«اپرای عاشورا» اپرای ملی ما است / شرط اپرا بودن؛ داشتن قابلیت دراماتیک در موسیقی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بیست و هفتمین نشست «نقد نغمه» با موضوع نقد و بررسی اپرای عروسکی عاشورا ساخته بهروز غریب پور، پنج شنبه 30 آذر با حضور مجید پور قناد مجری کارشناس و بهزاد عبدی آهنگساز این اپرا در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

در ابتدای این نشست پور قناد گفت: سیستم معمول اپراهای دنیا همان سیستم اپرای ایتالیایی است. اما برخی کشورها دوست دارند اپرای ملی خود را داشته باشند و در این راستا اقداماتی را هم انجام داده‌اند. مثلا کشور چین اپرای چینی را اجرا می‌کند. آقای غریب پور هم به دنبال این هستند که ما اپرای ایرانی داشته باشیم و در کارهایشان گوشه ها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی را می‌شنویم که با موسیقی کلاسیک هم ترکیب شده‌اند.

او افزود: بهروز غریب پور به رواج سنت های نمایشی ایرانی علاقه فراوان دارد و این علاقه را در اپرای عاشورا به طور ویژه با استفاده از تعزیه به ما نشان می‌دهد.

این منتقد سپس قطعات مختلف این اپرا را برای حاضران پخش کرد و موسیقی و اجرای آوازی شخصیت‌های مختلفی چون امام حسین(ع)، حضرت ابوالفضل(ع)،حر، شمر، سکینه و ... را بررسی کرده و نقاط ضعف و قوت هر یک را بیان کرد.

در ادامه بهزاد عبدی آهنگساز اپرای عاشورا روی صحنه آمد و درباره آن سخن گفت. او در ابتدای سخنانش به بیان خاطره‌ای درباره ساخت موسیقی این اپرا پرداخت و گفت: زمانی که آقای غریب‌پور اعلام کرد که می‌خواهند اپرای عاشورا را بسازند من در کشور اکراین بودم و خیلی دوست داشتم آهنگسازی آن را به من بسپارند. چون بیش از 7 سال روی موسیقی تعزیه کار کرده بودم و به موضوع عاشورا علاقه خاصی دارم.

او ادامه داد: ایشان در همان زمان برای اجرای اپرای عروسکی «رستم و سهراب» به اکراین آمدند و یکی از آخرین کارهایم با نام «افسانه ماردوش» را برایشان گذاشتم و سوال کردم آهنگسازی اپرای عاشورا به چه کسی سپرده می شود. ایشان هم پاسخ دادند به لوریس چکناواریان سپرده شده است.

عبدی افزود: من هم از اینکه بتوانم این کار را انجام بدهم ناامید شدم اما دو روز بعد ایشان با من درباره تعزیه و موسیقی ایرانی و مقام ها صحبت کردند و بعد کار را به من سپردند. من هم سعی کردم موسیقی ایرانی که به ظن من دراماتیک است وارد نمایش شود.

او درباره انتقادات پور قناد به فالش خواندن برخی خوانندگان بخش آوازی توضیحاتی ارائه کرده و گفت: زمانی که کار را ضبط می‌کردیم برایم احساس خواننده مهم‌تر از تکنیک بود. اگر در کار اجرا شده حس خواننده به خوبی به مخاطب منتقل می شد زیاد درگیر تکنیک نمی‌شدم. وقتی می‌دیدم یک خواننده به یاد امام حسین(ع) اشک می ریزد و می‌خواند برایم از هر چیزی ارزشمندتر بود.

آهنگساز اپرای عروسکی «عاشورا» اظهار کرد: نمی دانم چرا برخی افراد به کلمه اپرا حساسیت نشان می‌دهند؟ از نظر من شیوه‌ای که در کارهای آقای غریب‌پور در پیش گرفته شده اپرای ملی ماست و همان طور که اغلب کشورها اپرای خاص خودشان را دارند ما هم باید داشته باشیم.

عبدی ادامه داد: دوستی داشتم که تعزیه خوانی چند کارگر گچکاری که در خانه شان مشغول کار بودند را ضبط کرده و برای یک پروفسور موسیقی در اکراین آورده بود. او وقتی شنیده بود، سوالاتی مطرح کرده بود و دوستم درباره ریشه تعزیه به او توضیح داده بود. جالب است بدانید این پروفسور گفته بود شما یک منبع دراماتیک غنی دارید و با آن می‌توانید بهترین آثار را تولید کنید.

او گفت: ما باید اپرای ملی مان را با مختصات، صداها و عوامل خودش بررسی کنیم و  به هیچ وجه آن را با اپرای غربی مقایسه نکنیم. اما فراموش نکنیم موسیقی که قابلیت دراماتیک شده داشته باشد می‌تواند اپرا باشد و انجام چنین مقایسه‌هایی در کل اشتباه است.

عبدی در ادامه درباره این انتقادات گفت: حال برخی بگویند این کار اپرا نیست. به نظرم آنچه در این کار روی صحنه اتفاق می افتد از نظر موسیقی و درام اپرای ملی ما محسوب می‌شود.

پور قناد هم در تایید سخنان عبدی گفت: در دنیا در تعریف اپرا هیچ محدودیتی در نظر نگرفته‌اند و جالب است که ما در ایران محدودیت هایی را تعریف می کنیم. مثلا می‌گویند اپرا میکروفون ندارد. این در حالی است که در دنیا میکروفون‌های مخصوص اپرا وجود دارد.

عبدی هم گفت: بله حتی راک اپرا هم اجرا می کنند. مثلا «گوژپشت نتردام» را با موسیقی راک اجرا کردند اما به آن نمی‌گویند نمایش موزیکال بلکه می گویند اپرا.

او همچنین گفت: برخی گمان می کنند ما با چسباندن واژه اپرا به این کار قصد ارزش دادن به آن را داریم در صورتی که اصلا اینطور نیست. ما می خواهیم مخاطبان کارهایمان در همه دنیا بدانند که با چه نوع کاری روبرو هستند و بتوانیم کارمان را در شکلی کاملا ایرانی مطرح کنیم.

عبدی با اشاره به اولویت کلمه «اپرا» در مقابل کلمه «عروسکی» گفت: من همیشه می گویم «اپرای مولوی» را آهنگسازی کردم، یا «اپرای عاشورا» را آهنگسازی کردم و هیچ وقت از واژه عروسکی میان این عبارات استفاده نمی کنم. چون ملودی را ساخته ام که دراماتیک باشد و آقای غریب پور هم آن را به بازیگر خواننده القا کرده است. در هیچ جای دنیا هم تاکید بر  روی وجود عروسک‌ها روی صحنه نیست و  بر اپرا بودن کار تاکید می‌شود، اما این اتفاق در ایران به شکل دیگری رخ می‌دهد و متاسفانه کار را عروسکی تلقی می‌کنند و اپرا بودن آن را نادیده می‌گیرند.

نشست «نقد نغمه» هر ماه از سوی مدیریت موسیقی معاونت هنری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در فرهنگسرای اندیشه برگزار می‌شود.

انتهای پیام /