یادداشت| روایت پیاده‌روی اربعین/مانور جهانی قدرت نرم اسلام
اربعین حسینی، بزرگ‌ترین اجتماع بشری، امروز به میدان نبرد روایت‌ها تبدیل شده است؛ جایی که حقیقت اسلام و پیام عاشورا با زبان محبت و همبستگی، روایت تحریف‌شده غرب را به چالش می‌کشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، اربعین حسینی امروز نه تنها بزرگ‌ترین اجتماع انسانی و دینی جهان است، بلکه به یکی از مهم‌ترین میدان‌های نبرد روایت‌ها در عصر رسانه تبدیل شده است. این رویداد عظیم، صحنه‌ای بی‌بدیل برای تبیین حقیقت اسلام و تشیع در برابر موج دروغ‌پردازی‌ها و تحریف‌های رسانه‌های غربی و جریان‌های معارض است. در شرایطی که امپراتوری رسانه‌ای غرب تلاش می‌کند تصویری خشن، منزوی و غیرجذاب از اسلام به ویژه تشیع ـبه افکار عمومی جهان القا کند، اربعین با زبان رفتار، محبت، خدمت و همدلی، روایتی کاملاً متفاوت و الهام‌بخش ارائه می‌دهد.
جنگ روایت‌ها و مسئله اسلام‌هراسی
رسانه‌های سلطه، سال‌هاست که پروژه «اسلام‌هراسی» را با بهره‌گیری از ابزارهای هنری، سینمایی، خبری و شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند. در این پروژه، مسلمانان به‌ویژه شیعیان اغلب به‌عنوان افرادی خشونت‌طلب، افراطی و منزوی تصویر می‌شوند. این تصویرسازی تحریف‌شده، با هدف جلوگیری از نفوذ معنویت و عدالت‌خواهی اسلام در جوامع غربی و حتی بخش‌هایی از جهان اسلام، در قالب روایات خبری، مستندهای گزینشی و بازنمایی‌های سینمایی منتشر می‌شود.
اما اربعین، با حضور میلیون‌ها زائر از ده‌ها کشور، خود به یک رسانه زنده و بی‌واسطه تبدیل می‌شود. این حضور، همه عناصر اسلام‌هراسی را به چالش می‌کشد و با نمایش عشق، ایثار، امنیت، نظم و معنویت، روایتی جدید را بر ذهن مخاطبان جهانی تحمیل می‌کند.
اربعین؛ رسانه‌ای بی‌نیاز از ترجمه
یکی از ویژگی‌های مهم اربعین آن است که پیام خود را بدون نیاز به زبان مشترک منتقل می‌کند. وقتی زائرانی از آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا در کنار هم، با پرچم‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون، مسیر نجف تا کربلا را با پای پیاده طی می‌کنند، هر بیننده‌ای حتی اگر مسلمان نباشد تصویری از همبستگی انسانی، همدلی و معنویت را دریافت می‌کند. این «ارتباط غیرزبانی» نقطه ضعف اصلی روایت‌های غربی را برملا می‌کند؛ زیرا آن روایت‌ها نیازمند اقناع ذهنی هستند، اما روایت اربعین با تجربه زیسته و دیداری منتقل می‌شود.
شکست محاصره خبری و تحریف
یکی از راهبردهای رسانه‌های غربی، «بایکوت خبری» اربعین است. با وجود اینکه این اجتماع انسانی چندین برابر بزرگ‌تر از مراسم‌هایی مانند المپیک یا جام جهانی است، در رسانه‌های جریان اصلی غرب تقریباً غایب است یا به‌صورت حاشیه‌ای و تحریف‌شده پوشش داده می‌شود. این سکوت خبری نشان می‌دهد که اربعین ظرفیت آن را دارد که گفتمان‌های غالب رسانه‌ای را برهم بزند.
از سوی دیگر، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مستقل، این انحصار را شکسته‌اند. تصاویر، فیلم‌ها و گزارش‌های مردمی از اربعین، با سرعت در فضای مجازی منتشر می‌شود و مرزهای سانسور را درمی‌نوردد. در این‌جا، هر زائر یک خبرنگار و هر موکب یک مرکز تبیین است. این مدل توزیع محتوا، ساختار یک‌سویه و متمرکز رسانه‌های سلطه را دور می‌زند و روایت حقیقی را مستقیم به مخاطب جهانی می‌رساند.
اربعین و مدل تبیین زینبی
از منظر راهبردی، اربعین فرصتی استثنایی برای تحقق «تبیین زینبی» است؛ یعنی همان رسالتی که حضرت زینب سلام‌الله‌علیها پس از عاشورا برعهده داشتند: تبدیل یک واقعه به یک پیام جهانی ماندگار. در اربعین، پیام عاشورا از طریق موکب‌ها، پرچم‌ها، شعارها، و حتی کوچک‌ترین رفتارهای خدمت‌رسانانه منتقل می‌شود. این پیام، حول محورهایی چون ظلم‌ستیزی، وحدت امت اسلام، کرامت انسانی و عدالت جهانی شکل می‌گیرد.
برای بهره‌برداری حداکثری از این فرصت، باید محتوای تولیدشده از اربعین نه تنها برای مخاطب مسلمان، بلکه برای جهان غیرمسلمان نیز قابل فهم و جذاب باشد. این به معنای تولید روایت‌هایی انسانی، مستند و چندزبانه است که فراتر از چارچوب‌های صرفاً مذهبی، ارزش‌های جهان‌شمول عاشورا را به نمایش بگذارد.
ضرورت سازماندهی روایت‌گری اربعین
با وجود ظرفیت عظیم اربعین، پراکندگی در تولید و توزیع محتوا باعث می‌شود بخشی از این ظرفیت مغفول بماند. ایجاد یک «شبکه جهانی روایت اربعین» می‌تواند محتوای اصیل را گردآوری، ترجمه و به‌صورت هدفمند منتشر کند. این شبکه باید هم روایت‌های کلان (مانند همبستگی جهانی و پیام عدالت‌خواهی) و هم روایت‌های خرد (مانند خاطرات شخصی زائران یا لحظات خدمت موکب‌داران) را پوشش دهد.
همچنین، لازم است اربعین در قالب‌های متنوع رسانه‌ای از مستند و عکس گرفته تا پادکست و اینفوگرافیک به مخاطبان عرضه شود. این تنوع قالب، باعث می‌شود پیام اربعین برای نسل‌های مختلف و سلایق گوناگون قابل دسترس و اثرگذار باشد.
اربعین، جبهه نرم‌افزاری امت اسلام
در جهان امروز که جنگ‌ها بیش از آن‌که نظامی باشند، رسانه‌ای و شناختی هستند، اربعین به‌عنوان یک «قدرت نرم» می‌تواند نقش‌آفرینی کند. این قدرت نرم، نه از طریق تبلیغات مستقیم، بلکه با نمایش زیسته ارزش‌ها به مخاطب منتقل می‌شود. در واقع، اربعین بزرگ‌ترین مانور فرهنگی و معنوی امت اسلام است که وحدت شیعه و سنی، همزیستی ادیان، و مقاومت در برابر ظلم را به نمایش می‌گذارد.
امپراتوری دروغ، با بودجه‌های میلیاردی و شبکه‌ای از رسانه‌های حرفه‌ای، تلاش می‌کند حقیقت اسلام را تحریف کند. اما اربعین، با صداقت، مردمی‌بودن و بی‌واسطه‌بودن روایتش، این ماشین تبلیغاتی را به چالش می‌کشد و حتی در برخی عرصه‌ها شکست می‌دهد.
اربعین فرصت راهبردی
اربعین حسینی، بیش از آن‌که یک رویداد مذهبی باشد، یک فرصت راهبردی برای بازتعریف تصویر اسلام و تشیع در جهان است. این اجتماع عظیم می‌تواند گفتمان غالب رسانه‌های غربی را به چالش بکشد و روایتی مبتنی بر حقیقت، محبت و عدالت ارائه دهد. برای تحقق این هدف، باید نگاه به اربعین از سطح مراسم عبادی صرف، به سطح یک میدان نبرد رسانه‌ای ارتقا یابد؛ میدانی که در آن، هر زائر یک سفیر فرهنگی و هر موکب یک رسانه زنده است.
در برابر امپراتوری دروغ، اربعین همان حقیقتی است که با پای پیاده روایت می‌شود.
یادداشت از محمد علی صیادی کارشناس رسانه و راهبردی
انتهای پیام/
