هدفمندی یارانه‌ها پایه‌های اقتصاد ایران را قوی‌تر کرد/ تحریم بهانه خوبی برای توقف فاز دوم نیست
خبرگزاری تسنیم: یک استاد دانشگاه کالیفرنیای آمریکا با تأکید بر لزوم اجرای فازهای بعدی قانون هدفمند کردن یارانه‌ها گفت: این قانون موجب قوی‌ترشدن نظام اقتصادی ایران شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، تحلیلگران می‌گویند تحریم‌های غرب با هدف ایجاد مشکل برای ملت و دولت ایران اعمال می‌شود، و در واقع هدف اصلی این است که مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌هایی را که خودشان ایجاد کرده‌اند به ناکارآمدی حکومت و نظام اسلامی مرتبط سازند.
رسانه‌های غربی و عوامل داخلی‌شان هم از این جوّسازی‌ها استفاده کرده تا به‌قول خودشان، مردم را از نظام و دولت زده کنند. در نهایت آنان خواهان بازگرداندن سلطه آمریکا بر کشور هستند و در این راه به هر ریسمان پوسیده‌ای چنگ می‌زنند.
در 30 سال گذشته همواره تحریم‌ها علیه ایران اعمال شده و از این به بعد هم همین‌گونه خواهد بود.در این بین بحث اجرای گام دوم هدفمندکردن یارانه‌ها مطرح است که اخیراً وزیر اقتصاد نیز اعلام کرده است باید شرایط اقتصادی به ثبات برسد تا بتوان گام دوم را اجرا کرد.
به نظر می‌رسد این صحبت وزیر اقتصاد منطقی است و باید کشور به شرایط ثبات اقتصادی برسد اما این سؤال مطرح می‌شود که آیا منظور وزیر اقتصاد برداشتن تحریم‌ها است تا بتواند این ثبات ایجاد شود یا خیر؟
نکته مهمی که وزیر اقتصاد آن را به‌خوبی دریافت کرده این است که باید خودمان را قوی کنیم و جلوی اتلاف سرمایه‌ها را بگیریم تا بتوانیم مقابل فشارها و تحریم‌ها دوام بیاوریم.
حتی اگر این فشارها و تحریم‌ها نبود باز باید به جلوگیری از اسراف و تلف شدن سرمایه‌های ملی روی می‌آوردیم و درآمد نفت را از بودجه جاری کشور جدا می‌کردیم.
با این سؤال که آیا قانون هدفمندسازی یارانه‌ها را که ضروری و حیاتی است و به تقویت اقتصاد کشور می‌انجامد باید به‌دلیل تحریم، متوقف کنیم، دراین‌باره سراغ یکی از کارشناسان علم اقتصاد انرژی در خارج کشور رفتیم تا با وی در این خصوص گفت‌وگو کنیم.
متن زیر حاصل گفت‌وگو با رحیم بلوری کارشناس مسائل انرژی است که در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به پژوهش و تحقیق است.
*حتماً درجریان اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها در داخل ایران هستید که از سال 89 اجرای این قانون آغاز شد. در ابتدا لطفاً بفرمایید نظرتان در خصوص اجرای این قانون در ایران چیست؟
بلوری: این قانون به‌موقع و با تدبیر رئیس جمهور ایران آغاز شد ولی اکنون شنیده‌ام که برای مدتی قرار است این قانون متوقف شود اما نظر من این است که به‌هیچ‌وجه نباید این اتفاق رخ دهد. ما باید خودمان را تقویت کنیم و یکی از راه‌های تقویت، همین اصلاح وضعیت یارانه‌هاست؛ بنابراین نباید اصلاح آن را متوقف کنیم. مردم ایران بسیار هوشیار هستند و به‌خاطر همین هوشیاری، خوشبختانه تحریم‌ها اثر معکوس داشته و به همین دلیل همیشه تحریم‌ها را تبدیل به فرصت‌ها کرده‌ایم و این امر موجب پیشرفت‌هایی شده که دشمن تصور آن را هم نمی‌کرد.
یکی از این پیشرفت‌ها جلوگیری از اتلاف سرمایه‌ها بوده که هدف اصلی هدفمند کردن یارانه‌ها است. هدفمندی یارانه‌ها طرحی است که باید حداقل پس از جنگ آن را اجرا می‌کردیم، البته ضرورت اصلاح اکنون بیش از قبل است؛ به‌هرحال گاهی افراد نگران عواقب اجرای این طرح شده‌اند. در سالیان گذشته این نگرانی‌ها عاملی برای اجرا نشدن این طرح اساسی و مهم بوده است. اگر قرار باشد این نگرانی‌ها مانع از پیشرفت ایران گردد، پس ما نمی‌توانیم این طرح را هیچ‌وقت اجرا کنیم، چون همیشه نگرانی وجود دارد.
اعتمادی که بین مردم و مسئولان شکل گرفته و هماهنگی که بین دولت و مجلس است باعث شده که این طرح به تصویب مجلس رسیده و به قانون تبدیل شود و اینک ما باید از اجرای آن خوشحال باشیم و از آن حمایت کنیم.
البته هر جراحی مهم اقتصادی، یک دوره نقاهت به‌دنبال دارد. باید تلاش کنیم این دوره نقاهت با موفقیت سپری شود که طبیعتاً یک‌سری مشکلات در دوره نقاهت به وجود می‌آید ولی باید بدانیم که این نقاهت گذراست و به‌دنبال هر سختی، آسانی است به‌طور قطع می‌توان گفت که وضعیت کشور بین کشورهای دیگر از نظر رشد اقتصادی، مبارزه با مفاسد اقتصادی و شفافیت اقتصادی با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و در مقایسه با کشورهای دیگر، رشد خوبی خواهد داشت.
*در کشورهای مختلف شاهد انواع گوناگون و مشابه این قانون هستیم، به‌نظر شما ضریب موفقیت اجرا در ایران نسبت به دیگر کشورها چگونه است؟
بلوری: مشاهده تجربیات سایر کشورها که در زمان تحریم، یارانه پرداخت می‌کردند و زمانی به حذف این یارانه‌ها اقدام کرده‌اند نشان می‌دهد که این حرکت مخالفین و موافقینی، داشته است. اما بعد از اجرایی شدن هدفمندی یارانه‌ها، مخالفین به جمع موافقین پیوستند چون اثرات مثبت این قانون را در زندگی مردم و اقتصاد کشور مشاهده نمودند.
در ایران هم ممکن است کسانی که از هدفمند شدن یارانه‌ها نگران هستند در آینده نزدیک نظر مثبت خود را اعلام کنند چرا که نتایج مثبت این قانون را خواهند دید. در بعضی از کشورها مانند کشورهای اروپایی نه‌تنها برای پایین آوردن قیمت کالاها یارانه‌ای پرداخت نمی‌کنند بلکه برای کنترل مصرف از آن مالیات هم می‌گیرند، به‌طور مثال مالیات فرآورده‌های نفتی در کشورهای اروپایی مثل انگلستان، آلمان، فرانسه و ایتالیا از کل درآمد ملی ما بیشتر است.
آنها تقریباً برای هر لیتر مصرف نفت و فرآورده‌های نفتی تقریباً 2 دلار مالیات می‌گیرند و قیمت آن را به حدود 3 دلار رسانده‌اند، که این امر اول؛ باعث صرفه‌جویی مردم و دوری از اسراف‌کاری آنان شده و دوم؛ مردم این کشورها خودروی کم‌مصرف را برای استفاده ترجیح می‌دهند و تقاضاها پیرامون خودروهای کم‌مصرف باعث شده کارخانه‌ها این خودروها را تولید کنند و نوآوری‌ها هم به این سمت برود و این موضوع باعث رشد آنها گردیده است.
از محل درآمد حاصل مالیات از درآمدهای نفتی، هم فعالیت‌های عمرانی همچون راه‌سازی، جاده‌سازی، راه‌آهن، مبارزه با آلودگی محیط زیست و پرداخت حقوق بیکاری را انجام می‌دهند.
تفاوت فراوانی که در ایران و فرهنگ غرب وجود دارد، این است که در ایران این تصور به وجود آمده که دولت باید هزینه‌های مردم را تأمین کند در حالی که در دنیا مردم می‌دانند که آنها باید هزینه‌های دولت را تأمین کنند و این نگاه باید اصلاح شود تا بتوان ایرانیان را به روزهای اوج اقتصادی بازگرداند.
*در ایران کارشناسان مختلفی در خصوص این نوع نگاه صحبت‌هایی داشته‌اند. شما که در یکی از مراکز علمی غربی مشغول تحقیق هستید لطفاً در خصوص تفاوت نگاه ایرانیان و غربی‌ها بیشتر توضیح دهید.
بلوری: در دنیا می‌دانند که برای تأمین احتیاجات اقشار ضعیف، کودکان، افراد فقیر و بی‌سرپرست مردم باید مالیات بپردازد و هم‌چنین مالیات را از کسانی می‌گیرند که توانایی کار کردن دارند و از ارزش افزوده ناشی از این کار و تلاش زندگی قشر ضعیف تأمین می‌شود، به‌عبارتی جوان‌تر‌ها مالیات می‌دهند تا هزینه مسن‌ترها تأمین شود. در حالی که در ایران تمامی اقشار به‌خصوص جوانان بیش از هر قشر دیگری متقاضی دریافت کمک هستند. نمونه این اشکال فرهنگی را ما در جمله‌ای می‌بینیم که در ایران بسیار رایج است و مکرر به دولت‌مردان گفته می‌شود: به فکر جوانان باشید.
جوانان در ایران خود را بخشی از صورت مسأله می‌دانند در حالی که در غرب جوانان مخاطب قرار می‌گیرند و به آنها گوش‌زد می‌شود که به فکر مسن‌ترهای جامعه باشند و این نگاه متفاوت به نقش و توقع جوانان در ایران و غرب را نشان می‌دهد.
البته این اشکال خود به خود به وجود نیامده، بلکه سیاست امپریالسم و استعمارگران این بوده است که کشورهای نفت‌خیز وابسته به درآمدهای حاصل از فروش نفت خام باشند و نباید هیچ‌گاه ثروت تولید و درآمد حاصل از فروش مواد خام را پیرامون پیشرفت کشور خودشان استفاده کنند و در امور جاری و مصرفی هزینه نمایند.
در این راستا، کارهای فرهنگی زیرکانه و شیطانی انجام داده‌اند، در این جوامع نفت‌خیز همانند کشور ایران و سایر کشورهای خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین، فرهنگ مصرف‌گرایی را دامن زده که در نتیجه آن امروزه شاهد فرهنگ ضعیف کار در جوامع نفت‌خیز و جهان سوم هستیم.
رسانه‌های صوتی و تصویری آنها با کار فرهنگی به‌نحوی به تبلیغات مدنظر خود دامن می‌زنند که مردم به‌صورت ناخودآگاه همواره خواهان هزینه کردن درآمدهای نفتی در امور جاری و مصرفی کشور می‌شوند و نمونه آن را می‌توان در استفاده از درآمدهای نفتی در امور جاری دانست.
اما با قدرتمند شدن اقتصاد ایران، دشمن از تحریم‌ها ناامید می‌شود با تکیه بر این‌که تحریم‌ها به خود آنها هم آسیب می‌رساند و بازار 75 میلیونی ایران را از آنها می‌گیرد و کینه مردم ما را نسبت به آنها افزایش می‌دهد و لیکن این قدرتمندی در نهایت باعث بازدارندگی آنها می‌شود. نمونه آن تحریم بنزین است که آمریکا و اروپا آن را به‌طور غیرقانونی اعمال کردند و توقع داشتند که رفت و آمد در کشور ما مختل شود و توقع‌شان این بود که کشور ما آسیب‌ها و صدمات جبران ناپذیری را تجربه کند اما ایران به‌سرعت توانست تغییری در مجتمع‌های پتروشیمی خود بدهد و در بنزین صرفه‌جویی کند.
*در اینجا به نظر می‌رسد سؤال اول دوباره پرسیده شود که آیا اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در ایران تأثیرات مثبتی داشته است یا تاثیرات منفی بیشتر از جنبه مثبت آن بوده است؟
بلوری: طبق این طرح، قیمت فرآورده‌های نفتی به قیمت واقعی نزدیک‌تر شده تا مردم قیمت واقعی آن را بدانند و از تلف کردن آن خودداری کنند. متأسفانه ایران جزو بزرگ‌ترین اسراف‌گران در زمینه فرآورده‌های نفتی در جهان است، اگر جلوی این اسراف را بگیریم، حتی نیاز نخواهیم داشت که مجتمع‌های پتروشیمی، بنزین تولید کنند و در آن صورت، پالایشگاه‌های موجود کشور کفاف مصرف داخلی را می‌دهند و حتی می‌توانیم به خارج از کشور، بنزین صادر کنیم.
به‌طور قطع با هدفمندسازی یارانه‌ها جلوی اتلاف سرمایه‌ها گرفته می‌شود و شاهد شفافیت بیش‌تری در اقتصاد خواهیم بود، این اتفاق مبارک باعث بی‌اثر شدن تحریم‌ها می‌شود. بنابراین اجرای هدفمندی یارانه‌ها ضروری و واجب است و نه‌تنها در شرایط تحریم، ضروری است بلکه حتی در شرایط جنگی هم اگر اتفاق بیفتد، ضروری خواهد بود.
در عرصه جهانی، کشوری همانند روسیه یا کشورهای آمریکای جنوبی مثل کوبا همواره در تحریم بوده‌اند ولیکن در کوبا شاهد یک فقر گسترده هستیم و اکنون هم تحریم آنان ادامه دارد، اما ویژگی و ساختار حکومت اسلامی باعث شده که این تحریم‌ها عاملی در جهت پیشرفت روزافزون کشورمان گردد. این از ویژگی‌های اسلامی بودن نظام ماست که باعث شده در شرایط تحریم، ایران رشد بیش‌تری داشته باشد. بنده معتقدم هرچه به اصول اسلامی نزدیک‌تر باشیم، رشدمان بیشتر خواهد بود.
برای کم‌اثر کردن تحریم‌های بین‌المللی ما باید به‌خلاف سیاست استعمار که خواهان تولید نشدن ثروت در جامعه است عمل کنیم و به مصرف‌گرایی دامن نزنیم، ما باید دنبال تولید ثروت در جامعه باشیم و جلوی اسراف سرمایه‌ها را به‌وسیله صرفه‌جویی بگیریم.
در این شرایط، با استفاده صحیح از منابع خدادادی و توزیع عادلانه آن، ما به مقصود نهایی می‌رسیم، البته وضع ما با اجرای قانون هدفمندی نسبت به وضع موجود بهتر می‌شود و دشمن بسیار ناامیدتر خواهد شد، ولیکن مسئولان باید یک تجدید نظر پیرامون دیدگاه‌های‌شان داشته باشند و نقش مردم را در مدیریت اقتصادی کشور خوب ترسیم کنند.
انتهای پیام/*
