هوشنگ توکلی: سال ۵۸ تا ۶۲ گم شده تاریخ سینمای ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم از روز اول برگزاری جشنواره برنامه ای به نام ققنوس  با هدف بررسی سینمای انقلاب اسلامی هر شب ساعت 22 از شبکه چهارم پخش خواهد شد.

«ققنوس» به تهیه‌کنندگی «علی سلیمانی» و سردبیری «سیدامیر جاوید»٬ در تلاش است با بررسی مسائل کلان سینمای ایران، به مبانی، شرایط تحقق و شاخصه‌های سینمای تراز انقلاب اسلامی بپردازد.

در بخش اول برنامه شب گذشته، مجری برنامه «سیدمحمد حسینی» کارنامه سی دوره‌ی جشنواره فیلم فجر، مشکلات و آسیب های سینمای انقلاب اسلامی را با حضور سید محمد بهشتی اولین دبیر جشنواره فجر و هوشنگ توکلی کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون بررسی کرد.

در آغاز سید محمد حسینی با بیان اینکه بررسی سال های گذشته جشنواره نشان می دهد جشنواره فجر چقدر در بالندگی سینمای ایران تا ثیر داشته از بهشتی این سوال را پرسید که جشنواره فجر در ابتدا با چه هدفی تشکیل شد و آیا تا امروز در مسیر اولیه خود حرکت کرده یا نه؟

سید محمد بهشتی مدیر عامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی در پاسخ به این سوال گفت: از عادت های بعد از انقلاب این بود که ما خودمان را با آرمان های خیلی دور مقایسه می کردیم و طبعا این آرمان ها در قیاس با واقعیت ها بسیار فاصله داشت. اگر سینما را در قیاس با مسایل دیگر مانند کشاورزی، بهداشت و ... نگاه کنیم می بینیم سینما جز موفق ترین ها بوده است. برای اینکه ما یک سینمای مستقل داشته باشیم سینمایی که ارزش فرهنگی داشته باشد و الگو برداری از جاهای دیگر نکند و به جاهای دیگر نیز به عنوان سفیر فرهنگ انقلاب صادر شود و نقش خودش را به خوبی ایفا کند سینما به نظر من موفق بوده است.

در ادامه حسینی این سوال را مطرح کرد که می خواهیم بدانیم که در کجای آن مسیر اولیه که ترسیم شده قرار داریم؟ و سینمای امروز ما چه کاستی هایی دارد؟ و چرا پس از 30 سال یک فیلم خوب در حوزه معرفی انقلاب اسلامی نداریم؟

بهشتی گفت: بسازید چرا نمی سازید من باید برای شما بسازم؟ به نظر من اشکال کار در قدرناشناسی ماست و به آن چیزی که داریم ارزش قائل نمی شویم و یک هپروتی را در ذهن خود درست  می کنیم و هیچ گاه به آن نمی رسیم. آیا این حرکتی که سینمای ما در سال های گذشته داشته به سمت سینمایی با ارزش های انسانی نبوده؟ مگر کسی مانع امثال رسول ملاقلی پور یا حاتمی کیا بود؟ توقع ما از سینما نباید بیجا باشد ولی به نظر من وضعیت سینمای امروز ما مطلوب نیست.

در ادامه حسینی با اشاره به این مطلب که در قبل از انقلاب ما دو گونه سینما داریم یکی فیلمفارسی یا به قول شهید آوینی آبگوشتی و دیگری سینمای روشنفکری گفت: در بعد از انقلاب جریان سینمایی جدیدی شکل گرفت که جوانانی بودند که پیرو هیچ کدام از دو جریان گفته شده نبودند و در واقع از نیروهای اصیل انقلاب بودند ولی حمایت لازمی از آن ها نشد که این ها از رنج نامه های شهید آوینی قابل برداشت است آقای بهشتی نظر شما چیست؟ و آیا این مطلب درست است؟

بهشتی در پاسخ به این سوال گفت:این هم یک نظری است و شهید آوینی هم نظرات خودش را  داشت. ایشان در سال های آخر همراه بودند و جز هیئت داوران بود پذیرفت که خیلی از نظراتش تند و غیر منصفانه بود. نباید اسطوره سازی کنیم و غیر از شهید آوینی دیگرانی هم بودند که صاحب نظر بودند.

بهشتی در بخش پایانی صحبت هایش خاطرنشان کرد: جشنواره فجر هیچ گاه سیاست های سینمای ایران را تعیین نکرده است و چنین وظیفه ای هم نداشته است. در آن سال ها ما به این نتیجه رسیدیم که باید جشنواره ای داشته باشیم که فرصتی فراهم کند تا کارنامه ی سالانه سینمای ایران عرضه شود و دوم اینکه داوری انجام شود تا افراد مورد ارزیابی قرار بگیرند.

هوشنگ توکلی مهمان دیگر برنامه ققنوس با بیان اینکه 4سال اول بعد از انقلاب بسیار بااهمیت است گفت: ما 4سال، از 58 تا 62 را در تحلیل تاریخی سینما گم کرده ایم که بسیاری از وقایع و بسترها در آن 4 سال اتفاق افتاد. متاسفانه امروز نقد ها و تحلیل هایی که می کنند بدون احتساب آن 4 سال است که عمیق و مفید نیست.
وی افزود: در اوایل پیروزی انقلاب تنها نیرو و حزبی که روی در روی انقلاب ایستاد حزب توده بود که صاحب تجربه و تشکیلات بود و نفوذ بسیاری در سازمان ها داشت. اما بچه مسلمان ها در آن سالها غریب بودند و در کل ایران پراکنده بودند. هرکس به تنهایی کار می کرد. این ها هیچ وقت نتوانستند همدیگر را پیدا کنند درصورتی که حزب توده برنامه 30 ساله بلند مدت داشت.

توکلی تصریح کرد: در آن سال ها هنر ابزاری بود برای بیان ایدئولوژی و در آن زمان وارد مبارزه شدن با امثال حزب توده بسیار سخت بود. آن ها وقتی یک بچه مسلمان در یک پست مدیریتی قرار می گرفت یا جذبش می کردند یا تهدید یا ترور. در مدت آن 4 سال بود که بچه مسلمان ها همدیگر را پیدا کردند و توانستند با هم حرکت کنند. در آن زمان نگرانی ما این بود که چه طور با این نیروها مقابله کنیم علاوه بر توده ای ها یک جریان دیگری هم بود که این ها کسانی بودند که به خارج از کشور رفته بودند و تحصیلات عالی داشتند و حالا برگشته بودند که ما به آنها به چشم تردید نگاه می کردیم.
توکلی با تعریف و تمجید های مکرر از  بهشتی و دوران مدیریت ایشان گفت: حضور بازمانده های جریان چپ در بدنه هنری کشور باعث شد جریان هایی شکل بگیرد که مطلوب انقلاب نبود.
توکلی افزود: تمرکز نیرو در حوزه هنر از سال 62 با ورود آقای خاتمی به وزارت ارشاد صورت گرفت و در آن زمان مدیریت حوزه هنر بسیار مشکل بود.
 

وی در خصوص وضعیت سینمای امروز گفت: به سینمای تبلیغاتی به معنای واقعی توجه نمی شود و این از مشکلات ماست. ما جز پنج کشور سازنده فیلم در دنیا هستیم ولی هنوز نتوانسته ایم اهداف انقلاب خود را به دنیا نشان دهیم.

در بخش دیگری از این برنامه سید مهدی ناظمی پژوهشگر سینما مهمان تلفنی بود. ناظمی با بیان کلیاتی از جشنواره های موجود دنیا گفت: دو نگاه به حوزه سینما وجود دارد یک نگاهی سنتی که فارغ از سیاست است. و نگاه دوم جدیدتر است که سینما را ابزاری می داند که قابل سیاست گذاری است و در مسیر اهداف سیاسی قرار می گیرد. اولین جشنواره ها مثل کن نیز هم به دلایل سیاسی شکل گرفت. جشنواره ها قابلیت ایجاد تحول و جریان در سینما ندارند بلکه ابتدا باید سینمایی با هویت مشخصی شکل بگیرد سپس جشنواره می آید تا کارکردهای مختلفی مثل اقتصادی داشته باشد.
 

وی در خصوص جشنواره فجر گفت: بعد از انقلاب ما باید سینما را تغییر می دادیم پس به فکر تاسیس بنیاد و مراکزی رفتیم تا این تغییر و تحول ها را ایجاد کنیم ولی به نظر من با این کارها نمی شود که سینما را تغییر داد. جشنواره فجر جشنواره بی هویتی است چون باید آن فرم سینما بومی که باید شکل می گرفت انجام نشد.

انتهای پیام/