صادرات خاک یاقاچاق خاک ،چه کسی پاسخگو خواهدبود؟

مدت هااست که موضوع قاچاق خاک ایران ویا حتی صادرات علی الظاهرقانونی آن ذهن افکارعمومی را بخود جلب نموده است. مفهوم ومعنی خاک همواره نوعی غیرت ملی ودینی را دربطن هر ایرانی مسلمان متجلی می سازد،حالااگر متخلفین بخواهندبا دست اندازی به خاک ارزشمندکشور،آن را به خارج از مرزها حمل کنندچه باید کرد؟ کدام ارگان ویا سازمانی دراین ارتباط مسئول خواهدبود؟آمارهای رسمی گمرگ اعلام می دارد که درسال 75،1390هزارتن خاک به ارزش 7/5میلیون دلار ودرسال 1391 ،140هزارتن خاک به ارزش 23میلیون دلار با کدتعرفه 2508تحت عنوان صادرات غیرنفتی صادرشده است.

چرا عرب ها طالب خاک ایران هستند؟

اولین سوال که به ذهن می رسد این است که مقصد خاک های ایرانی کجاست ؟ آمارها ونظرهای کارشناسی این نشانی  را به ما می دهد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس ،مقصد نهایی خاک های ایران است .عرب ها حاضر هستند که برای دست یافتن به خاک ایران به هرمیزان هزینه کنند تا بتوانند این خاک ذی قیمیت را بدست آورند.

دکتر میرنیا عضو هیئت علمی دانشگاه منابع طبیعی مازندران ، در این باره می گوید: جنس خاک کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس ماسه ای و آهکی است که امکان رویش هیچ گیاه و حتی فضای سبز در آن وجود ندارد.وی می افزاید: بنابراین ،آن ها همواره به دنبال راهی برای ایجاد فضای سبز و تولید محصولات کشاورزی هستند و به این دلیل خواهان و خریدار خاک از سایر کشورها به ویژه ایران که دارای خاک بسیار غنی از نظر مواد آلی و حاصلخیز برای کشت و زرع است، هستند.

رونق رواج قاچاق خاک !؟
  دکتر میرنیا ،می افزاید: بین خاک هایی که در ایران وجود دارد خاک استان های آذربایجان، خراسان، مازندران و برخی از شهرهای جنوبی حاصلخیز است که برای آن ها میلیون ها دلار سود اقتصادی در پی دارد.وی می گوید :به همین دلیل پدیده قاچاق خاک از ایران به این کشورها طی چند سال اخیر رونق یافته و حتی ممنوعیت های قانونی نتوانسته مانع این امر شود.

میرنیا می گوید: اما همان طور که ذکر شد خاک اغلب مناطق کشور ما حاصلخیز است که می تواند سود فراوانی را از ناحیه کشاورزی و صادرات محصولات کشاورزی عاید ما کند اما به دلیل کمبود آب، مدیریت نادرست و قاچاق و فرسایش خاک، زنگ هشدار را برای کشاورزی ما به صدا درآورده است.

 به گفته این استاد دانشگاه 600 سال زمان نیازاست تا یک سانتی متر خاک تولید شود و در حال حاضر خاکی که میلیون ها سال تولید و حاصلخیزی آن زمان می برد، در غفلت و عدم مدیریت مسئولان به یغما می رود.

قاچاق خاک پیت !

 قاچاق خاک در کنار سایر عوامل طبیعی نظیر فرسایش خاک بستر، کشاورزی در کشورمان را در معرض نابودی قرار داده است.دوسال پیش ، بر اساس موافقت نامه قانون قرنطینه ای گیاهی ،که در مجلس به تصویب رسید، هرگونه جابه جایی گیاهان به همراه خاک ممنوع شد. همچنین براساس این قانون، هر گونه نقل و انتقال خاک و نمونه های گیاهی به سایر کشورها ممنوع است و مادامی که از سوی سازمان حفظ نباتات و وزارت جهاد کشاورزی موافقت نامه ای امضا نشود، قابل صدور به سایر کشورها نخواهد بود.

 معاون امور آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی نیز با اشاره به این که خاک کشاورزی جزولیست کالاهای ممنوعه صادراتی در گمرکات کشور است گفته است، تاکنون هیچ گونه صادرات خاک کشاورزی نداشته ایم و اگر هم اقدامی در این زمینه صورت می گیرد غیرقانونی بوده و گمرک و ستاد مبارزه با قاچاق کالا در این میان مسئول هستند.
خودکفایی عرب ها در کشاورزی !؟

 چندی پیش سفیر ایران در قطر، برای انتقال خاک بستر رودخانه بهمن‌ شیر به این کشور اعلام آمادگی کرده بود ، به دنبال رسانه‌ای شدن اظهارات وی در رسانه‌های قطر، رحیم سجادی، معاون وزیر جهاد کشاورزی اظهار می دارد:‌ صادرات خاک کشاورزی در گمرکات کشور ممنوع اعلام شده است و آنچه سفیر ایران در قطر اعلام کرده، خاک بستر رودخانه بهمن‌شیر بوده که بستر رودخانه‌ها جزو وظایف وزارت جهاد کشاورزی نیست.

بنا به مفاداخباروگزارش های رسانه ایی، چندی پیش، مقامات دولت امارات و برخی کشورهای جنوب خلیج فارس ، اعلام کرده اند برای رسیدن به خودکفایی کشاورزی ،قصد دارند سیاست های تولیدات کشاورزی خود را تغییر دهند، تا به جای اینکه فقط وارد کننده مواد غذایی باشند،  نیازهای  خود را در داخل کشورهایشان  تامین کنند.
اینکه یک کشوریا چند کشور بخواهند به خودکفایی درزمینه کشاورزی برسند که برای ما مشکلی ایجاد نمی کند ،اما وقتی می بینیم همه کشورهای حاشیه خلیج فارس که به اندازه استان خراسان ما ،وسعت ندارند وازخاک مطلوب وامکانات آب هم هم بهره مند نیستند ، این سوال در ذهن هر فردمطلعی ایجاد می شود که رسیدن به خودکفایی آنهم در کنارکشورپهناوری چون ایران برای عرب های تازه به دوران رسیده چگونه ممکن خواهدشد ؟اینجاست آنچه که در میان بیشتر از همه نمود پیدا می کندموضوع قاچاق خاک حاصلخیز ایران است!،که ذهن افکارعمومی را بخود مشغول می کند!

 یکی از اعضای هیات علمی مرکز تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور درباره روند رو به افزایش قاچاق گسترده خاک حاصلخیز کشور هشدار می دهد واظهارمی دارد : کشورهای عربی که اصولا فاقد خاک حاصلخیز هستند، چگونه می توانند در سطح گسترده به تولید انواع محصولات کشاورزی بپردازند؟ به خصوص در ابوظبی و امارات متحده عربی این مساله کاملا چشمگیر است و نمود دارد.
مهندس محمود درویش در این مورد می گوید: ما چه این مساله را قبول کنیم چه قبول نکینم، قاچاق خاک حاصلخیز از کشور صورت می گیردواین مساله بسیار تامل برانگیز است و باید توجه مسوولان وزارت جهاد کشاورزی را به خود جلب کند.

درویش خاطر نشان می سازد: کافی است وزارت جهاد کشاورزی از طریق وزارت امور خارجه، هیئت هایی را به صورت رسمی یا غیر رسمی به این کشورها بفرستد و خاک مورد کشت در این کشورها را مورد بررسی قرار دهد تا منشا این خاک ها مشخص شود.

این کارشناس ایرانی ،با اشاره به اینکه خاک پیت در حال حاضر در بازار قانونی با قیمتی نزدیک به 100 هزارتومان برای هر متر مربع خرید و فروش می شود، اظهار می دارد: این که ما بیان کنیم صادرات خاک حاصلخیر ممنوع و غیر قانونی است، راه علاج مشکل نیست و مساله خیلی گسترده تر از این است، زیرا کشورهای عربی قیمت های کلانی برای به دست آوردن مواد غذایی موجود در خاک کشور ما می پردازند و این اتفاق صورت می گیرد.
درویش در مورد مناطق حاصلخیز کشور گفت:خاک کشورهای جنوب خلیج فارس بیشتر قلیاییهستنداین در حالی است که خاک کشورهای جنوب خلیج فارس بیشتر قلیایی است و برای حاصلخیز شدن، نیاز به تلفیق با خاکی از جنس خاک منطقه زاگرس در غرب و یا خاک و لای تالاب رودخانه ها در استانهای جنوبی کشورمان دارد.وی در پایان تاکید می کند: رسما صادرات هر نوع خاک ممنوع است ولی این اتفاق می افتد.

خاک پیت که مرغوب ترین خاک است، خاک های قهوه ای جنگلی و خاک رویشگاه های گونه های گیاهی که دارای مواد آلی قابل توجهی است از جمله خاک هایی است که هر سال میلیون ها تن از آن قاچاق می شود و در کشورهای حاشیه خلیج فارس خریداران بسیاری با قیمت های کلان دارد.

روزنه های قاچاق خاک ؟
آگاهان ومطلعین در خصوص روش ها وروزنه هایی که باعث قاچاق خاک ایران می شودمی گویند:خاک به 2 روش عمده قاچاق می‌شود. اول به صورت قاچاق در قالب بسته بندی که از مبادی غیرقانونی از کشور خارج می‌شود و مثل تمام کالاهایی که از کشور قاچاق می‌شود از میزان دقیق آن اطلاعی در دست نیست، اما مسئولان تایید می کنند که قاچاق صورت می‌گیرد. به ویژه درباره خاک «پیت» که مرغوب‌ترین خاک و محل چند ساله رویش چمن بوده است و دارای مواد آلی بسیار و سبک است، شایان ذکر است از خاک پیت برای پرورش قارچ نیز استفاده می‌شود.

روش دوم قاچاق در قالب صادرات گل و گیاه است. در این روش که قانونی هم صورت می‌گیرد، قاچاقچیان مسئولان را دور می‌زنند و چندین برابر نیاز گلدان، خاک در آن می‌ریزند. در خارج از کشور نیز، گیاه که ارزش و اعتباری ندارد؛ در مواردی حتی دور ریخته می‌شود و آنچه در قیمت‌های بالا خرید و فروش می‌شود، خاک گلدان است. بنابراین می‌توان گفت به قاچاق خاک، جنبه قانونی داده شده است و مسئولان هم کم و بیش از آن اطلاع دارند. اگرچه سال گذشته بر اساس موافقتنامه قانون قرنطینه‌ای گیاهی که در مجلس به تصویب رسید، هرگونه جابجایی گیاهان به همراه خاک ممنوع شد، اما همچنان صادرات گل و گیاه با خاک انجام می‌شود.

گفته های سجادی در حالی تنها واکنش مسئولان به پدیده قاچاق خاک است که چندی قبل نیز در شمالی ترین نقطه کشور، سرگرد برج ثریا ، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان اردبیل گفته بود: قاچاق خاک پیت در مراتع استان، 2 سال است که در مناطق باغر و سبلان آغاز و باعث خسارت فراوان شده است!!.

قاچاق یا صادرات غیرنفتی ؟

معضل دیگری که با آن روبرو هستیم خروج خاک های با ارزش ومرغوب کشور تحت عنوان "صادرات غیر نفتی" است .بنتونیت یکی ازمرغوب ترین خاک های موجود دردنیا است که برای احداث سدها وابنیه های بزرگ صنعتی مورد استفاده واقع می شودکه مهمترین معادن این نوع خاک در خراسان جنوبی واقع شده اند، خاک بنتونیت به دلیل چسبندگی؛ جذب آب؛ تورم‌پذیری و نرم بودن کاربردهای زیادی در ریخته‌گری؛ حفاری چاه‌های نفت، سدسازی و کشاورزی دارد.وجود دارد که مرغوب‌ترین خاک آن سفید رنگ است و عمری هزار ساله دارد. بعضی از این معادن ماهانه سه هزار تن از این خاک را به‌وسیله لودر استخراج می‌کنند.

چندی پیش یکی از رورنامه های کشور درگزارشی نوشته بود:"عمده واحدهای فعال خاک بنتونیت که خاک مرغوب و صادراتی دارند در قائن، شمال غرب بیرجند و بخشی در فردوس هستند. اما اینکه این خاک به چه دردی می‌خورد و کجا می‌رود حکایت جالبی دارد. عرب‌ها هر کیلو خاک بنتونیت را 10‌هزار‌تومان از ما می‌خرند اما همین خاک را پس از فناوری، هر کیلو تا 700‌هزار‌تومان به فروش می‌رسانند. سالانه صدها هزار تن از این خاک مرغوب چه به‌طور رسمی و چه قاچاق به کشور امارات صادر می‌شود."

چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

بهرحال چه بخواهیم .چه نخواهیم قاچاق خاک مرغوب ایران درحال انجام است ، اینکه چه کسانی چشمشان را عمدا یا سهوا برروی این عمل غلط وخلاف منافع ملی بسته اند،معلوم نیست .سکوت معنادار مسئولین دست اندرکاردر این زمینه خودش جای بحث دارد ،اینکه گفته شود قاچاق خاک ممنوع است ویا نباید انجام بشود چیزی در حدشعاراست وواقعیت چیز دیگری است

قاچاق خاک مرغوب وحاصلخیز کشورمان نباید اسیر دست عده ای سودجو شود وآنها اینگونه با آبروی کشورمان ومنابع ملی مان بازی کنند. گمرک ،وزارت جهادکشاورزی ،ستادمبارزه با قاچاق کالا ،سازمان حفاظت محیط زیست و......همه وهمه در این ارتباط مسئول هستندوفرافکنی مدیران این دستگاه ها ورفع مسئولیت از خود نمی تواندپاسخی مناسب به افکارعمومی در این زمینه باشد.

گزارش از :بخش اجتماعی خبرگزاری تسنیم

انتهای پیام /