Kazakistan-Çin Serbest Bölgesinde İran Şirketlerinin Katılımına İlişkin Anlaşma

Tesnim Haber Ajansı - Tahran Ticaret Odası İnşaat, Yapı ve Altyapı İşleri Komisyonu Başkanı İrec Rehber, Tesnim Haber Ajansı ekonomi muhabirine yaptığı açıklamada, İran heyetinin Kazakistan Uluslararası İnşaat ve Konut Fuarı’na katılımına değinerek şunları söyledi: “1994 yılından bu yana her yıl düzenlenen bu fuar, işbirliğinin geliştirilmesi için önemli bir fırsat sundu. Tahran Ticaret Odası Uluslararası İlişkiler Bölümü’nün koordinasyonuyla, İran Ticaret Odası için 63 metrekarelik bir stant hazırlandı ve konut sektöründe faaliyet gösteren beş şirketle birlikte bu etkinliğe katıldık.”

Rehber sözlerine şöyle devam etti: “Bu fuar 2 Eylül’de başlayarak üç gün boyunca devam etti ve biz orada güçlü bir varlık gösterdik. Çin ve Almanya gibi diğer ülkelerden katılımcılarla yapıcı görüşmeler gerçekleştirildi ve çok iyi ticari ilişkiler kuruldu.” 

Mutabakat Zaptı İmzalanması ve Kazakistanlı Girişimcilerle Görüşmeler 

İran Ticaret Odası İnşaat Komisyonu Başkanı, bu seyahatin kazanımlarına değinerek şunları ifade etti: “Fuar süresince İranlı şirketlerden biri, özel bir yapı kalıbının temsilciliği ve kullanımı için bir mutabakat zaptı imzalamayı başardı. Bizim asıl amacımız, Kazakistanlı yetkililer ve özel sektörle temas kurmaktı ki bu da İran Konsolosluğu aracılığıyla ve Sayın Ahmedî, değerli Başkonsolos’un koordinasyonuyla gerçekleşti.”

Rehber, “Fuarın ilk gününde Kazakistan özel sektörünün iki kuruluşuyla bir toplantımız oldu. Bunlardan biri bu ülkenin üretici ve girişimciler grubuydu. Bu grup, hükümet tarafından kendilerine verilen özel yetkilere sahipti. Yapılan görüşmelerde yatırım konuları ve İranlı şirketlerin Kazakistan pazarına giriş yolları ele alındı.” dedi. 

Orta Asya Pazarının İran’ın Teknik ve Mühendislik Hizmetleri İçin Yüksek Potansiyeli 

Rehber, Çinli ve Türk şirketlerinin daha önce Kazakistan pazarında faaliyet gösterdiğini belirterek, İranlı şirketlerin de bu ülkede geçmişte varlık gösterdiğini hatırlattı. Yaklaşık 25 yıl önce, İranlı yol yapım şirketlerimiz Kazakistan’da büyük projeler gerçekleştirmişti.

Rehber, Orta Asya ülkelerinin İran’ın teknik kapasitesine duyduğu ihtiyacı vurgulayarak şunları söyledi: “Kazakistan, dünyanın dokuzuncu büyük ülkesi olmasına rağmen, Özbekistan ve Tacikistan gibi bu bölgedeki diğer ülkeler gibi İran’ın teknik ve mühendislik gücüne ihtiyaç duymaktadır. Bizim bu ülkelerle kültürel ve tarihsel yakınlığımız onların işbirliği konusundaki ilgisini iki katına çıkarmaktadır. Öyle ki, tarihi yapıların mimarisi İsfahan’daki tarihi mekânlarla büyük benzerlik göstermektedir.” 

İşbirliği ve Yatırım Fırsatları 

*Büyük ölçekli inşaat projelerine (konut, ticari ve endüstriyel kompleksler) katılım imkânının değerlendirilmesi
*İran’da faaliyet gösteren modern yapı malzemeleri, akıllı bina ekipmanları ve sürdürülebilir teknolojiler üreten şirketlerin Kazakistan pazarına tanıtılması
*Yerel şirketlerle temsilcilik ofisleri, şube veya ortak konsorsiyumlar kurma fırsatlarının oluşturulması
*Kentsel yenileme projeleri, kamu binalarının ve kentsel altyapının yeniden inşasında işbirliği
*Devlet ve özel sektör projelerine mühendislik, tasarım ve teknik danışmanlık hizmetlerinin sunulması
*İnşaat ve mühendislik alanında yerel iş gücünün eğitimi ve teknik becerilerinin geliştirilmesi projelerine katılım
*Yeşil malzemeler, enerji verimli binalar ve akıllı sistemler gibi modern inşaat teknolojilerine yatırım fırsatlarının incelenmesi
*İranlı şirketler ile Kazakistan pazarındaki aktörler arasında uzun vadeli işbirliğinin geliştirilmesi için profesyonel bir etkileşim ağı oluşturulması
*Şehir yönetimi ve kentsel ulaşım altyapısı projelerinde işbirliği imkânı 

Olası Zorluklar ve Engeller

*Uluslararası tanınmış şirketlerle rekabet ve pazara başarılı giriş için yerel ortaklarla işbirliği gerekliliği
*Kazakistan’daki inşaat mevzuatı, standartlar ve yasal süreçler hakkında tam bilgi sahibi olma ihtiyacı
*Uluslararası projelerin finansmanı ve sermaye transferinde yaşanabilecek mali veya bankacılık kısıtlamaları
*Kültürel ve dilsel farklılıklar ile yerel pazardaki proje yönetimi yöntemlerine hâkim olma gerekliliği 

Kazaklardan İran’ın Sınır Serbest Bölgesinde Yer Alması İçin Teklif 

İran Ticaret Odası İnşaat Komisyonu Başkanı, Kazak tarafının somut bir önerisinden söz ederek şunları söyledi: “Kazakistanlı girişimciler grubu, İranlı şirketlerin, Çin sınırında (Almatı’ya 300 km mesafede) yer alan serbest bölgede bir şehir kurma projesine aktif şekilde katılmalarını önerdi. Bu proje henüz başlamamış olsa da geniş çaplı planlama yapılmış durumda ve İranlıların faaliyet göstermesi için ciddi bir hazırlık mevcuttur.”
Rehber sözlerine şöyle devam etti: “Bu grubun projelerini bize iletmesi kararlaştırıldı ve onların temel hedefi yatırım çekmektir. Müzakerelerin devamı için, bu grup 20-21 Ekim tarihlerinde İran’da düzenlenecek toplantıya davet edildi. Böylece bu işbirliği koridorunu faaliyete geçirmek için uygulanabilir yöntemler bulunabilecektir.” 

Yeni Teknoloji ve Modern Yapı Malzemeleri İhracatı İçin Zemin Hazırdır 

Rehber, Kazakistan’daki fuarda sunulan teknolojilerin seviyesine ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi: “Teknoloji açısından bu fuarın seviyesi çok ileri değildi. Bu da İran’dan bu ülkeye teknik ve mühendislik hizmetleri ile teknolojinin ihracı için zeminin tamamen hazır olduğunu göstermektedir.”
Rehber, sözlerinin sonunda şu hususa dikkat çekti: “Bizimle birlikte gelen bazı İranlı şirketler, daha önce Kazakistan’da modern projeler, örneğin veterinerlik laboratuvarı ve endüstriyel mezbaha gibi projeler gerçekleştirmişti. Bu nedenle Kazak tarafı, İran’dan teknik teknoloji transferine son derece ilgi göstermektedir.”