İsrail-Türkiye Anlaşması: İran’a Karşı Yeni Hizalanmanın Çekirdeği

Tesnim Haber Ajansı - Altı yıllık husumetin ardından İsrail ve Türkiye arasındaki ilişkilerin tamamen normalleştirilmesi amacıyla 27 Haziran Pazartesi günü açıklanan uzlaşı anlaşması, iki ülke arasındaki istihbarat ve güvenlik işbirliğini yeniden başlatacak ve ortak askeri tatbikatları, enerji ve savunma alanlarındaki yatırımları beraberinde getirecek.

DEBKAfile'ın güvenlik uzmanları, anlaşmanın İsrail'in ulusal çıkarlarına değerli ve zaman bakımından yerinde bir katkı sunacağı değerlendirmesi yapıyor ve bunu sekiz noktada tanımlıyor:

1. Anlaşma, halen Suudilerin ve Mısır'ın Türkiye'yle gelişen ittifakları için İsrail'den destek alma yönündeki ortak çabalarıyla oldukça uyumlu. Söz konusu ittifak, İran'ın Afrika Boynuzu'nda, Kızıldeniz'de, Akabe Boğazları'nda ve İsrail ve Mısır'ın Akdeniz kıyılarının rahatsızlık verecek derecede yakınlarında attığı yayılmacı adımlara karşı bir Sünni hat çizme amacı taşıyor.

2. Anlaşma, birbiriyle bağlantılı bir dizi anlaşmanın habercisi olarak tasarlanıyor. DEBKAfile, imzalanması beklenen bir sonraki anlaşmanın, cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ile Abdülfettah el-Sisi'nin barışmasını sağlayacak olan bir Türkiye-Mısır uzlaşma anlaşması olacağını haber verebilir. Bu anlaşma en azından bir açıdan Türkiye-İsrail anlaşması modelinde olacaktır: Türkiye kendi topraklarından Hamas'ın İsrail'e karşı eylemde bulunmasına izin vermediği gibi aynı şekilde, Hamas'ın ebeveyni ve Sisi'nin baş düşmanı Müslüman Kardeşler'in Türkiye'den faaliyet yürütmesine de izin vermeyecektir.

3. Bu açıdan, Mısır ve Türkiye istihbarat işbirliğini sürdürecektir.

4. Türkiye ve İsrail ile Türkiye ve Mısır arasında kurulacak olan çift taraflı istihbarat mekanizmaları, İran'la ilgili girdilerini bir araya getirecektir.

5.  Ankara ve Kudüs arasındaki yenilenmiş işbirliğinin bu temel boyutu, anlaşmaya diplomatik bir protokolden ziyade askeri-istihbari bir boyut kazandırıyor. Bu boyut, ifadesini, uygulamanın siyasi mevki sahiplerine değil, iki ülkenin askeri servislerinin ve istihbarat servislerinin başındakilere bırakmasında buluyor.

Askeri istihbaratın tâbi olduğu İsrail Ordusu Genekurmay Başkanı Korgeneral Gady Eisenkot, bu alışverişlerden ve şu an aktif planlama safhasında olan ortak askeri tatbikatlardan sorumlu olacaktır.

Türkiye'yle işbirliğinin bu önemli vechesi için kendisinin es geçildiğini anlayan İsrail'in yeni savunma bakanı Avigdor Lieberman anlaşmaya karşı olduğunu açıkladı. Bu, anlaşmayı engellemeyecek olan sembolik protestodan fazlası olarak görülmedi.

6.  Ürdün de bu yeni ittifakın bir başka üyesi olarak belirlendi. Kral Abdullah şu anda ülkesi içindeki Müslüman Kardeşler ağlarını sessizce dağıtma süreci içinde. Bu ağların pek çok üyesi Filistin Hamas örgütüyle bağlantılı.

7.  Anlaşma ile birlikte İsrail ve Türkiye, iki ülke arasında kurulacak ve İsrail'in Türkiye'nin desteğiyle doğalgazını Avrupa'ya satmasını sağlayacak olan bir doğalgaz boru hattı inşa etmek için resmi görüşmelere başlayacaktır.

DEBKAfile, bu hükmü bütün sürecin temeli olarak ve her iki tarafın da çıkarları bakımından en büyük önemi taşıyan unsur olarak görüyor. İsrail kıyı gaz sahalarının gelişimini destekleyecek büyük bir müşteriye ihtiyaç duyarken, Türkiye o müşteri olmak istiyor. Eş zamanlı olarak da Rusya, bir parça enerji kazancı peşinde ve en önemlisi, Avrupa'ya gidecek bir boru hattı inşa edecek bir anlaşma arayışında.

Yakın zamanda kadar İsrail, ağırlıklı olarak Washington'dan gelen baskı nedeniyle, Moskova'ya ‘uzak dur' sinyali veriyordu. Fakat geride bıraktığımız aylarda Benyamin Netanyahu ve Vladimir Putin arasındaki görüşmeler, Ortadoğu meseleleri, özellikle de Suriye hakkında kapsamlı bir stratejik diyaloğa dönüştü. Bu, Rusya'nın İsrail gazının ihracatında rol alması için kapıyı araladı.

8. Bu rol Pazartesi günü bir adım daha ileriye gitti. Şimdi masada İsrail'in Akdeniz'deki kıyı gazını emniyete alacak bir İsrail-Türkiye-Rusya askeri ve istihbarat işbirliği var – bu olasılık Türkiye cumhurbaşkanının en sonunda, 24 Kasım 2015 günü bir Rus Su-24M bombardıman uçağının Türk hava kuvvetleri tarafından düşürülmesi nedeniyle özür dilemesine yol açtı.

Bu gelecek vaat eden ilişkiler uğruna Türkiye, ölen pilot için tazminat ödemeye hazır; tıpkı İsrail'in Gazze Şeridi üzerindeki ablukayı kırma yönündeki bir girişim esnasında İsrail askerleriyle arbedede öldürülen dokuz Türk vatandaşı için tazminat ödemeyi kabul etmesi gibi.

İsrail-Türkiye-Rusya işbirliği ve gaz meselesinde karşılıklı çıkarlar için gösterilen iyi niyet, başka alanlarda da ortak çabaları meydana getirebilir.

Medya Şafak