عراقچی به دبیر کل سازمان ملل در مورد اقدام غیرقانونی سه کشور اروپایی و آمریکا نامه نوشت

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عراقچی در این نامه تاکید کرد هرگونه اقدام که برخلاف یا در تعارض با قطعنامه 2231 باشد، نمی‌تواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد کند و تحرکات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته و بی‌اعتبار است.

متن کامل نامه سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه می آید:

جناب آقای آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد

جناب آقای سانگ جین کیم، رئیس شورای امنیت

بسم الله الرحمن الرحیم

مکاتبه حاضر با موضوع تحرکات اخیر فرانسه، انگلیس و آمریکا برای حفظ موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در دستور کار شورای امنیت از طریق تلاش برای احیای قطعنامه‌هایی که بر اساس قطعنامه شماره 2231 (2015) خاتمه یافته‌اند، ارسال می‌شود.

در این خصوص، مایلم موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را به شرح زیر مجدداً یادآور شوم:

همان‌‌طور که در مکاتبات پیشین توضیح داده‌ام، اعلان سه کشور اروپایی برای آغاز فرآیند سازوکار موسوم به پس‌گشت از لحاظ حقوقی و رویه‌ای معیوب بوده و لذا کان‌لم‌یکن می‌باشد. این اقدام از سوی سه کشور مزبور در حالی انجام شده که خود آنان از ایفای تعهداتشان سر باز زده، از پایبندی نسبت به سازوکار حل‌وفصل اختلافات در برجام امتناع ورزیده، به‌طور مستمر قطعنامه 2231 (2015) را با مطالبه ترتیباتی فراتر از دامنه آن تضعیف نموده و حتی از حملات نظامی علیه تأسیسات صلح‌آمیز تحت پادمان آژانس در ایران حمایت کرده‌اند. استناد آنان به سازوکار موسوم به پس‌گشت، سوء‌استفاده آشکار از یک روند می‌باشد.

اقدام برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته نه‌تنها از لحاظ حقوقی بی‌اساس است، بلکه از منظر سیاسی و اخلاقی نیز توجیه‌ناپذیر است. موضوعات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران پیشتر از طریق برجام و قطعنامه 2231 حل‌وفصل شده است. علاوه بر این، اقدامات نظامی غیرقانونی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران اوضاع را به‌طور اساسی دگرگون ساخته و قطعنامه‌های خاتمه‌یافته را منسوخ و بی‌ارتباط با واقعیات موجود نموده است.

بند عملیاتی 11 قطعنامه 2231 تصریح می‌کند که شورای امنیت باید «دیدگاه‌های کشورهای ذی‌ربط را مدنظر قرار دهد». مایه تأسف است که علی‌رغم مواضع روشن سایر اعضای برجام، مشخصاً ایران، چین و فدراسیون روسیه، رئیس شورا پیش‌نویس قطعنامه‌ را به رأی گذاشت. همان‌طور که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه مورخ 28 اوت 2025 تأکید شد، شورای امنیت نمی‌تواند بر مبنای ابلاغیه معیوب سه کشور اروپایی اقدام نماید. هرگونه اقدام که برخلاف یا در تعارض با قطعنامه 2231 باشد، نمی‌تواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد نماید.

علاوه بر این، در خصوص رأی‌گیری در مورد پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی جمهوری کره، دو عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه، به همراه الجزایر و پاکستان صراحتاً اعلام کردند که قطعنامه‌های تحریم‌ی منسوخ بوده و باید ملغی باقی بمانند. خودداری رئیس شورا، جمهوری کره، و گویان از رأی مثبت به آن قطعنامه نیز بیش از پیش عدم مشروعیت آن پیش‌نویس را برجسته ساخت.

شکست این پیش‌نویس تأیید کرد که هیچ کشوری ملزم به اجرای محدودیت‌های پیشین نمی‌باشد. طبق حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد، روندهای نامعتبر یا فاقد اجماع در شورا نمی‌توانند ایجاد تعهد کنند.

نتیجه رأی‌گیری مورخ 26 سپتامبر 2025 در خصوص پیش‌نویس قطعنامه روسیه و چین به‌منظور تمدید فنی قطعنامه 2231 بار دیگر نشان داد که شورای امنیت دچار تفرقه بوده و فاقد اجماع در خصوص بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است. این وضعیت یادآور همان وضعیت اکتبر 2020 است؛ زمانی که ایالات متحده آمریکا به‌طور غیرقانونی در پی آغاز فرآیند سازوکار موسوم به پس‌گشت برآمد. در آن زمان، رئیس شورا در نامه مورخ 25 اوت 2020 صراحتاً اعلام کرد که شورا در موقعیت اقدام در این خصوص قرار ندارد. متعاقباً، در نامه مورخ 21 سپتامبر 2020، سیزده عضو تأیید کردند که نامه آمریکا به‌منزله ابلاغیه آغاز فرآیند سازوکار موسوم به پس‌گشت ذیل بند 11 قطعنامه 2231 محسوب نمی‌گردد فلذا هیچ روند خودکاری فعال نشده است. در اکتبر 2020، دبیرکل و دبیرخانه سازمان ملل نیز با استناد به اختلاف نظر موجود و فقدان اجماع در شورا، از اجرای سازوکار تحریم‌ها یا احیای آن خودداری ورزیدند.

بدین‌ترتیب و با عنایت به مراتب فوق و همان‌طور که در اظهاراتم در جلسه شورای امنیت در روز 26 سپتامبر 2025 به‌صراحت بیان کردم، موارد زیر را اعلام می‌نمایم:

- سه کشور اروپایی با نقض تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه 2231، هرگونه صلاحیتی برای استناد به «نقض اساسی» را از دست داده‌اند. استناد آنان به سازوکار موسوم به پس‌گشت صرفاً سوء‌استفاده آشکار از فرآیند پیش‌بینی‌شده در برجام است.

- پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی رئیس شورا در تاریخ 19 سپتامبر جهت رأی‌گیری، الزامات قطعنامه 2231 را برآورده نساخته و نمی‌تواند تحریم‌هایی را که پیش‌تر خاتمه یافته‌اند احیا نماید.

- تحرکات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته کان‌لم‌یکن و بی‌اعتبار است.

- قطعنامه 2231 طبق توافق باید منقضی گردد. کلیه محدودیت‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ذیل قطعنامه 2231 در تاریخ 18 اکتبر 2025 به‌طور دائم پایان خواهند یافت. جمهوری اسلامی ایران هیچ‌ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آن‌ها پس از این تاریخ را به‌رسمیت نخواهد شناخت.

بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته ذیل قطعنامه 2231 (2015) را مردود می‌داند؛ نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.

جناب آقای دبیر کل،

با ابتنای بر حس مسئولیت‌پذیری شما انتظار داریم اطمینان حاصل شود که برخی دولت‌های غربی که خارج از چهارچوب قانون و با انگیزه‌های تنگ‌نظرانه سیاسی عمل می‌کنند، نتوانند با سوءاستفاده از دبیرخانه در جهت واردکردن فشار سیاسی علیه ایران اقدام کنند. چنین سوءاستفاده‌ای اعتبار و بی‌طرفی سازمان ملل را تضعیف کرده و اقتدار شورای امنیت را تضعیف می‌کند.

از این‌رو، از جنابعالی می‌خواهیم مانع از هرگونه تلاش برای احیای سازوکارهای تحریمی، از جمله کمیته تحریم‌ها و هیئت کارشناسان، شوید. هیچ‌ بخشی از منابع سازمان ملل نباید به چنین اقدامات غیرقانونی اختصاص یابد یا در حمایت از آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای دیپلماسی با هدف دستیابی به راه‌حل‌ منصفانه، متوازن و پایدار نشان داده است. متأسفانه، سه کشور اروپایی و ایالات متحده با این تصور نادرست که ایران در برابر فشار و ارعاب تسلیم خواهد شد، مسیر تقابل را برگزیده‌اند. تاریخ، نادرستی این تصور را ثابت کرده است و بار دیگر نیز چنین خواهد شد.

جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به دفاع از حقوق و منافع حاکمیتی خود ادامه خواهد داد. هرگونه تلاش برای آسیب‌رساندن به ایران با پاسخ‌های مقتضی مواجه خواهد شد و مسئولیت کامل آن بر عهده کسانی خواهد بود که تقابل و فشار را بر همکاری ترجیح داده‌اند.

موجب امتنان خواهد بود چنانچه مکاتبه حاضر به‌عنوان سند مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد توزیع گردد.

با احترام

سید عباس عراقچی

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

انتهای پیام/