خاموشی‌های امسال نتیجه بی‌توجهی به زیرساخت‌ها و تمرکز بر مدیریت بار اجباری است
نائب رئیس کمیسیون انرژی گفت:متأسفانه وزارت نیرو به جای تمرکز بر افزایش ظرفیت پایدار تولید و تکمیل زیرساخت‌های انتقال، بیشتر به مدیریت بار اجباری متکی شد که پیامد آن خاموشی در صنایع بزرگ، مراکز درمانی، واحدهای آموزشی، تجاری و کشاورزی بوده است.
به گزارش گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیم، فرهاد شهرکی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در نشست خبری که با موضوع بررسی آخرین وضعیت مدیریت ناترازی انرژی برگزار شد، طی سخنانی اظهار داشت: تأمین پایدار آب و برق زیربنای حیاتی توسعه است و نقش بنیادی در استمرار فعالیت‌های اقتصادی و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری کشور دارد و بر همین اساس در چهار دهه گذشته کارهای بزرگی در حوزه تولید و توزیع برق انجام شده است.
وی افزود: اما در چند سال اخیر، خصوصاً از سال 1401 به این سو، فاصله معناداری بین تولید و مصرف به وجود آمده است. در ابتدا کمبود برق به صنایع تحمیل شد اما از سال‌های 1403 و 1404 این ناترازی به بخش‌های کشاورزی، تجاری و خانگی هم کشیده شد. از اردیبهشت‌ماه 1404، شاهد خاموشی‌های گسترده در همه اقلیم‌های کشور بودیم و متأسفانه پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای به مردم داده نشد.
شهرکی تصریح کرد: یکی از ایراداتی که در این مدت شاهد بودیم، ضعف در اقناع‌سازی جامعه بود. به هر دلیلی نسبت به آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی اقدام نشد و همین باعث شد مردم رنج بیشتری را متحمل شوند. طبیعی بود که نمایندگان مجلس در ماه‌های اخیر بارها اعتراض کنند و کمیسیون‌های تخصصی از جمله کمیسیون انرژی و کمیسیون کشاورزی بارها وزیر نیرو و مسئولان را احضار کرده و مطالبات مردم را منتقل کنند. اما نهایتاً جمع‌بندی کمیسیون انرژی این بود که وزیر نیرو باید در صحن علنی حاضر شود تا نمایندگان و مردم به‌طور مستقیم صحبت‌ها و پاسخ‌ها را بشنوند و پس از استماع و بررسی کارشناسی آن تصمیم گیری کنند.
عضو کمیسیون انرژی در ادامه گفت: گزارش کمیسیون انرژی که روز سه‌شنبه قرائت می‌شود، در 6 بخش تنظیم شده است. در بخش اول مقدمه و تبیین دلایل تشکیل جلسه آمده است. در این بخش تأکید کردیم که در ماه‌های گذشته با حضور کارشناسان حوزه‌های مختلف، وزارت نیرو، توانیر، مدیریت منابع آب ایران، دیوان محاسبات، مرکز پژوهش‌های مجلس، سازمان برنامه و بودجه و کارشناسان مستقل ابعاد مختلف ناترازی بررسی شده و علل ساختاری، مدیریتی و ارزیابی پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
وی افزود: در بخش دوم وضعیت موجود و برآورد ناترازی برق در تابستان 1404 بررسی شده است. بر اساس گزارش رسمی وزارت نیرو، ناترازی برق در تابستان 1403 حدود 170 هزار مگاوات بوده است.
نماینده زابل درباره علل خاموشی‌ها توضیح داد: سه دلیل اصلی برای شروع خاموشی‌ها از اردیبهشت‌ماه 1404 وجود داشت؛ اول افزایش میانگین دمای کشور که موجب رشد زودهنگام تقاضای برق شد، دوم کاهش تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به علت افت بارش‌ها و پایین بودن سطح مخازن سدها و سوم به تعویق افتادن تعمیرات اساسی نیروگاه‌های بزرگ به دلیل محدودیت در تأمین سوخت. در زمستان 1403 نیز خاموشی‌ها به دلیل ذخیره‌سازی ناکافی سوخت مایع نیروگاه‌ها اتفاق افتاد. چون مصرف گاز در سرما عمدتاً به بخش خانگی اختصاص می‌یابد، سوخت نیروگاه‌ها کاهش پیدا می‌کند. نیروگاه‌ها باید از تابستان ذخیره‌سازی مازوت و گازوئیل انجام دهند اما سال گذشته این کار به میزان لازم انجام نشد. البته در تابستان امسال با همکاری وزارت نفت و نیرو وضعیت ذخیره‌سازی مطلوب است و امیدواریم در زمستان قطعی برق خانگی نداشته باشیم.
نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: حداکثر تقاضای همزمان برق در تابستان سال جاری بر اساس گزارش وزارت نیرو حدود 77 هزار مگاوات اعلام کرده و حداکثر توان تولید همزمان در روز حدود 63 هزار و 500 مگاوات بوده بر اساس این دو عدد ناترازی حدود 15 هزار مگاوات است اما بر اساس نظر مرکز پژوهش های شورای اسلامی حداکثر تقاضای همزمان برق در تابستان سال جاری 82 هزار مگاوات تا 85 هزار مگاوات بوده و حداکثر توان تولیدی نیز به بیش از 64 هزار مگاوات نرسیده و عملا فاصله این دو عدد حدود 20 هزار مگاوات ناترازی را نشان می‌دهد.
این نماینده مردم در مجلس عنوان کرد: بر اساس سه سناریو تدوین شده ناترازی برق در تابستان 1404 به صورت خوشبینانه حدود 17 هزار و 600 مگاوات ، واقع بینانه آن حدود 33 هزار مگاوات و بدبینانه آن حدود 36 هزار مگاوات است که نشان از شکاف بین تولید و مصرف در سال جاری دارد. این عدد نه تنها نسبت به سال گذشته جبران نشده بلکه شدت نیز پیدا کرده است.
وی ادامه داد: در تابستان سال جاری به دلیل کاهش تقاضا در جریان جنگ تحمیلی 12 روزه، بهره بهرداری از نیروگاه‌های خورشیدی جدید در 4 ماه نخست سال و شرایط جوی نسبتا معتدل در مقایسه با سال گذشته باعث شده که نیازمند برنامه ریزی جامع باشیم .
شهرکی عنوان کرد: ظرفیت نامی نیروگاه‌های کشور در پایان سال 1403 حدود 940 هزار مگاوات بود اما ظرفیت عملی شبکه تولید تنها 810 هزار مگاوات است؛ این فاصله معنا دار 130 هزار مگاواتی ناشی از فرسودگی تجهیزات، راندمان پایین نیروگاه‌هاو کمبود سوخت است.درحال حاضر بیش از 97 درصد مساحت کشور شاهد خشکسالی بو.ده و کاهش بارندگی در سال آبی 1404 نسبت به سال گذشته 29 درصد و نسبت به میانگین بلند مدت 40 درصد کاهش را نشان می‌دهد این موضوع باعث شده 77 درصد تولید نیروگاه‌های برق آبی نسبت به شرایط طبیعی کاهش پیدا کند.
وی گفت:از سوی دیگر ظرفیت شبکه انتقال کشور حدود 630 هزار مگاوات است در حالی‌که بار همزمان تابستان به 800 هزار مگاوات رسید و شکاف حدود 170 هزار مگاواتی وجود دارد که بحران زیر ساختی جدی را نشان می‌دهد و نمی‌توانیم به اندازه کافی از جنوب کشور به شمال کشور برق منتقل کنیم. تنها 45 درصد از خطوط انتقال مصوب و 36 درصد از پست‌های فوق توزیع به بهره‌برداری رسیده‌اند. تلفات در شبکه انتقال کشور حدود 12 درصد و در شبکه توزیع حدود 15 درصد گزارش شده که بالاتر از استانداردهای جهانی است. حاشیه رزرو عملی شبکه نیز از 14 درصد در سال 1396 به کمتر از 2 درصد در تابستان 1404 کاهش یافته است. این رقم بسیار خطرناک است چون خروج یک نیروگاه بزرگ می‌تواند باعث خاموشی سراسری (Black out) شود.
شهرکی اضافه کرد: همه کاستی ها باعث شده متأسفانه وزارت نیرو به جای تمرکز بر افزایش ظرفیت پایدار تولید و تکمیل زیرساخت‌های انتقال، بیشتر به مدیریت بار اجباری متکی شد که پیامد آن خاموشی در صنایع بزرگ، مراکز درمانی، واحدهای آموزشی، تجاری و کشاورزی بود. این مسئله آثار اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای برجای گذاشته است. در حوزه حکمرانی صنعت برق هم مشکلات ساختاری وجود دارد. بسیاری از شرکت‌های توزیع برق به دلیل ضعف مالی و مدیریتی قادر به نوسازی شبکه نیستند. خصوصی‌سازی ناقص و واگذاری نیروگاه‌ها به نهادهای شبه‌دولتی بدون ایجاد نهاد تنظیم‌گر مستقل، بهره‌وری را کاهش داده و بدهی‌ها و مشکلات مالی صنعت برق را تشدید کرده است.
وی با اشاره به آثار اقتصادی و اجتماعی خاموشی‌ها گفت: این خاموشی‌ها باعث اختلال در زنجیره تأمین مواد اولیه، کاهش تولید و صادرات، افزایش نرخ بیکاری، افزایش هزینه‌های مازاد و آسیب‌های زیست‌محیطی شده است. در حوزه خدمات عمومی نیز بخش‌های درمان و سلامت، آموزش و امنیت اجتماعی به شدت متأثر شدند.
شهرکی درباره جمع‌بندی و توصیه‌های سیاستی کمیسیون انرژی اظهار داشت: گزارش کمیسیون در 9 محور است؛ اصلاح اقتصاد صنعت برق و تعرفه‌گذاری؛ انتقال هدفمند یارانه‌ها به انتهای زنجیره؛ بهینه‌سازی مصرف انرژی و تشکیل سریع سازمان بهینه‌سازی؛ تسریع در تکمیل نیروگاه‌های سیکل ترکیبی؛ توسعه تجدیدپذیرها، نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز و هسته‌ای؛ حمایت از نیروگاه‌های خودتأمین؛ اجرای طرح‌های هوشمندسازی شبکه برق؛ کاهش تصدی‌گری دولت و توسعه بازارهای رقابتی مانند بورس انرژی و قراردادهای دو جانبه؛ و بازنگری در راهبرد توسعه صنایع انرژی‌بر با رویکرد توازن بین ظرفیت تأمین انرژی و سیاست صنعتی. اگر این قوانین و تکالیف اجرایی می‌شد امروز با این سطح از ناترازی مواجه نبودیم.
نماینده زابل در بخش دیگری از سخنان خود درباره شرایط اقلیمی سیستان گفت: من نماینده مردم سیستان هستم؛ جایی که دما در تابستان بالای 50 درجه می‌رود، طوفان‌ها با سرعت بیش از 100 کیلومتر می‌وزند و ریزگردها همه فضا را دربرمی‌گیرند. در چنین شرایطی اگر برق قطع شود از نظر من یک جنایت است، چون حتی نمی‌توان پنجره را باز کرد. بارها خواستیم آیین‌نامه خاموشی برای اقلیم‌های خاص تدوین شود اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده‌ایم.
وی در پایان و در پاسخ به سوالی درباره عملکرد وزیر نیرو گفت: صحبت‌ها ابتدا باید شنیده شود. فعلاً همه تلاش این است که سوالات شفاف مطرح شود و پاسخ‌های کارشناسی ارائه گردد. بعد از آن نمایندگان می‌توانند از ابزارهای مختلف نظارتی استفاده کنند. هیچ محدودیتی میان ماده 107 و سایر وظایف و اختیارات نمایندگان وجود ندارد.
انتهای پیام/
