Ulyanov: İran'ın Batının siyasi eylemlerine cevap verme hakkı var

Tesnim Haber Ajansı - Geçtiğimiz hafta, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Yönetim Kurulu, İran'ın Ajans ile olan işbirliğine bakmaksızın Tahran'dan Güvence Denetimi Anlaşmasına yönelik olduğu iddia edilen sorunları çözmek için gerekli ve acil önlemleri almasının istendiği bir kararı onayladı.

Karar, Siyonist rejimin sahte belgelerine dayanan siyasi iddiaları yineliyor ve İran'ın, beyan edilmeyen iki yerde bulunan antropojenik kaynaklı uranyum parçacıklarına ilişkin güvenilir açıklamalar yapmasını ve kirlenmiş nükleer malzeme veya ekipmanın mevcut konumu hakkında UAEA'yı bilgilendirmesini içeriyor.

Ayrıca kararda, kurumun ihtiyaç duyduğu bilgi, belge ve yanıtların sağlanması ve müfettişlerin söz konusu sitelere ve materyallere erişiminin sağlanması çağrısında bulunuldu.

Bu kararın onaylanmasının ardından İran İslam Cumhuriyeti Atom Enerjisi Kurumu ve Dışişleri Bakanlığı ortak bir açıklamada şunu vurguladı: İran ve UAEA'nın yapıcı etkileşim yolunda olduğu bir dönemde böyle bir eylem, üç Avrupa hükümetinin ve ABD'nin UAEA'nın güvenilirliğini koruma iddiasında hiç de dürüst olmadıklarını ve İran'ın nükleer meselesinin, onların gayri meşru hedeflerine ulaşmak için sadece bir bahane ve araç olduğunu bir kez daha kanıtladı.

Bu açıklamada ayrıca Atom Enerjisi Kurumu Başkanının, çeşitli tiplerde çok sayıda yeni ve gelişmiş santrifüjün piyasaya sürülmesi de dahil olmak üzere etkili önlemler alınması emrini verdiği belirtildi.

Bu kararın taslağı, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü Rafael Grossi'nin İran'dan dönüşünden önce üç Avrupa ülkesi Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından hazırlandı Avrupa troykası da bu İran ve UAEA’nın bu ziyaretteki işbirliğine bakmaksızın İran'ın barışçıl nükleer programına yönelik siyasi yaklaşımını ortaya koydu.

Bu karara karşı oy kullanan bir ülke olarak Rusya, Tahran ile Ajans arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi ihtimalinin Batılılar için hoş olmadığını ve onların planlarıyla örtüşmediğini vurgulayarak Batının İran'a yönelik "azami baskı" politikasını haklı çıkarmak için her şeyi yapmaya hazır olduklarını belirtti.

Bu doğrultuda Rusya Federasyonu'nun Birleşmiş Milletler Viyana Ofisi nezdindeki temsilcisi Mikhail Ulyanov, Tesnim Haber Ajansına verdiği röportajında, Rusya'nın bu siyasi karara karşı çıkmasının nedeninin yanı sıra üç Avrupa ülkesinin ve ABD'nin İran'a yaklaşımı konusunda da görüşlerini dile getirdi:

Tesnim: Sizce E3 ve Amerika, UAEK Genel Direktörü İran'dan dönmeden önce ve İran ile UAEA arasındaki anlaşmaları dikkate almadan neden İran'a karşı bir karar taslağı sunmaya karar verdi?

Ulyanov: Bence bu, Avrupa troykasının (Almanya, Fransa ve İngiltere) ve ABD'nin siyasi dar görüşlülüğünü gösteriyor. Bu durum söz konusu ülkelerin İran'a karşı güçlü bir siyasi gündeme sahip olduklarını göstermektedir. Bu gündemin, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü'nün İran'ı ziyareti ve sorunun çözümü için yeni İran hükümetiyle geriye kalan sorunların çözülmesi ve Tahran'la sağlam ve istikrarlı bir işbirliğinin sağlanması amacıyla yapıcı diyaloglar kurma yönündeki gerçek çabaları gibi daha genel gelişmeler dikkate alınmaksızın bile uygulanması gerektiğine inanıyorlar.

Grossi'nin İran'dan, UAEA Yönetim Kurulu'na sunduğu ilgili raporlarda da yansıtılan somut anlaşmalar getirmiş olmasına rağmen, üç Avrupa ülkesi ve ABD'nin bu kararı ileri sürmeye karar vermesi üzüntü vericidir.

Tesnim: ABD ve E3'ün kararı sunma eylemine yanıt olarak yaptığınız açıklamalara göre Rusya bu karara neden karşı çıktı?

Ulyanov: Biz (Rusya) bu karara iki ana nedenden dolayı karşıyız: Öncelikle bu karar siyasi açıdan zamansız ve yersizdir. Bu, İran ile UAEA arasındaki işbirliğini zayıflatabilecek ve genel olarak İran'ın nükleer meselesine ilişkin gerilimleri artırabilecek tehlikeli sonuçlarla doludur.

Orta Doğu bölgesi şu anda çatışmalarla boğuşuyor ve bu kararın sponsorlarının yangını daha da körüklemek istemesi talihsiz bir durum. Daha da tuhafı, kararın, İran'ın yeni hükümetinin Ajans ile işbirliği yapmaya ve JCPOA konusu hakkında ilgili ülkelerle görüşmeye hazır olduğunu açıkça ortaya koyduğu sırada teklif edilmiş olması.

İkinci olarak, bu kararın ve özellikle de Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürü'nden İran'ın nükleer programına ilişkin kapsamlı ve güncel bir değerlendirme hazırlaması yönündeki talebinin, UAEA koruma mekanizmasına son derece zararlı olduğuna kuvvetle inanıyoruz.

Temel olarak bu durum Yönetim Konseyindeki Batılı ülkelerin çoğunluğunun tüm koruma ilkelerini ve düzenlemelerini atlatabildiğini ve siyasi amaçlı gündemlerini Genel Direktöre empoze edebildiğini gösteriyor. Koruma mekanizmasının şeffaf, objektif ve tarafsız olması beklenirken, pratikte her ülke böyle bir yaklaşımın kurbanı olabilir.

Tesnim: Sizce İran karşıtı bu karar, İran ile Ajans’ın gelecekteki ilişkilerini ve etkileşimlerini ne kadar etkileyecek?

Ulyanov: Batılı ülkelerin bu siyasi çalışmalarına İran'ın da cevap verme hakkı elbette vardır. Bu çalışma İran hükümeti tarafından zenginleştirmeyle ilgili kapasiteleri genişletme planları kapsamında zaten yapıldı.Ancak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Genel Müdürünün İran'a yaptığı son ziyaret sırasında varılan mutabakata dayanarak İran'ın, çözülmemiş konular da dahil olmak üzere Ajans ile işbirliğine zarar vermemeyi makul bulacağını umuyoruz.

Rusya ise İran ile UAEA arasında daha güçlü ve daha fazla diyaloğu desteklemeye hazır.