«شجاعت در آسمان»، «فداکاری روی زمین»؛ روایتی از دلاوری‌های خلبانان فانتوم در دفاع مقدس
کمتر از ۱۲ ساعت از حمله عراق به ایران گذشته بود که بیش از ۲۰۰ فروند فانتوم با خلبانان ایرانی، تمام ظرفیت‌های هوایی عراق را نابود کردند، به طوری که ماه‌ها بعد از آغاز جنگ، هیچ هواپیمای عراقی عملیات نکرد.
خبرگزاری تسنیم - گروه فرهنگی:«فداکاری روی زمین»، «شجاعت در آسمان»، «زیرکی در زیر آب» و البته «یک قلب شدن مردم». اگر بخواهیم جنگ 8 ساله ایران و عراق را در چند گزاره چند کلمه‌ای کوتاه توصیف کنیم، احتمالا این عبارات بهترین توصیفات از دفاع 8 ساله نیروهای نظامی و ملت ایران از خاک و سرزمینش است. ماجرا روشن است؛ هر کس نه به اندازه سهم خود، بلکه شاید چند برابر سهمش گذاشت؛ چرا چند برابر سهمش؟ چون بعضی‌ها جانشان را گذاشتند، برخی نه تنها جانشان را گذاشتند، بلکه نامشان را هم فراموش کردند و گمنام شدند و عده‌ای هم جانشان، هم نامشان و هم پیکرشان را گذاشتند.
یاد کردن از شهدای دفاع مقدس، مثل انتخاب یک ستاره از میان آسمان صاف و بدون ابر تابستانی در دل کویر است. جایی که ستاره‌های فراوان شب پورنور و جذاب سوسو می‌زنند و با هر نور خود، حیاتشان را به رخ تماشاگران می‌کشند.
صحبت از آسمان شد؛ عبارت جذابی است؛ به ویژه برای کسانی که حداقل یکبار در اوج تاریکی شب، درخشش ماه کامل در کرانه آسمان را از پنجره هواپیما تماشا کردند و برای دیدنش ذوق کردند، اما حتما خلبانان از دیدن آسمان زیبا لذت دیگری می‌برند، مخصوصا اگر جانشان را فدای وطنشان کنند و برای آسایش مردمی بجنگند که زیر بال‌های فانتوم‌هایشان پناه گرفته‌اند.
موضوع روشن شد؛ حمله ناجوانمردانه صدام به ایران و صحبت از شجاعان آسمان که بیشتر از 10 ساعت هم نتوانستند این حمله را تحمل کنند، رگ غیرتشان باد کرد و تیرشان را در کمان گذاشتند و با فانتوم‌ها به قلب عراق شلیک کردند.
تنها 10 ساعت پس از حمله هوایی عراق به فرودگاه‌های مهم نظامی ایران نگذشته بود که عملیات کمان 99 با حضور بیش از 140 فروند هواپیمای جنگی در خاک عراق انجام و تبدیل به درس عبرتی تاریخی برای همه کسانی شد که خیال حمله به ایران را داشتند.
منابع عرب زبان نوشته‌اند با انجام این عملیات، نیروی هوایی عراق بیش از 55 درصد از توان خود را از دست داد و تا مدت‌ها پایگاه‌های هوایی آنان قادر به استفاده از تمام یا بخشی از توان خود نبودند. پایگاه هوایی رشید به عنوان یکی از مهمترین پایگاه‌های هوایی عراق، تا 69 روز نتوانست عملیاتی شود. برای این عملیات جمعاً 380 نفر از پرسنل نیروی هوایی با 200 فروند جنگنده بمب‌افکن به پرواز درآمدند که 140 هواپیما از مرز عبور کرد. پس از این حمله، ارتش عراق در به‌کارگیری نیروهایش دچار مشکل شد و با از دست دادن آزادی عمل، نیروی زمینی خود را بدون پشتیبانی هوایی در صحنه نبرد در مناطق اشغالی ایران، به حال خود رها کرد.
در بین خلبانانی که در این عملیات بزرگ شرکت داشتند، مرور چند نام قابل توجه است؛ اولین نام سرلشکر خلبان اصغر هاشمیان است؛ یکی از خلبانان شجاع نیروی هوایی ارتش که برادر کوچکش وحید، روزگاری قلب هلیکوپتر را یدک می‌کشید و این روزها سرمربی سرخ‌های پایتخت است.
امیر خلبان اصغر هاشمیان برادر وحید هاشمیان بازیکن فوتبال
شهید اصغر هاشمیان در سال 1331 در کربکند اصفهان به دنیا آمد. وی فرزند اول خانواده بود و تا 7 سالگی در اصفهان زندگی کرد سپس با خانواده خود راهی تهران شد. او به همراه سرلشکر جاوید الاثر خلبان شیرعلی آزادیان در 14 مهر 1360 در ام القصر عراق مورد اصابت موشک دشمن قرار گرفت و به درجه رفیع شهادت نائل شد و هیچ وقت بدن پاک این شهید به وطن بازنگشت.
نام دیگر، امیر خلبان محمود ضرابی است که همین چند روز دیگر، یعنی 8 مهر ماه دومین سالگرد فوت اوست. او خلبانِ شجاعِ مک دانل داگلاس اف-4 فانتوم است که بارها در عملیات‌های مختلف هوایی علیه عراق شرکت داشت و حماسه‌های ماندگاری را رقم زد؛ صدایش خش‌دار و مردانه و پر از صلابت و گیرایی بود که هر شنونده‌ای را با کلمات جادویی‌اش تحت تاثیر قرار می‌داد؛ کلماتی که فقط و فقط بر دلاوری خلبانان ایرانی در دفاع مقدس و دفاع از خاک ایران می‌چرخید و پر بود از خاطره.
امیر خلبان محمود ضرابی، او در سال 1402 به دلیل ابتلا به بیماری سرطان درگذشت
سال‌ها پیش، افتخار گفت‌وگو با او را به بهانه مستند «نبردهای فانتوم» در خبرگزاری تسنیم پیدا کردیم؛ با همان صدای مردانه و پرصلابت حرف‌های عجیبی می‌زد. ضرابی می‌گفت: ساعت 2:02 بعدازظهر روز دوشنبه 31 شهریورماه سال 1359 از مهرآباد به تلفن من زنگ زدند و گفتند "بمباران شدیم"! اولین دقایق آغاز جنگ بود و صدام فرودگاه‌های تهران، تبریز، همدان، دزفول و بوشهر را زد.
خلبان فانتوم در فاصله 10 متری زمین پرواز کرد و به تابلوهای جاده گیر کرد!
ساعت 4 بعدازظهر همان روز از پادگان همدان و پادگان بوشهر که بنده در آنجا حضور داشتم بلند شدیم و در قالب عملیات "انتقام" شعیبیه عراق را بمباران کردیم. کاپیتان جهانگیر ابن‌یمین وقتی به باند برگشت، دیدیم که از روی باند جرقه بلند می‌شود، بلافاصله سمتش رفتیم و صحنه عجیبی را دیدیم. حتماً شما تابلوهای سبزرنگی را که کنار جاده برای راهنمایی زده می‌شود دیده‌اید؛ این تابلو زیر پایلون‌های بال هواپیما که دارای زائده است، گیر کرده بود؛ چرا؟! به این دلیل که هواپیمایش این‌قدر پایین آمده بود که یکی از تابلوهای کنار جاده در پایلونش گیر کرده و آن را از جا کنده بود، شاید هواپیما در ارتفاعی کمتر از 10 متر پرواز کرده بود! آن تابلو اکنون در موزه جنگ ما قرار دارد و می‌توانید آن را ببینید.
هوای دوست قدیمی‌اش را هم خیلی داشت و عباس دوران را یکی از نابغه‌های نیروی هوایی ارتش می‌دانست. ضرابی عباس دوران را این طور توصیف می‌کرد: « عباس دوران، قطعاً جزو 10 نفر برجسته نیروی هوایی در دفاع مقدس است؛ از دید من که از سال 1349 در هواپیمای F4 بودم، مثل عباس دوران کمتر قابل تکرار است؛ او بچه شیراز است، هنگامی که به جنگ می‌رود طفل 9ماهه‌ای دارد، در این زمان همسرش به او می‌گوید "شیرخشک و لباس و... نداریم، کجا می‌روی؟"، عباس در جوابش می‌گوید "همه اینها را یک سرباز یا گروهبان و... می‌تواند تهیه کند اما تنها کسی که می‌تواند بمب را روی سر صدام بریزد منم و کس دیگری نمی‌تواند چنین کاری کند". او رفت و بچه 9ماهه‌اش ماند و حالا دلاوری به‌نام مهندس امیر دوران شده که پسری در بغل دارد که نامش عباس دوران است.»
نبردهای فانتوم داستانی عینی از شجاعت خلبانان ایرانی
مستند سریالی «نبردهای فانتوم» به کارگردانی مهدی جبین‌شناس و ساخته سالار بی‌باک را باید یکی از مهمترین اسناد تصویری از رشادت‌های خلبانان ایرانی دانست. نبردهای فانتوم به عنوان نخستین مستند با موضوع روایت دلاوری‌های خلبانان ایرانی در جنگ تحمیلی در نقش جنگنده فانتوم است. این مستند به شرح مأموریت‌ها و عملیات‌های خلبانان شکاری بمب افکن اف-4 (ملقب به فانتوم) در جنگ هشت ساله می‌پردازد.
جبین‌شناس پیش از این هم مستند نبردهای تام کت را ساخته بود؛ او می‌گوید خلبانان ارتش بعد از جنگ ناراضی بودند که چرا مورد بی‌مهری قرار گرفتند و کسی سراغشان نرفته است. جبین‌شناس در این مورد می‌گوید: دلیل عدم همکاری‌شان با گروه مستندساز به دلیل دلخوری بود که داشتند، می‌گفتند "این‌همه سال گذشته است چرا کسی به‌سراغ ما نیامده است؟ چرا اکنون آمده‌اید که خیلی از خاطرات را فراموش کرده‌ایم؟". البته سعی کردیم این دلخوری را با رفت‌وآمدهای مکرر برطرف کنیم. علاوه بر این، خیلی از آنان از مصاحبه‌هایی ناراحت بودند که تحریف‌شده منتشر شده بود، در حقیقت کسی با آنان مصاحبه کرده بود اما یا منتشر نشده بود یا به‌گونه دیگری انتشار یافته بود.
تصویری از مستند نبردهای فانتوم
خلبان ایرانی با بال سوراخ به زمین نشست، کارخانه آمریکایی گفت فوتوشاپ است!
یکی از همین خلبانان که در مستند نبردهای فانتوم مقابل دوربین قرار گرفت، ناصر کاظمی است؛ محمود ضرابی خاطره جالبی از او تعریف می‌کند: او کسی است که موشک به هواپیمایش می‌زنند، بالش سوراخ می‌شود و تمام سیستمش را از دست می‌دهد، به او می‌گویند "وارد میدان تیر هوا به زمین شو و بپر پایین."، می‌گوید "نه. این هواپیما را با خون دل نگه‌داشتیم و نداریم جایش را پر کنیم. من حاضرم با جانم ریسک کنم و هواپیما را بنشانم" و نشست، از این سوراخ بیرون می‌آید و عکس می‌گیرد و برای کارخانه مک‌‌دانل داگلاس آمریکا می‌فرستد، می‌گویند "فوتوشاپ است"!
نمایی از شکاف ایجاد شده بر روی بال هواپیما که صورت ستوانیکم سرشاد حیدریدر سمت راست و سرگرد ناصر کاظمی
در سمت چپ تصویر بیرون آمده است.
سری دوم مجموعه «نبردهای فانتوم» ابتدای امسال ساخته و از تلویزیون نیز پخش شد. این مستند به شرح ماموریت‌ها و عملیات‌های خلبانان شکاری بمب افکن اف-4 (ملقب به فانتوم) در جنگ هشت ساله می‌پرداخت و پس از معرفی مختصر خصوصیات فنی و پروازی این هواپیما که ستون فقرات نیروی هوایی در جنگ را تشکیل می‌داد به تاریخچه ورود این جنگنده به کشورمان اشاره می‌کند.
انتهای پیام/
