Necefî: İran, Meşru Haklarının Gözetilmesi Şartıyla UAEK ile İşbirliğine Hazırdır

Tesnim Haber Ajansı - İran İslam Cumhuriyeti’nin Viyana Daimi Temsilcisi ve Büyükelçisi Rıza Necefî, 10 Eylül 2025’te Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Yönetim Kurulu’nun İran’daki denetimlerin uygulanmasına dair gündeminde yaptığı konuşmada şunları söyledi: “İran, tesislerine yönelik yasa dışı saldırılara kadar her zaman Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile en yüksek düzeyde şeffaflık ve işbirliğini göstermiştir.”

Necefî, UAEK'nın yayımladığı verilere atıfta bulunarak, UAEK'nın doğrulama faaliyetlerinin toplamının yüzde 72’sinden fazlasının, nükleer denetim anlaşmasını uygulayan ülkeler arasında İran’da yapıldığını ve 2024 yılında UAEK'nın toplam teftişlerinin yüzde 22’sinden fazlasının İran’daki nükleer tesislere ait olduğunu, oysa bu tesislerin küresel kapasitenin yalnızca yüzde 3’ünü oluşturduğunu hatırlattı.

İran Büyükelçisi şu ifadeleri kullandı: “Bu eşi benzeri görülmemiş işbirliği ve UAEK'nın İran'daki her gram nükleer maddeyi ve her santrifüjü sürekli olarak izlemesine rağmen, son saldırılardan önce Haziran 2025'te UAEK Genel Müdürü'nün resmi raporunda, eksikliklerine rağmen, nükleer maddenin herhangi bir şekilde başka yere yönlendirildiğinden veya İran'ın uyumsuzluğundan bahsedilmiyor. Aynı dönemde ABD istihbarat topluluğu da İran’ın nükleer programının barışçıl olduğunu kabul etmiştir. Buna rağmen ABD ve üç Avrupa ülkesi (E3), Haziran 2025 toplantısında İran aleyhine siyasi bir karar çıkarmışlardır.”

Necefî, “İran’ın nükleer tesislerine ilişkin gizli ve detaylı bilgileri Uaek’la paylaşmasına rağmen, bu azami şeffaflık diğerleri tarafından kötüye kullanılmış ve İran’ın sahalarının, tesislerinin ve hatta nükleer bilim insanlarının güvenliğini tehdit etmiştir.” ifadesini kullandı.

İran’ın Viyana Daimi Temsilcisi ve Büyükelçisi Rıza Necefî, ABD Başkanı’nın İran’ın barışçıl nükleer tesislerine yönelik saldırılarda ülkesinin sorumluluğunu açıkça kabul etmesini kınayarak, bu İtirafın uluslararası hukukun ağır ihlali ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın (NPT) meşruiyetine ciddi bir darbe olduğunu söyledi.

NPT'nin sözde mütevellisi (ABD) bu tür saldırıları sadece meşrulaştırmakla kalmayıp, aynı zamanda bunlarla gurur duyduğunu ve bunun da nükleer enerjinin barışçıl kullanımı da dahil olmak üzere NPT'nin temel ilkelerine meydan okuduğunu sözlerine ekledi.

İran büyükelçisi ve daimi temsilcisi, aralarında Almanya Başbakanı'nın da bulunduğu bazı Avrupalı yetkililerin İsrail saldırılarını "başkalarının kirli işleri" olarak nitelendiren kışkırtıcı açıklamalarına da atıfta bulundu.

Necefî şu değerlendirmede bulundu: “Bu tür tutumlar yalnızca denetime tabi barışçıl tesislere karşı yapılan saldırgan bir eylemi açıkça desteklemekle kalmamakta, aynı zamanda E3’ün NPT karşısındaki hukuki ve uluslararası sorumluluklarını ve UAEK Genel Konferansı ile BM Güvenlik Konseyi kararlarını da görmezden gelmektedir.”

Büyükelçi konuşmasını şu sözlerle sürdürdü: “Olağanüstü koşullar ve sürekli tehditlere rağmen, İran iyi niyetle UAEK'la “pratik adımlar” konusunda mutabakat için işbirliği yapmıştır. Tahran ve Viyana’da birkaç tur teknik görüşmenin ardından taslak hazırlanmış ve nihayetinde İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı ile UAEK Genel Müdürü tarafından Kahire’de imzalanmıştır.”

Necefî, “İran, Meclis’in kabul ettiği yasa çerçevesinde, güvenlik, haklar ve ülkenin meşru çıkarları pakt hükümleri ve mevcut olağanüstü koşullar çerçevesinde tamamen gözetildiği sürece UAEK ile işbirliğini sürdürmeye hazırdır.” söylediğini aktardı.

İran temsilcisi ayrıca, İran'a karşı tekrarlanan saldırganlık veya yürürlükten kaldırılan kararların yeniden yürürlüğe konulması da dahil olmak üzere herhangi bir yasadışı eylem durumunda, İran'ın Kahire'de kararlaştırılan pratik önlemleri uygulamaya devam etmesinin beklenmemesi gerektiğini vurguladı.