İran’dan AB'ye Mektup: Seçici Yorumlar Yapmayı Bırakın
İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Arakçi, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas'a gönderdiği mektupta, Brüksel'i gerçekleri çarpıtmak yerine nükleer anlaşma ile ilgili taahhütlerini yerine getirmeye ve tarafsız bir koordinatör rolü oynamaya çağırdı.
Tesnim Haber Ajansı- 2015'teki nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarından İngiltere, Fransa ve Almanya, Tahran'a Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını otomatik olarak geri getirebilme imkanına sahip "snapback mekanizmasını" devreye soktu.
Bunun üzerine İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Arakçi, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas'a bir mektup yolladı.
Arakçi, Avrupa taraflarının 18 Ağustos 2025 tarihli Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) ve Tetik Mekanizması’na ilişkin mektubuna yanıt verdi. Arakçi, mektubun başında, AB’nin mektubunun seçici ve eksik anlatımından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, mektubun 2015 tarihli nükleer anlaşma ve 2231 sayılı BM Güvenlik Konseyi Kararı ile ilgili temel gerçekleri belirtmediğini vurguladı. Arakçi, AB ile Fransa, Almanya ve İngiltere'nin yükümlülüklerini sürekli olarak göz ardı ettiğini kaydetti.
Arakçi, 22 Temmuz ve 22 Ağustos 2025 tarihli mektuplarda daha önce belirttiği görüşlerini yineleyerek, adı geçen üç Avrupa ülkesinin Tetik Mekanizmasını devreye sokmak veya yaptırımların otomatik olarak yeniden uygulanmasını sağlamak için yasal bir dayanağı veya yetkisi olmadığını açıkladı. Bu görüşlerin Rusya ve Çin tarafından da desteklendiğini belirten Arakçi, bu iki ülkenin 11 ve 19 Ağustos 2025 tarihlerinde BM Güvenlik Konseyi'nde sunduğu açıklamalara atıfta bulundu.
İran’ın Tetik Mekanizmasını işletme konusundaki uzun geçmişine dikkat çeken Arakçi, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi ve Avrupa Birliği ile 3 Avrupa ülkesinin taahhütlerini yerine getirmemesi üzerine bu mekanizmayı ilk olarak devreye sokan tarafın İran olduğunu belirtti ve İran’ın uyuşmazlık çözüm mekanizmasını iyi niyetle sürdürdüğünü ve telafi edici tedbirler alma hakkına sahip olduğunu ifade etti.
Üç Avrupa ülkesinin mekanizmayı 2020 yılında devreye soktuğu iddiasının İran, Rusya ve Çin tarafından açıkça reddedildiğini ve bu eylemin hiçbir zaman tam olarak gerçekleştirilmediğini vurgulayan Arakçi, İran’ın meşru telafi edici tedbirlerine yanıt olarak alınan haksız ve kabul edilemez bir “telafi edici tedbir için telafi edici tedbir” uygulaması olarak değerlendirildiğini söyledi.
Arakçi, Avrupa Birliği’nin nükleer anlaşma taahhütlerine bağlılık imajının güvenilirlikten yoksun olduğunu belirtti. 2015 yılında bazı yaptırımların askıya alınmasına rağmen Avrupa’nın İran ile ticari ve ekonomik ilişkileri normalleştirme taahhütlerini yerine getirmediğini, 18 Ekim 2023’teki JCPOA “geçiş günü” taahhütlerini uygulamamakla birlikte İranlı bireylere ve kuruluşlara yönelik yaptırımları genişlettiğini hatırlattı.
Dışişleri Bakanı Arakçi, 6 Temmuz 2018’deki Dışişleri Bakanları toplantısının ardından Avrupa tarafından verilen on bir ek taahhüdün de yerine getirilmediğini vurguladı. Arakçi, INSTEX mekanizmasının (Almanya, Fransa ve İngiltere’nin ABD’nin İran yaptırımlarını bertaraf etmeyi hedefleyen özel ticari mekanizması) etkisizliğini, önemli bir ticaret hacmine yol açmayan yetersiz ve yalnızca sembolik bir girişim olarak nitelendirdi.
2021 ve 2022’deki Viyana görüşmelerinin başarısızlığını ABD’nin inatçılığına ve 3 Avrupa ülkesinin görüşmeleri alakasız konulara bağlayan Arakçi, Birleşmiş Milletler Şartı ve uluslararası hukukun açık bir ihlali olan ABD ve Siyonist rejimin İran’ın nükleer tesislerine yönelik yasadışı saldırıları konusundaki Avrupa Birliği’nin tutumunu sert bir dille eleştirdi.
