چالش‌های پیش روی دیدار اردوغان و ترامپ
تحلیلگران ترکیه می‌گویند: نوع سخنان اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ترامپ اهمیت بالایی دارد و او تنها در صورتی می‌تواند حسن نیت خود را ثابت کند که در حضور ترامپ نیز از نتانیاهو انتقاد کند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیدار بین روسای جمهور ترکیه و آمریکا، موضوع مهم بسیاری از روزنامه ها و شبکه‌های تلویزیونی در استانبول و آنکارا است.
بسیاری از جراید نزدیک به حزب عدالت و توسعه، مطابق سنت مرسوم تبلیغاتی خود، یک تیتر مشترک را تکرار می‌کنند: «چشمان تمام جهانیان به دیدار اردوغان و ترامپ دوخته شده است».
این تیتر اغراق‌آمیز در حالی در جراید آنکارا برجسته شده که افشای خبر دیدار اردوغان با پسر ترامپ در استانبول، عملاً برای دولت اردوغان دردسرساز شد. چرا که بسیاری از منتقدین و تحلیلگران، با نیش و کنایه به رابطه ترامپ و اردوغان می‌پردازند و از این موضوع گلایه دارند که اردوغان برای به دست آوردن یک دیدار دوطرفه با ترامپ در کاخ سفید، اول با پسر او در استانبول معامله کرده و وعده داده که سیصد فروند بویینگ از آمریکا می‌خرد.
علاوه بر حواشی مربوط به دیدار افشا شده در استانبول که از آن به عنوان «دیپلماسی داد و ستد بویینگی یاد شده»، موضوع فلسطین و کشتارهای بی سابقه رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه، موضوع داغ دیگری است که تحلیلگران ترکیه به آن پرداخته‌اند.
آنها می‌گویند: نوع سخنان اردوغان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ترامپ اهمیت بالایی دارد و او تنها در صورتی می‌تواند حسن نیت خود را ثابت کند که در حضور ترامپ نیز از نتانیاهو انتقاد کند.
بسیاری از رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم ترکیه، سخنرانی اردوغان درباره فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل را مهم و تاریخی می‌دانند اما جان آتاکلی از دیگر تحلیلگران ترکیه می‌گوید: «انکار نمی‌کنم، اردوغان در تمام سخنرانی‌هایش از حقوق مردم مظلوم فلسطین دفاع و از اسرائیل انتقاد کرده است. ولی یادمان باشد، او در مورد آمریکا، یک کلمه هم بر زبان نمی‌آورد! آیا می‌توانست بدون حمایت آمریکا دست به چنین نسل‌کشی بزند؟ همین که اردوغان حاضر نیست در مورد مهمترین حامی جنایات نتانیاهو حرف بزند، به اندازه کافی گویا و واضح است».
آن دیوانه و رویای «ترکیه بزرگ»
مهمت اُجاکتان از تحلیلگران مشهور ترکیه، درباره نتایج و پیامدهای دیدار اردوغان و ترامپ قلم زنی کرده و می‌گوید: «واقعاً کار ما به جایی رسیده که محتاج توجه و اعتنای پیرمرد دیوانه‌ای به نام دونالد ترامپ هستیم؟ البته این پیرمرد دیوانه که از به آتش کشیدن جهان ابایی ندارد، کارش را خوب بلد است. کاری می‌کند که ما بگوییم: هورا به ترامپ! او به رئیس جمهور ما یک قرار ملاقات داده است! ولی او خوب می‌داند که این یک دیدار عادی نیست و صرفاً نشستی برای فروختن سیصد فروند هواپیما است! چرا ترکیه باید در شرایطی قرار بگیرد که در خارج، خود را محتاج به اعتنا و توجهات حامی اصلی اسرائیل نشان دهد و در داخل، دموکراسی و حاکمیت قانون را فراموش کند و همه مخالفین را به زندان بفرستد؟»
مهمت اُجاکتان در ادامه می‌گوید: «از تکرار این حرف خسته شده‌ام، اما حزب عدالت و توسعه در سال 2002 میلادی، چنین حال و روزی نداشت و در دهه اول قدرت خود به موفقیت‌های چشمگیری در قانون، آزادی‌ها و اقتصاد دست یافت. اما حالا به خاطر بی عدالتی و سیاست‌های غلط، ترکیه جذابیت خود را برای سرمایه‌گذاران داخلی و جوانان با استعداد ما مهاجرت می‌کنند. متأسفانه، تحت حکومت حزب عدالت و توسعه، فساد به یک زخم عمیق تبدیل شده، فروپاشی سیاسی عمیق‌تر شده و بی‌عدالتی در توزیع ثروت به سطوح نگران‌کننده‌ای رسیده و در شاخص «حاکمیت قانون» به سطح افغانستان سقوط کرده‌ایم. در چنین شرایطی است که دولت اردوغان، به جای اصلاح سیاست‌های خود، در رسانه‌ها شادی به راه می‌اندازد تا دیدار اردوغان و ترامپ را به عنوان یک اتفاق مهم تلقی کنند. اگر رویای «ترکیه بزرگ» در دولت حزب عدالت و توسعه به اینجا رسیده است، پس یک جای کار می‌لنگد. به عنوان مثال، در شرایطی که ترامپ اصلی‌ترین حامی نسل کشی در غزه است، شایسته است با وعده خرید هواپیما توجه او را جلب کنیم؟ بگذارید لااقل امیدوار باشیم که اردوغان، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک پس از این دیدار، حسن نیت خود را اثبات می‌کند و در حضور او خواهد گفت: نتانیاهو یک قاتل است. من معتقدم که اگر اردوغان بتواند این کلمات را بیان کند، از سوی همه مسلمانانی که اکنون با نفرت به ترامپ و نتانیاهو نگاه می‌کنند، مورد ستایش قرار خواهد گرفت».
انتظارات شخصی یا منافع ملی؟
دنیز زَیرَک یکی دیگر از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره روابط ترکیه – آمریکا و دیدار اردوغان ترامپ می‌گوید: «مدت‌هاست که این رابطه از مفاهیمی مانند «مشارکت استراتژیک» یا «اتحاد» فاصله گرفته است. حالا رابطه، به جای منافع متقابل دو کشور، حول محور انتظارات شخصی و روانشناسی اردوغان – ترامپ می‌چرخد. آنها نه می‌توانند یکدیگر را رها کنند و نه می‌توانند دوستان قابل اعتمادی باشند. دیدار با پسر ترامپ نیز نشان داد که این رابطه دقیقاً بر اساس معامله و بده بستان است. ترامپ ترکیه‌ای را که اردوغان بر آن حکومت کند، به ترکیه‌ای که اوزگور اوزل بر آن حکومت کند، ترجیح می‌دهد. اردوغان نیز ایالات متحده‌ای را که ترامپ بر آن حکومت کند، به ایالات متحده‌ای که دموکرات‌ها بر آن حکومت کنند، ترجیح می‌دهد».
دنیز زَیرَک در ادامه می‌گوید: «پس از بحران 717 مکس، کسب و کار بویینگ عملاً سقوط کرد و مجبور به اخراج هزاران کارگر شد. این شرکت نه تنها از نظر اقتصادی، بلکه از نظر سیاسی نیز استراتژیک است، زیرا یک مزیت رقابتی استراتژیک در برابر ایرباس اروپا فراهم می‌کند و موتور محرک صنعت هوانوردی است. در چنین دوره‌ای، فروش 300 هواپیما به معنای 33 تا 35 میلیارد دلار درآمد خواهد بود و چنین توافقی با ترکیه برای بوئینگ نجات‌بخش خواهد بود. خب، منافع اردوغان چیست؟ اجازه دهید به سه انتظار اساسی اشاره کنم: 1.شرط عمده برای موفقیت روند توافق با اوجالان و پ.ک.ک، اعلام پایان حمایت آمریکا از شبه نظامیان کُرد قسد در شمال سوریه است. 2. ترامپ به اقدامات ضد دموکراتیک دولت ترکیه اهمیتی نمی‌دهد و کنگره آمریکا از این اقدامات ضد دموکراتیک به عنوان توجیهی برای تحریم ترکیه استفاده نمی‌کند. اردوغان نیز به نوبه خود، تمایل دارد که بی‌تفاوتی دولت آمریکا ادامه پیدا کند.
3- حمایت سیاسی ترامپ برای اردوغان مهم است. حمایت آمریکا اکنون برای دولت حزب عدالت و توسعه که حمایت مردمی خود را از دست داده، بسیار حیاتی است. اردوغان می‌خواهد ترامپ، به عنوان یک چهره سیاسی غیرقابل پیش‌بینی، در کنار او باشد و نه در جبهه مقابل! دولت ترکیه که از غزه به عنوان یک ابزار تبلیغاتی به طور کامل سوء استفاده می‌کند، در مورد ترامپ، حامی اصلی نتانیاهو، سکوت می‌کند. ترامپ نیز در مواجهه با آنچه در ترکیه اتفاق می‌افتد، سکوت کرده است».
خانم شعله دمیرتاش از تحلیلگران اسلامگرای ترکیه درباره دیدار آتی بین اردوغان و ترامپ، دیدگاهی انتقادی دارد و می‌گوید: «موضع فعلی ترکیه متناقض است. از طرفی، قبل از دیدار با ترامپ، تعرفه‌های اضافی بر محصولات ساخت آمریکا را حذف می‌کند و از دیگر سو لفاظی و شعارِ ما در کنار فلسطین ایستاده‌ایم، ادامه دارد».
دمیرتاش در ادامه می‌گوید: «اردوغان همواره درباره ترامپ از لفظ (دوست من ترامپ) استفاده می‌کند. ما تقریباً از خوشحالی داریم می‌میریم چون قرار است با او ملاقات کنیم! چه موفقیت دیپلماتیک باشکوهی! کاش لااقل نگویید دوست من! این به معنی چشم‌پوشی بر این واقعیت است که مردم غزه، با مجوز ترامپ زیر باران آتش هستند و لبخندهای شما نوعی مشروعیت دادن به آن اقدامات خونین است. یادتان باشد این جلسه سازمان ملل هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت. زیرا تاریخ ثبت کرده که اسرائیل هرگز به هیچ توافقی پایبند نبوده است. سازمان ملل هرگز هیچ تصمیمی را اجرا نکرده و آمریکا هرگز هیچ سیاستی را تغییر نداده است. طنین آیه 25 سوره مبارکه انفال را به یاد بیاورید: از فتنه‌ای که نه تنها ستمگران شما را فرا خواهد گرفت، بترسید، و بدانید که عذاب خدا شدید است.»
مصداق این آیه، علاوه بر ستمگر و اشغالگر، کسانی هستند که سکوت می‌کنند و چشمان خود را برای منافع خود می‌بندند و کسانی که وجدان خود را با ژست‌های دیپلماتیک تسکین می‌دهند».
در پایان باید گفت: موضوعاتی نظیر شرایط خاص سوریه و کردها، تداوم جنایات اسرائیل و ملاحظات ترکیه درباره عدم اشاره به حمایت آمریکا از این موضوع و نیز پرونده های دفاعی اس 400 و جنگنده اف 35 از مهمترین چالش ها برای دیدار اردوغان و ترامپ خواهند بود.
انتهای پیام/
