران به رهبری غلامحسین مین‌باشیان و با نام ارکستر سمفونی بلدیه (شهرداری) فعالیت خود را آغاز کرد. این ارکستر در 1324 به وسیله پرویز محمود تجدید سازمان و به شکل کنونی‌اش درآمد. ارکستر سمفونیک تهران تا اوایل دهه 50 از کمکهای دولتی به صورت محدود برخوردار بود و از این زمان دارای بودجهٔ مستقل و قابل توجهی شد. در این ارکستر تا کنون رهبران و نوازنگان بزرگی فعالیت کرده‌اند که هر کدامشان نقش عمده‌ای در پیشرفت موسیقی کلاسیک اروپا در ایران داشته‌اند.

برای هر کشوری داشتن ارکستر سمفونیکی با کیفیت‌های بین‌الملل علاوه بر این که افتخاری است مهم؛ امری ضروری در پیشرفت موسیقی نیز محسوب می‌شود. امروزه کشورهای مختلف دنیا علاوه بر موسیقی بومی خود، به یادگیری و اجرای موسیقی کلاسیک نیز می‌پردازند. کشوری مانند ژاپن، با این که موسیقی‌بومی خود را به خوبی حفظ کرده، در پرداختن به موسیقی کلاسیک اروپا نیز بسیار موفق بوده است. ژاپن در حال حاضر علاوه بر داشتن ارکسترهای موفق و بین‌المللی، توانسته نوازنده‌های بزرگی را نز تربیت کند. فراموش نکنیم، همه این پیشرفت‌ها در حالی رخ می‌دهد که آنها موسیقی بومی خود را نیز حفظ کرده‌اند.

شاید با نگاهی دقیق به موسیقی کلاسیک اروپا بتوان به این نتیجه رسید که وجود موسیقی کلاسیک اروپا در هر کشوری، نشان دهنده سطح سواد و کیفیت علمی موسیقی در آن کشور است. یعنی با رونق موسیقی کلاسیک در هر کشوری میزان سواد و سطح علمی موسیقی در آن کشور نیز بالا می‌رود.

اگر به عقب برگردیم و نگاهی به اتفاق‌های یک صد سال اخیر موسیقی ایران داشته باشیم؛ به این نتیجه می‌رسیم که حضور موسیقی کلاسیک اروپا در ایران همواره موجب پیشرفت موسیقی ایرانی شده است. موزیسین‌های خلاق ایرانی با آشنایی با موسیقی کلاسیک اروپا و سازهایش و با تکیه بر ابتکارهایی که به کار برده‌اند؛ برخی از سازهای موسیقی کلاسیک اروپا را نیز وارد موسیقی ایرانی کرده و این سازهای پر قدرت را در خدمت موسیقی دستگاهی ایران قرار داده‌اند. از این میان می‌توان به سازهای ویلن و پیانو اشاره کرد.

بسیاری از آهنگسازهای موسیقی ایرانی نیز با آشنایی با موسیقی کلاسیک اروپا به تغییر و تحول در فرم کاری خود پرداختند و بحث آهنگسازی‌های حرفه‌ای را وارد موسیقی ایرانی کردند. باید توجه داشت که تمام تحول‌های موسیقی کلاسیک در هر کشوری حول ارکستر سمفونیک آن کشور می‌چرخد.

حال این که ارکستر سمفونیک تهران در چندین سال گذشته با مشکلات مالی بسیاری روبه‌رو بوده‌ است. نوازنده‌های این ارکستر برای امرار معاش و کسب درآمد مناسب مجبور به داشتن شغل‌های دیگری غیر از نوازندگی بودند. هر کدام از رهبرهای این ارکستر نیز به دلیلی این ارکستر را ترک می‌کردند تا وخامت اوضاع ارکستر سمفونیک تهران هر روز بهتر از گذشته معلوم شود. عمده مشکلات این ارکستر مربوط به کمبود بودجه‌ بود، چیزی که در نهایت به تعطیلی این ارکستر انجامید. در زمان معاونت هنری پیشین موسسه ارکستر ایران برای اداره و احیای ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران راه‌اندازی شد که متاسفانه نه تنها نتوانست کاری از پیش ببرد که موجب بدتر شدن اوضاع ارکستر شد.

امروز یک سال از تعطیلی ارکستر سمفونیک تهران با سابقه‌ای هشتاد ساله می‌گذرد. این تعطیلی تا به آنجا قابل تامل و مهم است که بسیاری از اهالی موسیقی معتقدند؛ با این رخداد بخش علمی و بین‌المللی موسیقی ایرانی در حال از بین رفتن و یا درجا زدن است.

امروز با تعطیلی ارکستر سمفونیک تهران بسیاری از نوازنده‌های جوان انگیزه‌های خود را برای ادامه راه موسیقی از دست داده‌اند. تا زمانی که ارکستر مشغول فعالیت بود هر نوازنده‌ای آرزوی این را داشت که روزی در این ارکستر نوازندگی کند و همین امر موجب ایجاد انگیزه‌ای بزرگ در نوازنده‌های جوان میشد.
امروز کار ارکستر سمفونیک تهران به آنجا رسیده که دادگاه برای تعیین تکلیفش رای صادر می‌کند.

براساس اعلام علی مرادخانی معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارکستر 450 میلیون تومان به نوازنده‌هایش بدهکار است. خوشبختانه مرادخانی در نخستین نشست خبری خود اعلام کرد که در پی پرداخت جریمه‌های دادگاه و رفع مشکلات و آغاز به کار دوباره ارکستر سمفونیک تهران است. به هر روی امیدواریم در ماه‌های گذشته و براساس وعده معاون هنری شاهد آغاز به کار دوباره ارکستر سمفونیک تهران باشیم. خوشبختانه مرادخانی در فعالیت‌هایی که در زمینه موسیقی داشته همواره موفقیت‌هایی را داشته است، که همین امر امیر برای بهبود اوضاع ارکستر سمفونیک تهران را بیشتر می‌کند.

انتهای پیام /