می‌خواهیم در علوم انسانی تابوشکنی کنیم/ تفکر دانشگاهی امروز، تحت سلطه هژمونی غرب
خبرگزاری تسنیم: رئیس کمیسیون علوم سیاسی دومین کنگره علوم انسانی اسلامی گفت: هژمونی تفکر غربی در فضای دانشگاهی ما سلطه دارد و عده‌ای آن را به عنوان یک تابو پذیرفته‌اند؛ ما قصد داریم با طرح علوم انسانی اسلامی تابوشکنی کنیم.
حجت‌الاسلام سیدمهدی ساداتی‌نژاد، پژوهشگر حوزه فقه سیاسی و رئیس کمیسیون علوم سیاسی اسلامی دومین کنگره علوم انسانی اسلامی در حاشیه برگزاری این کنگره به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، گفت: حدود 10 مقاله در کمیسیون علوم سیاسی اسلامی این کنگره ارائه می‌شود که موضوعات بسیار را طرح کردند. مثلا بعضی از مقالات پیرامون فقه سیاسی به عنوان یک الگو برای علوم سیاسی اسلامی و بومی بود که طرح شد و زمینه خوبی برای نقد و بحث و بررسی ایجاد کرد. مقاله دیگری هم به چارچوب شناخت علوم سیاسی بومی نظر داشت و واجد موضوعات و مسائل مهمی بود.
وی ادامه داد: اما مشکل عمده ما زمان کم و محدود برای ارائه مقالات در کنگره است؛ این محدودیت اجازه نمی‌دهد بتوانیم به سوالات همه مخاطبان پاسخ بدهیم و بحث‌هایی را که مطرح می‌شود به طور دقیق مورد نقد و بررسی قرار دهیم. اما اینکه اکثر دعوت‌شدهگان و حاضران در این کمیسیون پژوهشگران و علاقه‌مندان علوم سیاسی هستند، کمک می‌کند که روند بحث‌ها خوب و مفید باشد.
حجت‌الاسلام ساداتی‌نژاد درباره نقاط قوت و ضعف مقالات ارائه شده به این کمیسیون گفت: در حال حاضر وضعیت مقالات ما بیشتر به گونه‌ای است که ابعاد نظری را مورد بررسی قرار می‌دهد و یکی از نقاط ضعفی که اصولا در این همایش‌ها با آن روبرو هستیم این است که نگاه‌ها خیلی کلان‌نگر است و فرصت و انگیزه ایجاد نشده تا به مسائل جزئی، عملیاتی و کاربردی بپردازیم.
وی افزود: البته از یک جهت می‌توان به نویسندگان و پژوهشگران حق داد، زیرا تا حوزه نظر کاملا شفاف نشود و محققانه در آن اظهار نظر نشود، نمی‌توانیم به حوزه کاربردی و عملیاتی ورود کنیم. اما معمولا سوال می‌شود که تا کی می‌خواهیم درباره این کلیات حرف بزنیم؟ مخاطبان و محققان معتقدند باید وارد عمل شویم و نکات کاربردی را مطرح کنیم و راهکار ارائه بدهیم. به هر حال در مجموع فکر می‌کنم این مسئله می‌تواند مهمترین نقطه ضعف ما باشد که اگر برطرف شود می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند که در آینده در مسائل کاربردی و عملیاتی پیشرفت‌های خوبی داشته باشیم.
این پژوهشگر علوم سیاسی در برابر مخالفان شکل‌گیری علوم انسانی اسلامی که فرایند اسلامی‌سازی این علوم را کاری غیرعلمی، سیاسی و ایدئولوژیک می‌دانند گفت: متاسفانه نوعی هژمونی تفکر غربی بر ذهنیت جامعه دانشگاهی ما حاکم شده است. واقعیت این است که بخش عمده‌ای از روشنفکرانی که اسلامی‌کردن علوم انسانی را نقد می‌کنند، اساسا با عنوان علوم انسانی اسلامی مشکل دارند و پایه و بنیاد این بحث را قبول ندارد.
حجت‌الاسلام ساداتی‌نژاد افزود: ما بحثی داریم تحت عنوان «علم دینی و علم غیردینی»؛ در این بحث پرسش این است که آیا علم می‌تواند دینی یا غیردینی باشد. از منظر این عده از پژوهشگران که تحت تاثیر هژمونی تفکر غربی هستند اساسا علم دینی و غیردینی نداریم، در حالی که ما می‌توانیم این موضوع را به اثبات برسانیم که اتفاقا علم دینی و علم غیردینی وجود دارد.
به گفته ساداتی‌نژاد علمی دینی و غیردینی دارد چتری است که روی ذهن مخاطب و پژوهشگر قرار می‌گیرد، جهان‌بینی‌ای است که بر زندگی بشر حاکم است.
رئیس کمیسیون علوم سیاسی اسلامی دومین کنگره علوم انسانی اسلامی گفت: از آنجا که فضای کلی علوم انسانی بیشتر سکولار است و همین نوع رایج از علوم انسانی در طول این سال‌ها بر تفکر حاکم در فضای دانشگاهی سلطه داشته و هنوز هم دارد، این مشکلات و انقادات مطرح می‌شود. اتفاقا ما با برگزاری این کنگره‌ها و برنامه‌هایی با محور علوم انسانی اسلامی قصد داریم این تابو را بشکنیم.
وی افزود: ما قصد داریم نشان دهیم که آنچه امروز به عنوان علوم انسانی مطرح است، آن نسخه‌ای نیست که بتواند درد ما را دوا کند. این علم در یک ظرف زمانی و مکانی خاص پدیدار شد و در همان زمان و مکان خاص کاربرد داشته یا دارد. نیاز امروز ما چیز دیگری است.
حجت‌الاسلام ساداتی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که «اگر منتقدان ما را متهم کنند که این رویکرد به ایجاد علم دینی، علمی بودن آن را زیر سوال می‌برد، پاسخ چیست؟» گفت: مگر ما می‌خواهیم کار غیرعلمی انجام دهیم؟ منتقدان باید بپذیرند که هر دانشی یک جهان‌بینی خاص خود دارد و از یک سلسله مبانی برخوردار است که اتفاقا همین مبانی و جهان‌بینی است که به آن دانش شکل می‌دهد. ما می‌خواهیم بیاییم همان علم را با مبانی و جهان‌بینی خاص اسلامی مورد بررسی قرار دهیم و این لطمه‌ای به علمی‌بودن آن نمی‌زند.
انتهای پیام/
