Batı’nın Öngörülebilir Engellemeleri Nedeniyle BM Güvenlik Konseyi, 2231 Sayılı Kararın Uzatılmasında Başarısız Oldu
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, bu akşam Rusya ve Çin tarafından sunulan 2231 sayılı kararın uzatılmasına ilişkin tasarıyı oylamak üzere toplandı; ancak Batılıların öngörülebilir engellemeleri nedeniyle bu tasarı kabul edilmedi.
Tesnim Haber Ajansı - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi toplantısı, kısa süre önce Rusya ve Çin tarafından sunulan 2231 sayılı kararın uzatılmasına ilişkin tasarı için oylama amacıyla başladı.
BM Güvenlik Konseyi oylaması öncesinde üye ülke temsilcilerinin açıklamaları
Rusya temsilcisi: Avrupa ülkeleri, gerilimi artırmak yerine İran’a yönelik yaptırımların kaldırılmasını uzatmalıydı
BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya temsilcisi:
Avrupa üçlüsü, İran’a karşı yalanlara dayalı baskılar uygulamaktadır.
İran sorumlu davrandı ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile bir anlaşmaya ulaştı.
Avrupa ülkelerinin, gerilimi artırmak yerine İran’a yönelik yaptırımların kaldırılmasını uzatacağını düşünmüştük.
İran, nükleer dosyanın ele alınmasında stratejik bir öngörü sergiledi. Buna karşılık Batılı ülkeler hiçbir taviz vermedi. Bu yaklaşım diplomasi değil, aldatmacadır.
Bugünkü oylama, İran’ın nükleer programı konusunda anlaşmaya varmak için son fırsattır.
Çin temsilcisinin BM Güvenlik Konseyi’ndeki açıklamaları: ABD, bugünkü sorunların asıl nedenidir.
Çin temsilcisi: ABD’nin İran ile nükleer anlaşmadan (KOEP) çekilmesi, bugün karşı karşıya olduğumuz sorunların temel nedenidir.
Fransa temsilcisinin BM Güvenlik Konseyi’ndeki iddiaları: “İran’a yönelik yaptırımların geri dönüşünü önlemek için çok çaba harcadık!”
Fransa temsilcisi şöyle iddia etti: “İran’a yönelik yaptırımların geri gelmesini önleyecek bir çözüme ulaşmak için diplomatik çabalar gösterdik.”
O, küstahça bir şekilde, “İran’dan somut adımlar atmasını istedik, ancak kabul etmedi.” ifadelerini kullandı.
Bu açıklamaların ardından, Konsey’in mevcut dönem başkanı olan Koreli temsilci oylamayı ilan etti. Beklenildiği üzere, Batılıların engellemeleri nedeniyle Rusya ve Çin’in önerdiği karar tasarısı kabul edilmedi. Oylamada dört üye “olumlu”, iki üye “çekimser” ve dokuz üye “olumsuz” oyu verdi.
Olumsuz oyu verenler Batılı ülkeler ve onların takipçileri idi.
Rusya ve Çin, son bir ay içinde üçüncü kez, 2231 sayılı karar ve Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (KOEP) altı ay daha uzatılmasını öngören güncellenmiş bir tasarı sundular. Bu tasarı oylamaya sunuldu.
Bu tasarı, Eylül ayı başından bu yana Çin ve Rusya tarafından sunulan üçüncü öneri metnidir. Söz konusu tasarı, KOEP’in Avrupalı tarafları olan Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık’ın (E3) “otomatik yaptırımların geri dönüşü” (Snapback) mekanizmasını devreye sokma girişimlerine yanıt olarak hazırlanmıştı.
BM’nin açıklamasına göre, eğer kabul edilseydi bu tasarı, 28 Eylül 2025’te yürürlüğe girmesi planlanan yaptırımların geri dönüş mekanizmasının 18 Nisan 2026’ya kadar ertelenmesini sağlayacaktı.
Çin ve Rusya, Güvenlik Konseyi’ne gönderdikleri mektupta bu tasarıyı, İran’ın nükleer programıyla ilgili sorunların çözümü için diplomatik çabalara daha fazla zaman tanıyan bir girişim olarak nitelendirmişti.
BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya ve Çin’in tasarısının reddedilmesinden sonra üye ülke temsilcilerinin açıklamaları
Çin temsilcisi, oylama sonrası ve tasarının başarısızlığının ardından:
Çin, karar tasarısının kabul edilmemesinden derin üzüntü duymaktadır. Durum son derece kritik olup, akılcı ve barışçıl yaklaşımlar izlenmelidir.
Avrupalılardan baskı politikalarını samimiyetle terk etmelerini, ABD’den ise İran’ın diyalog konusundaki hazır oluşuna olumlu yanıt vermesini istiyoruz.
KOEP’in hedefleri unutulmamalıdır. Aksine, karşılıklı adımlarla yeniden canlandırılmalıdır. İran’ın barışçıl nükleer kullanım hakkı tanınmalıdır.
Mevcut sorunlar, ABD’nin KOEP’ten çekilmesinden kaynaklanmaktadır. Çin, küresel barış ve güvenliğin korunmasına bağlıdır ve dünya meselelerine çözümün diyalog yoluyla bulunabileceğine inanmaktadır.
İngiltere temsilcisinin iddiaları, oylama sonrası:
BM yaptırımları yeniden yürürlüğe girecek ve BM Şartı gereği tüm üye devletler bunlara uymak zorundadır.
Biz diplomasiye bağlıyız ve diplomatik çözüm yolları üzerine tartışmaları sürdürmeye hazırız.
ABD temsilcisinin küstah açıklamaları:
ABD temsilcisi BM Güvenlik Konseyi’nde: “İran’ın nükleer programının getirdiği tehditle mücadele amacıyla, 28 Eylül’de yaptırımlar geri getirilecektir!”
“Biz de Avrupa üçlüsü gibi, İran’ın taahhütlerine uymadığını düşünüyoruz. Bu kararın reddi diplomasinin sonu anlamına gelmez, ancak bu aşamada önceki süreci sürdürmek için bir neden yoktu!”
“Eğer Rusya ve Çin diplomatik çözüme inanıyorsa, yaptırımların askıya alınmasını uzatmak yerine İran liderleriyle diplomatik bir çözüm bulmaya çalışsınlar!”
Cezayir temsilcisinin oylama sonrası açıklamaları:
Cezayir temsilcisi: “Rusya ve Çin’in sunduğu tasarıya olumlu oy verdik; çünkü bunu gerekli bir adım olarak gördük.
BM Güvenlik Konseyi’nin bu kararı kabul edememiş olmasından üzüntü duyuyoruz.
Defalarca vurguladığımız gibi, İran’ın nükleer programı için tek çözüm diplomatik çözümdür.
Bizim inancımız, İran’la ilgili sorunların çözümünde tek yolun diplomatik çabalar olduğudur. Ancak BM Güvenlik Konseyi bir kez daha fırsatı kaçırdı.
Hiç şüphe yok ki İran dosyası üzerine yapılan son müzakereler, özellikle İran ile Ajans arasındaki pragmatik anlaşma, diplomatik çözümün mümkün olduğunu göstermiştir.
Tüm tarafları, gerilimi artırıcı adımlardan kaçınmaya ve samimiyetle müzakereler yoluyla kapsamlı bir çözüm aramaya davet ediyoruz.
Pakistan temsilcisi, Rusya ve Çin’in tasarısının oylaması sonrası:
Diplomasiye daha fazla zaman tanıyan bu tasarının özüne destek vermeye devam ediyoruz. Bu aşamada zaman kazanmak son derece önemlidir.
Böyle bir karar kimseye karşı değildi, yalnızca diplomasinin süresini uzatacaktı.
Pakistan’ın görüşüne göre yaptırımlar sorunları daha da karmaşıklaştırıyor, İran halkını hedef alıyor ve onların sıkıntılarını artırıyor.
Çatışma yerine işbirliği ve uzlaşıya dayalı bir yaklaşımı savunuyoruz.
