Bekaî: İran’ın Snapback’i Etkisiz Hale Getirmek İçin Net Bir Planı Var

Tesnim Haber Ajansı - İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekaî, medya mensuplarıyla düzenlediği haftalık basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Bekaî, toplantının başında bölgesel gelişmelere değinerek şöyle konuştu: “Durum hâlâ kaygı vericidir; en önemli gelişme, Gazze’deki soykırımın devam etmesidir. Son 24 saatte 100’den fazla masum insan şehit edildi. Dün korkunç bir olay yaşandı; 5 gazeteci, Siyonist rejimin kasıtlı saldırıları sonucunda hayatını kaybetti. Bu durum, rejimin hakikat ve suçlarının ifşa edilmesinden rahatsız olduğunu bir kez daha kanıtladı. Biz bu saldırıları şiddetle kınıyoruz ve uluslararası kurumların tüm bu vakaları ele almasını bekliyoruz.” 

Siyonist Rejimin Suçlarını Takip Etmede ABD Vetosu En Büyük Engeldir 

Bekaî, İran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Arakçi’nin yazdığı makale ve “Büyük İsrail” planına dair uyarısının yanı sıra Cidde toplantısına da değindi: “İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları toplantısı İran’ın önerisiyle dün düzenlendi. Önemli olan, Filistin meselesinin kuruluş felsefesi zaten Filistin olan bu örgütte canlı tutulmasıdır. Kararları kendi düzeyinde değerlendirmeliyiz. İslam İşbirliği Teşkilatı’nin kurulma nedeni Filistin’e destektir ve son iki yılda birkaç toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda İran, özel öneriler sundu ve bunlar sonuç bildirgesine yansıdı.”

Bekaî sözlerine şöyle devam etti: “Toplantıda, rejimin ‘Büyük İsrail’ fikrini takip ettiğini itiraf etmesi gündeme geldi. Bu, bölge ülkelerine yönelik emeller anlamına gelmektedir. Sonuç bildirgesinde böyle bir fikir kınandı. Ayrıca, bu rejime silah ihracatının durdurulması, ilişkilerin kesilmesi, Gazze halkına acil yardım çağrısı, Gazze’deki soykırımın belgelenmesi, işlenen vahşi suçların incelenmesi ve Filistin’e destek verdiği için baskı altında olan BM raportörüne destek konuları gündeme geldi. Bunların hayata geçirilmesi, diğer uluslararası örgütlerde takibi gerektiriyor. Ancak bu noktada karşımıza çıkan en büyük engel ABD’nin vetosudur.” 

İran, Avrupa’nın Yaptırımların Geri Dönüş Mekanizmasını (Snapback) Aktifleştirme Yetkisini Reddetti 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, kamuoyunda Snapback mekanizmasının önemini hafifletme yönünde oluşturulan şüpheler ve bu bağlamdaki çözüm yolları ile Rusya’nın 2231 sayılı kararın uzatılmasına dair tasarısı hakkında açıklamalarda bulundu ve şöyle ifade etti: “Kesinlikle, yaptırımların geri dönüş mekanizmasının önemini azaltma niyetinde değiliz. Böyle bir durumun olumsuz sonuçlarının farkındayız. Avrupa taraflarının yasal yetkisi olmadığını söylediğimizde, bu yalnızca onaylamadığımız anlamına gelmez; aynı zamanda sonuçlarından da endişe duyduğumuzu gösterir. Bu meselenin halkımız için psikolojik bir rahatsızlık oluşturmasına izin vermemeliyiz.”

Sözcü sözlerine şöyle devam etti: “Böyle bir hakkın mevcut olmadığına inanıyoruz ve Avrupalı tarafların bu mekanizmayı kullanmaya yetkili olmadığını belirtiyorsak, kesinlikle geniş çaplı girişimlerde bulunmuşuz demektir. Bugün Cenevre’de süren görüşmeler ve Çin ile Rusya’yla yapılan temaslar bu çerçevededir. İran Dışişleri Bakanlığı, Avrupalı tarafların Snapback mekanizmasını kötüye kullanma hakkına sahip olmadığını bilerek, uzun zamandır bu konuyu gündeminde tutmaktadır. Rusya’nın karar tasarısından haberdarız, metin elimizde ve inceleme süreci devam etmektedir.” 

Avustralya’da İran Büyükelçisinin Sınır Dışı Edilmesine Tepki 

Bekaî, Avustralya’nın İran Büyükelçisini sınır dışı etmesi ve ileri sürülen iddialara da yanıt verdi: “Diplomatik düzeyde her uygunsuz eylem, karşılık bulacaktır. Meslektaşlarım şu anda uygun cevabı değerlendirmektedir. Ortaya atılan suçlamalar kesinlikle asılsızdır.

Bizim dinimizde antisemitizm kavramının hiçbir yeri yoktur. Bu kavram, Batı’nın kendi ürettiği bir olgudur ve onlar kendi tarihsel geçmişlerinden sorumludur.”

Sözcü ayrıca şunları ifade etti:
“Görünen o ki bu karar, Avustralya’nın iç siyasi gelişmelerinden etkilenmiştir. Avustralya’da Gazze’deki soykırımı protesto eden milyonluk gösterilere tanık olduk. İran'a karşı diplomasiye aykırı olan bu eylem, Avustralya'nın Siyonist rejime yönelik az miktardaki eleştirisini telafi etmek içindir.” 

Güney Afrika Askerî Yetkilisinin İran Ziyareti ve ABD’nin Sert Tepkisi 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Güney Afrikalı askerî bir yetkilinin İran’a ziyareti ve ABD’nin buna gösterdiği sert tepkiye ilişkin şu açıklamada bulundu: “Bu durum şaşırtıcıdır. İki bağımsız devlet uzun bir tarihî ilişkiye sahiptir ve yetkililer arasında gidip gelmeler son derece doğaldır. Anormal olan ise ABD Büyükelçisinin müdahaleleri ve iki ülke arasındaki sıradan bir temas için açıklama talep etmesidir.” 

Avrupa ile Müzakerelerde İran’ın Kırmızı Çizgileri 

Bekaî, Avrupa ile yürütülen müzakerelerde İran’ın kırmızı çizgilerine dair şu ifadeleri kullandı: “Bizim kırmızı çizgimiz, millî menfaatlerimizdir.” 

Çin ile Anlaşma İyi Bir Şekilde Yürütülüyor 

Bekaî, Şanghay Zirvesi hakkında da bilgi vererek şunları söyledi: “Bu zirve 1 Eylül'de gerçekleştirilecek ve Cumhurbaşkanımız katılacaktır. Bu, Cumhurbaşkanımızın Çin’e yapacağı ilk ziyarettir. Şanghay Zirvesi son derece önemlidir ve 10 üye ülkenin yanı sıra yaklaşık 20 ülke de ‘Şanghay Plus’ formatında yer alacaktır. Bu, İran için ülkelerle istişare ve ikili ilişkileri gözden geçirmek adına kıymetli bir fırsattır.”

Sözcü ayrıca, “Çin ile çok güçlü ve önemli ilişkilerimiz var. Çin ile yapılan anlaşma gayet iyi bir şekilde uygulanmaktadır.” dedi. 

Avrupa ile Yaptırımların Kaldırılması ve 2231 Sayılı Karar Üzerine Görüşmeler 

ABD’nin şartlarına dair bir soruya yanıt veren Bekaî şu değerlendirmede bulundu:
“Avrupa ile yaptırımların kaldırılması, 2231 sayılı karar ve önümüzdeki süreç hakkında görüşmeler yapıyoruz. Buna karşılık güven artırıcı adımlar ve şeffaflık söz konusudur.” 

Hizbullah’ın Silahsızlandırılması 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Hizbullah’ın silahsızlandırılmasına ilişkin şunları söyledi: “Bizim tutumumuz nettir. Biz, bağımsız bir devlet olarak Lübnan’ın kendi meselelerinde en doğru kararı alabilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bununla birlikte, görüşümüz nettir; Siyonist rejimin aşırılıklarıyla karşı karşıya kaldığınız bir bölgede onurlu bir şekilde yaşamanın elbette kendine özgü gereklilikleri olduğuna ve rejimin aşırılıklarını önlemek için askeri kapasitenizi güçlendirmeniz gerektiğine inanıyoruz.” 

Turist Vizelerinin Verilmesi 

Bekaî, yabancı vatandaşlara turist vizesi verilmesi konusunda ise şöyle konuştu:
“Herhangi bir kısıtlama yoktur. Bu meseleyle ilgili düzenlemeler ve süreçlerin iyileştirilmesi, turizm taleplerinin niteliğine göre ilgili kurumların sürekli gündemindedir.” 

Tetik Mekanizması ve Rusya ile Çin'in İran'a Desteği 

Bekaî, tetik mekanizmasının (snapback) devreye sokulması süreci ve Rusya ile Çin’in İran’a desteği hakkında şu açıklamayı yaptı: “Bizim meselemiz maliyet yaratmak değil, ulusal çıkarlarımızı temin etmektir. Bu amaçla hiçbir araçtan vazgeçmedik. Rusya ve Çin’in yanı sıra üç Avrupa ülkesiyle de görüşmeler yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Bu süreç devamlıdır ve biz kendi gücümüze güveniyoruz.” 

ABD yetkililerinin Gazze'deki olaylara ilişkin tutumu, ülkenin uluslararası hukuk ve insan haklarına ilişkin gerçek bakış açısını yansıtıyor 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ABD’li yetkililerin Gazze’deki soykırım eleştirilerine tepkisi hakkında şu değerlendirmede bulundu: “Gazze’de en ağır uluslararası suçlar işlenirken, aynı zamanda uluslararası hukuk açısından da en vahim durum ortaya çıkmıştır. BM’nin kuruluşundan bu yana hiçbir rejimin uluslararası hukuk normlarını böylesine hedef almasına rastlanmamıştır. Daha da kötüsü, büyük güçler ve BM buna karşı kayda değer bir tepki vermemektedir.

ABD’li yetkililerin tutumu, bu ülkenin uluslararası hukuk ve insan haklarına bakışını açıkça göstermektedir. Çifte standartlar hiç bu kadar görünür olmamıştı.” 

Güvenlik Konseyi’nin Tetik Mekanizmasını Uzatma Yetkisi 

Arakçi’nin, snapback mekanizmasının uzatılması konusunda BM Güvenlik Konseyi’nin yetkili olduğuna dair açıklaması hakkında İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü şöyle dedi: “Diplomasi asla askıya alınmaz; ulusal çıkarlarımızı temin eden her zaman müzakere mümkündür. Ancak hiçbir tehdit altında taviz vermeyeceğiz. Sayın Arakçi’nin sözleri bir gerçeğin ifadesidir. Biz BM Güvenlik Konseyi üyesi değiliz ve bu konu hakkında karar alma yetkisi Konsey’e aittir. Ancak elbette Güvenlik Konseyi’nin kendi özel mekanizmaları vardır. Bu durum, Avrupa’daki üç ülkenin yaptırımları geri getirme konusunda hiçbir hakkı bulunmadığı yönündeki temel tutumumuzu değiştirmez.”

ABD Diplomasiyi Aldattı 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, İran’ın müzakerelerden uzak durduğu ve Avrupalılarla müzakere ettiği yönündeki iddialar hakkında şöyle dedi: “İran, Amerikan tarafıyla müzakere etmiyor muydu?! Aldatan, zorbalığa başvuran İran mıydı? İran altıncı tur müzakerelere hazırlanıyordu, değil mi! Diplomasiye ihanet eden Amerika'ydı ve müzakerelerden kaçındığı için kimse İran'ı suçlayamaz.”

Şöyle devam etti: “Şu anda Avrupa ile müzakere etmemizin nedeni, Avrupa’nın müzakereye hazır olması ve nükleer anlaşmanın (KOEP) bir üyesi olmasıdır. Biz doğal olarak kendimizi, ulusal çıkarlarımızı ilerletmek için hiçbir fırsatı kaçırmamakla sorumlu görüyoruz. İyi niyetimizi gösterdik ve göstermeye devam ediyoruz. Mesele çok açıktır: Hangi taraf iyi niyetle müzakereye girdi ve hangi taraf sürekli şikâyetlerle zorbalığa başvurdu.” 

Ukrayna’nın Vize Vermeyi Kaldırması 

Bakaî, Ukrayna’nın vize vermeyi kaldırma kararıyla ilgili olarak şöyle dedi: “Bu durum kabul edilebilir değildir ve Ukrayna, bazı raporlar nedeniyle İran karşıtı bir yaklaşım sergileyerek İran karşıtı tutumlar almıştır. Bu son adım uluslararası hukuka aykırıdır ve biz buna karşılık misillemeyle cevap vereceğiz.” 

Yabancı Güçlerin Varlığı Bölgenin Güvenliğini Bozuyor 

Bakaî, Sudan Başbakanı’nın Tahran’a olası ziyareti ve Amerikan güçlerinin Irak’tan çekilmesine dair haberler hakkında şöyle konuştu: “Askerî güçlerin çekilmesi, Birleşmiş Milletler kararları çerçevesindedir. Bunun bir kısmı gerçekleşmiş olup gelecek yıla kadar tamamlanacaktır. Biz Irak’ın kararına saygı duyuyoruz ve İran’ın temel tutumu şudur: Yabancı güçlerin varlığı, bölgenin güvenliğini bozmaktadır. İki ülke yetkililerinin ziyareti konusunda da görüşmeler yapılmış olup, şu anda uygun bir zaman belirlemekle meşgulüz.” 

Çin Büyükelçiliği’nin İran Vatandaşlarına Vize Verme Durumu 

Bekaî, Çin Büyükelçiliği’nin İran vatandaşlarına vize verme durumu hakkında şöyle ifade etti: “Söz konusu görüntüler iki-üç hafta öncesine aitti ve kasıtlı bir yıpratma yapılmıştı. 12 günlük zorla dayatılan savaşın ardından birçok büyükelçilik çok sayıda başvuruyla karşı karşıya kaldı. Bu konu çözüme kavuşturuldu.” 

İran’ın Sıfır Zenginleştirmeye Hazır Olduğuna Dair Telegraph İddiasının Reddi 

Bekaî,Telegraph’ın İran’ın sıfır zenginleştirmeye hazır olduğuna dair iddiasına tepki olarak şöyle dedi: “Daily Telegraph’ın haber uydurması ilk defa değil. Haber bütünüyle sorgulanmalıdır.” 

Ajans İle Etkileşim Yönteminin Belirlenmesine Dair Görüşmeler Yapıyoruz 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Ajans ile etkileşim konusunda şöyle konuştu: “Biz hâlâ NPT’nin üyesiyiz ve kendimizi buna bağlı görüyoruz. Geçen hafta Viyana’da genel müdürler düzeyinde bir görüşme yapıldı. Ajans ile etkileşim yönteminin belirlenmesi konusunda görüşme halindeyiz. İran’a karşı gerçekleşen olayı hafife almamak gerekir. Bu olay emsalsizdi ve Ajans’ın, yasadışı saldırıya uğramış tesislerde denetimle meşgul olması daha önce hiç görülmemişti.” 

İngiltere, nükleer anlaşmayı (KOEP) birçok kez ihlal etti

Bekaî, İngiltere’nin İran’a yönelik yaptırımlarına tepki olarak şöyle açıkladı: “Avrupa ülkeleri kendi içlerinde bir tür çelişki yaşıyor. Bir yandan diyalog iddiasında bulunuyorlar, diğer yandan ise yasa dışı yaptırımlar uygulamakta ısrar ediyorlar. Bu durum elbette yaklaşımımızı etkiler. İngiltere, nükleer anlaşmayı birçok kez ihlal etmiştir. Bu yaptırımlar uluslararası hukukla çelişmektedir.” 

Rusya İle İlişkilerimiz Çok Geniş Kapsamlıdır 

Bekaî, İran’ın Rusya Büyükelçisinin doğalgaz ithalatına ilişkin açıklamaları hakkında şöyle konuştu: “Rusya ile ilişkilerimiz çok geniş kapsamlıdır ve birçok alanı kapsamaktadır. Enerji alanındaki işbirliği de bu alanlardan biridir. Bu konuda komşu ülkelerle de etkileşim içindeyiz ve gündeme getirilen husus, hâlihazırda üzerinde çalışmakta olduğumuz programların bir parçasıdır.” 

3+3 Çerçevesi, Güney Kafkasya Ülkeleri Arasında Geçmişi Olan Bir Mekanizmadır 

Bekaî, Pezeşkiyan ile Putin arasındaki görüşmede gündeme gelen 3+3 mekanizması ve İsviçre Milli Güvenlik Danışmanı’nın Tahran ziyaretine ilişkin olarak şöyle bir ifade kullandı: “Bu ziyaret, İran ile İsviçre arasındaki olağan temaslar çerçevesindedir. İsviçre, İran’daki Amerikan çıkarlarının koruyucusudur ve müzakereler sırasında bazı konuların gündeme gelmesi doğal bir durumdur. Ancak "bir mesaj getirilmiştir." denilmesi doğru değildir; böyle bir şey söz konusu değildir.”

Devamında, “3+3 çerçevesi, Güney Kafkasya ülkeleri arasında geçmişi olan bir mekanizmadır ve şimdiye kadar birçok toplantı gerçekleştirilmiştir. Kendini kanıtlamış bir mekanizmadır. Kafkas sorunlarının çözümüyle ilgili bölge dışındaki gelişmelerden bağımsız olarak, ülkeler her zamankinden daha fazla, bu tür mekanizmaları koruma ve daha etkin hale getirme gerekliliği sonucuna varmışlardır.” diye sözlerine ekledi. 

Batılıların İran’a Yönelik Suçlamalarına Tepki 

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Batılıların İran’a yönelik suçlamaları hakkında şöyle konuştu: “İran’a yöneltilen suçlamalar, özellikle antisemitizm iddiası son derece gülünç ve temelsizdir; böylesine bir tarihi geçmişe sahip İran’a yakıştırılamaz. Bir diğer iddia da Avrupalı yetkililere yönelik girişimdir ki bu tamamen uydurmadır. Bazı Batılı ülkeler, sorumluluktan kaçan bir yaklaşımı izlemekte ısrarcıdır ve soykırımın durdurulması için etkili adımlar atmaktan acizdir. En kolay yol, gerçekle hiçbir ilgisi olmayan eylemlerle İran’ı suçlamaktır.” 

Tetik Mekanizmasının (snapback) Devreye Sokulması Halinde İran’ın Atacağı Adımlar 

Bekaî, tetik mekanizmasının devreye sokulması halinde İran’ın atacağı adımlar hakkında şöyle açıkladı: “Evet, biz bütün senaryoları dikkate aldık. Tüm ihtimalleri göz önünde bulunduruyoruz, ancak bu aşamada odak noktamız, ülkemiz için maliyet doğurabilecek olayların önlenmesidir.” 

Filistin’deki İslami Kutsal Mekânların Yıkılmamasının Güvence Altına Alınması 

Bekaî, Filistin’deki İslami kutsal mekânların yıkılmamasının güvence altına alınması hakkında şöyle konuştu: “Kutsal mekânların demografisinin, özellikle Kudüs ve Halil Camii’nin değişmemesinin güvence altına alınması, İslam İşbirliği Teşkilatı zirvelerinde belirlenmiş gündem maddelerinden biridir. Kudüs Komitesi, İslami kutsal mekânların yıkılmamasını sağlama konusunda açık bir göreve sahiptir. Ancak ne yazık ki ihlallere tanık olmaktayız. Önleme yönünde atılacak adımlar ve çabalar ise Birleşmiş Milletler insan hakları düzeyinde takip edilmektedir.”