سرانه مطالعه در ایران ۱۸ دقیقه، خراسان رضوی ۶۷ دقیقه

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، نخستین دیدار ما با کتاب به طور رسمی مربوط می‌شود به کتاب‌های دوران دبستان، یادم هست هر سال کتاب که به دستم می‌رسید تندتند ورق می‌زدم و اول از همه شعرها را می خواندم و عکس‌های کتاب‌ها را نگاه می‌کردم. بوی کاغذ نو قاطی کلمه‌ها می‌شد و آدم و از این رو به آن رو می‌کرد.حتما شما هم به یاد دارید شعر کلاس دوم دبستان را، منظورم همان شعر به یادماندنی «کتاب خوب » عباس یمینی شریف ...

من یار مهربانم /دانا و خوش بیانم/ گویم سخن فراوان /با آن که بی‌زبانم /پندت دهم فراوان/من یار پند دانم /من دوستی هنرمند/ باسود و بی زیانم/ از من مباش غافل /من یار مهربانم...

سرانه مطالعه در  ایران 18 دقیقه، خراسان رضوی 67 دقیقه

سرانه مطالعه در کشور به نسبت دیگر کشورهای جهان بسیار پائین است، البته در ایران آمار دقیقی از سرانه مطالعه وجود ندارد و هر نهادی تفسیر خودش را از میزان مطالعه ارائه می‌دهد.

معاون سابق امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سرانه مطالعه در ایران را 18 دقیقه اعلام می‌کند و مدیرکل سابق مطبوعات همین وزارتخانه 17 دقیقه. معاون سابق وزیر ارشاد آمار را به عدد 30 رساند و رئیس ستاد هفته کتاب خراسان رضوی تمام این آمار را نقص و عدد 8 تا 10 دقیقه را اعلام کرد، سپس دبیرکل نهاد کتابخانه‌های کشور مطالعه ایرانی‌ها را نزدیک به 10 دقیقه اعلام می‌کند و قائم مقام مرکز افکارسنجی و رصد فرهنگی پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات اسلامی این آمار را 30 دقیقه در روز اعلام می‌کند.

به هرحال واقعیت آن است که مطالعه جای چندان مستحکمی در بین اکثریت ایرانیان ندارد و اینگونه نیست که روزنامه یا کتاب جزو سبد خرید روزانه و ماهیانه اکثریت شهروندان ایرانی باشد، این را می‌توان از تیراژ پائین کتاب‌ها و روزنامه‌ها در ایران فهمید. البته طبق مطالعات و تحقیقات انجام شده سرانه مطالعه در خراسان رضوی و در مشهد 67 تا 70 دقیقه در روز است که شامل تمام مطالعات روزانه و مجله و روزنامه می‌شود.

با این وجود سرانه مطالعه کتاب در دنیا 45 دقیقه در روز است. سرانه بالای مطالعه در کشورهای توسعه‌ یافته‌ای نظیر ژاپن با سرانه 90 دقیقه مطالعه در روز یا انگلیس با حدود 55 دقیقه در روز نشان از شاخص بالای توسعه در این کشورهاست. آمارهای دیگر حاکی از آن است که آمریکایی‌ها به‌ طور متوسط در سال چهار کتاب می‌خوانند، در صورتی که طبق این آمار میزان مطالعه در کشورهای دیگر از قبیل مکزیک به سختی یک کتاب در سال و در کشورهای شیلی و آرژانتین سه کتاب در سال است. آمار سرانه مطالعه در کشورهای دیگر مانند هند 7.10 ساعت در یک هفته در تایلند 9.4 ساعت در یک هفته در چین 0.8 ساعت در هفته و در فیلیپین 6.7 ساعت در هفته است.

48 کتابخانه ، 90هزار عضو

در همین راستا مدیرکل کتابخانه‌های مشهد می‌گوید:در حال حاضر در سطح شهر مشهد 48 کتابخانه وجود دارد که 26 تا از آنها نهادی و زیر نظر نهاد کتابخانه‌ها و 22 تای دیگر مشارکتی بوده و توسط نهاد کتابخانه‌ها و سازمان مربوطه  به طور مشترک اداره می‌شود. در مطالعات و تحقیقات انجام شده سرانه مطالعه در خراسان رضوی و در مشهد 67 تا 70 دقیقه در روز عنوان شده است که شامل تمام مطالعات روزانه و مجله و روزنامه می‌شود.

زهرا باقرزاده ادامه می‌دهد: آمار مطالعه در ایران نسبت به آمار جهانی پائین است و تمام تلاش‌ ما افزایش سرانه مطالعه در کشور و مشهد است، هر چند در محاسبه این سرانه خیلی از مطالعات حساب نشده است.

باقرزاده بیان می‌کند: در حال حاضر تعداد 70 هزار نفر عضو کتابخانه‌های عمومی و 20 تا 25 هزار نفر عضو کتابخانه‌های مشارکتی در سطح شهر مشهد هستند.

مدیرکل کتابخانه‌های مشهد عنوان می‌کند: آمار مطالعه و کتابخوانی از سال 89 رو به افزایش بوده و کمیته مطالعه‌ای که با همکاری 30 ارگان و ریاست فرماندار مشهد تشکیل شده است در بالا بردن این آمار نقش مهمی داشته است.

520 هزار عضو در کتابخانه‌های مدارس

مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی می‌گوید: باید کتاب و کتابخوانی در بین دانش آموزان به بحث گذاشته شود که این امر سبب بالا رفتن فن بیان، قدرت تکلم و همچنین بالا رفتن دامنه اطلاعات و ادبیات گفتاری در آنها می‌شود.

محمد تقی فخریان عنوان می‌کند: در حال حاضر از 9 هزار و 400 مدرسه در سطح استان پنج هزار و 800 تا از آنها دارای کتابخانه هستند و از 27 هزار کلاس ابتدایی 18 هزار تایشان کتابخانه کلاسی دارند.

فخریان با بیان اینکه کتابخانه‌های کلاسی با هدف ترویج و بالابردن آمار کتابخوانی از سال 88 در مدارس شکل گرفته است می‌افزاید: در حال حاضر 520 هزار دانش آموز در مقاطع راهنمایی و دبیرستان عضو کتابخانه مدارس هستند.

وی می‌افزاید: از مهم‌ترین معارف و دستورات همه امامان بحث کتاب، کتاب خوانی و علم آموزی بوده است و اگر بخواهیم در این ایام محرم به ترویج آنها بپردازیم باید بدان معتقد شویم.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی بیان می‌کند: همه امامان ما اهل مطالعه بوده‌اند و اگر ما بخواهیم این امر را در آموزش و پرورش که بستر مهمی است نهادینه کرده و آن را در بین دانش‌آموزان ترویج دهیم باید از همان دوره ابتدایی شروع کنیم.

کتاب‌هایی که ورق نمی‌خورند

مسعود رضاپور، کارمند یکی از ادارت دولتی مشهد می‌گوید: مردم در گذشته بیشتر اهل خواندن کتاب و تعریف کردن داستان و قصه بودند با اینکه تعداد کتاب‌های منتشر شده خیلی محدود بود اما امروز با وجود چاپ روزانه 10 ها کتاب آن هم در قطعات متنوع و ویژه گروه‌های سنی مختلف متاسفانه شاهد تعداد کمتری کتابخوان در اطرافمان هستیم.

وی ادامه می‌دهد: امروز در اکثر خانه‌ها کتابخانه وجود دارد اما کتابخوانی دیده نمی‌شود و اکثر کتاب‌های قفسه‌های کتاب حتی ورق هم نمی‌خورند چه برسد به اینکه کسی آنها را مطالعه کند.

زنگی که سالی یکبار نواخته می‌شود

فاطمه حسنی، کارمند فرهنگی نیز می‌گوید: ما برای کتاب و کتابخوان ارزش قائل نیستیم و این سبب می‌شود به حقوق نویسنده و ناشر نیز توجهی نداشته باشیم، به عنوان نمونه چرا ما در سال تنها یک بار آن هم به خاطر روز کتاب به کتاب توجه می‌کنیم، چرا زنگ کتاب که سالی یکبار نواخته می‌شود هفته‌ای یک بار در مدارس نواخته نمی‌شود.

وی تصریح می‌کند: اکثر مدارس ما امروز دارای کتابخانه هستند اما یا کتاب‌هایی مناسب دانش اموزان ندارند و یا فرصتی برای مطالعه در مدارس فراهم نیست به همین دلیل دانش آموزان تنها زمانی به کتابخانه مراجعه می‌کنند که به دنبال تحقیق و مقاله و یا پاسخ به مسائل درسی هستند و کمتر در ساعات فراغت به مطالعه و کتابخوانی می‌پردازند. از طرفی در کتابخانه مدارس کتاب‌هایی که با توجه به نیازهای دانش اموزان باشد کمتر دیده می‌شود، به عنوان  نمونه باید در مدارس ابتدایی کتاب‌های تخصصی این گروه سنی  وجود داشته باشد و یا در دبیرستان کتاب‌هایی که دانش آموزان را با تازه‌های مشاغل و فناوری‌های نوین آشنا کند.

جای خالی کتاب با تلویزیون

محدثه مقدسی، دانشجو می‌افزاید: جوانان امروز جای کتاب را با تلویزیون و اینترنت و ماهواره پر می‌کنند و به قدری درگیر شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای شده‌اند که مجالی برای مطالعه به دست نمی‌آورند حتی اگر فرصت مطالعه داشته باشند حوصله کتاب خواندن ندارند.

وی ادامه می‌دهد: امروز مطالعه در قالب اینترنت تعریف شده است و حتی مطالعه روزنامه و مجله هم تبدیل به فضای مجازی شده است، ما کتاب‌های خوبی در کشور داریم که بارها به چاپ مجدد رسیده‌اند اما تعداد این کتاب‌ها زیاد نیست گاهی کاهش سرانه مطالعه به نبود کتاب‌های خوب و عدم تبلیغات مناسب درباره کتاب‌های موثر و موفق  نیز برمی‌گردد.

هر چند هنوز هم مشخص  نیست سرانه مطالعه در کشور چه میزان است اما آمار ارائه شده گواه بر این مدعاست که سرانه مطالعه در کشور و حتی مشهد بسیار پائین است. نبود کتابخانه در تمامی مناطق شهری، محلی و البته روستاها، نبود کتاب مناسب، افزایش قیمت سرانه کتاب، استفاده نکردن از زمان و اوقات فراغت، فراهم نبودن فضای مطالعه در مساجد، ایستگاه‌های مترو، اتوبوس، پارک‌ها و بوستان‌ها. هر چند طرح‌های زیادی در سال در راستای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در سطح شهرها برگزار می‌شود که از جمله آنها می‌توان به اجرای طرح کتاب اتوبوس و کتاب تاکسی، ایستگاه کتابخوانی در مترو، اجرای طرح‌هایی نظیر کتابخانه‌های اتوبوسی سیار، طرح بوستان در بوستان،کتاب تلفنی و مسابقات کتابخوانی.

گزارش از: مرجان شریعت

انتهای پیام/