Arakçi: İran Hak ve Güvenliği Konusunda Asla Taviz Vermeyecek

Tesnim Haber Ajansı- İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Arakçi, Endonezya’nın Jakarta Post gazetesinde yayımlanan yazısında, üç Avrupa ülkesinin Snapback mekanizmasını harekete geçirme girişimini “kınama” amacıyla görüşlerini paylaştı. 

Üç Avrupa Ülkesi Gelecek Diplomatik Süreçlerden Dışlanacak 

Avrupa Üçlüsü’nün (Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya) Snapback mekanizmasını harekete geçirme girişimi, Avrupa’nın uluslararası itibarına telafisi mümkün olmayan zararlar verecektir. Bu mekanizma, 2015 yılında İran, üç Avrupa ülkesi, ABD, Çin ve Rusya arasında imzalanan Nükleer Anlaşma kapsamındaki önemli taahhütlerin yerine getirilmemesi durumunda yaptırım uygulanmasını amaçlamaktadır.

İran, Çin ve Rusya’nın ortak mektubunda da belirtildiği üzere, üç Avrupa ülkesinin Snapback mekanizmasını harekete geçirme girişimi ne hukuki ne de siyasi açıdan meşru kabul edilebilir. Taahhütlerine uymayan ülkeler, kendi zayıflattıkları anlaşmadan faydalanma hakkına sahip değildir. Hiçbir girişim, İran’ın Nükleer Anlaşma uyarınca aldığı hukuki önlemler zincirini göz ardı edemez.

Gerçekte, 2018 yılında ABD, KOEP’ye tek taraflı katılımını durdurarak 2231 sayılı BM kararını ihlal etmiştir; bu, Avrupa Üçlüsü’nün taahhütlerine uymaması ve ABD’nin yasa dışı yaptırımlarına destek vermesiyle daha da ağırlaşmıştır. Şimdi ise bu üç ülke, İran’ın müzakereleri reddettiği iddiasıyla BM yaptırımlarının geri getirilmesini talep etmektedir. Bu ülkeler, 2025 Haziran’ında İran İslam Cumhuriyeti’nin uluslararası hukuk kapsamında barışçıl nükleer tesislerine yönelik yasa dışı ABD saldırılarını destekleyerek Washington’un taleplerine katkıda bulunmuşlardır; bu saldırılar, İran ile ABD arasındaki altıncı dolaylı müzakereler öncesinde gerçekleşmiştir.

Avrupa Üçlüsü bu girişimi başlatarak Avrupa’nın uluslararası itibarına ve konumuna ciddi zararlar vermiştir. Bu süreçte üç Avrupa ülkesi yalnızca kazanım elde edemeyecek, aynı zamanda gelecekteki diplomatik süreçlerin dışında bırakılacaktır. Bu kısa süreli fırsat kaçırılırsa, Batı Asya bölgesi ve uluslararası sistem üzerinde geniş çaplı yıkıcı sonuçlar ortaya çıkacaktır; bu sonuçlar uluslararası anlaşmaların bütünlüğünü ve güvenlik temellerini zayıflatacaktır.

İran İslam Cumhuriyeti, her zaman soğukkanlılıkla hareket ederek, barışçıl nükleer faaliyetlere ilişkin meseleleri diplomasi ve müzakere yoluyla çözme ve yeni, adil bir anlaşmaya ulaşma konusundaki kararlılığını göstermiştir. Böyle bir anlaşma, ulusal egemenliğe ve İran halkının haklarına saygı göstererek, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması kapsamında tüm karşılıklı endişeleri, özellikle İran halkının yaşam standartlarını hedef alan zulüm niteliğindeki yaptırımlar da dahil olmak üzere ele almalıdır. 

İran Hak ve Güvenliği Konusunda Asla Taviz Vermeyecek 

İran, Siyonist rejim ve ABD’nin yasa dışı ve suç niteliğindeki saldırılarına rağmen, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde barışçıl nükleer enerji kullanımına dayanan meşru haklarını savunmaya devam etmekte ve bu konuda yapıcı ve anlamlı diyaloglara katılmaya hazır olduğunu ilan etmektedir.

İran İslam Cumhuriyeti, 9 Eylül 2025 tarihinde Mısır’ın arabuluculuk çabaları sonucunda Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) ile yeni bir anlaşma imzalamıştır. Bu anlaşma, İran’ın barışçıl nükleer faaliyetlerine ilişkin meseleleri çözme yönündeki diplomatik çabalarının bir başka adımıdır. Anlaşma, İran’ın ulusal egemenliğine saygı göstermekte ve İran’ın meşru haklarını güvence altına alırken, UAEK ile işbirliğini belirlenmiş bir çerçevede sürdürmektedir.

İran, hak ve güvenliği konusunda asla taviz vermeyecektir. Bu nedenle söz konusu anlaşma, “Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile İşbirliğini Askıya Alma” zorunluluğunu düzenleyen İran Şura Meclisi yasasına ve İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi kararına uygun olarak uygulanacaktır. Anlaşma, İran’a yönelik herhangi bir düşmanca eylem, özellikle de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından iptal edilen kararların yeniden yürürlüğe konması durumunda geçerliliğini yitirecektir; aksi takdirde İran İslam Cumhuriyeti, bu anlaşmayı sona erdirilmiş sayacaktır.

Hatırlanmalıdır ki, “Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile İşbirliğini Askıya Alma” zorunluluğu kanunu, 25 Haziran 2025 tarihinde İran Şûra Meclisi tarafından kabul edilmiş ve Koruma Konseyi onayından sonra Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan tarafından yürürlüğe konmuştur. Bu yasa, ABD ve İsrail’in İran’ın barışçıl nükleer tesislerine yönelik saldırılarına karşı ulusal çıkarları ve nükleer tesislerin güvenliğini koruma amacıyla kabul edilmiştir.

Son olarak, mazlum Filistin halkına destek veren ve Siyonist rejimin İran İslam Cumhuriyeti ile bölgedeki diğer ülkelere yönelik saldırılarını şiddetle kınayan Endonezya hükümeti ve halkının direnişine minnettarlığımızı ifade ederken, İslam ülkelerinin İsrail’e karşı kapsamlı mücadele, uluslararası ikili standartlara karşı duruş ve çok taraflı sistemlerin düzeltilmesi konusunda birleşmesi gerektiğini bir kez daha vurgulamak isterim.

Uluslararası çok taraflı kurumların, Siyonist rejimin uluslararası hukuku açıkça ve sürekli ihlal etmesine karşı pasifliği, uluslararası hukukun temel norm ve ilkelerinin itibarını zedelemiş ve bu rejimin Batı Asya bölgesinde işlediği suçların kapsamını genişletmiştir. Siyonist rejimin son dönemde Filistin, Lübnan, Suriye, Katar ve Yemen dahil olmak üzere beş Arap ülkesine yönelik saldırıları, “Büyük İsrail” hayalini gerçekleştirme yönündeki vahşi ve saldırgan tutumunu bir kez daha ortaya koymuştur. Bu hayal, yüzyılın en büyük savaş suçlusu olarak kabul edilen Benyamin Netanyahu tarafından resmi olarak dile getirilmiş ve Batı Asya’daki diğer İslam ülkelerinin egemenliğini ciddi şekilde tehdit etmiştir.