چالش‌های مهم پیش روی نخبگان از نگاه آیت‌الله اعرافی
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با تبیین ۵ چالش مهم پیش روی نخبگان بر لزوم جهش معرفتی و علمی بین طلاب و نخبگان جوان حوزه تاکید کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله علیرضا اعرافی امروز در سومین گردهمایی استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه خواهران کشور در قم با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه(س)، گفت: خطبه فدکیه دارای شرح های مختلفی است. حضرت زهرا(س) در این خطبه جامعه‌شناسی دقیقی از مدینه آن روز را بیان می‌کند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور افزود: حضرت زهرا(س) بحث دقیق جامعه‌شناسی سیاسی مدینه را به خوبی بیان می‌کند. در این جامعه‌شناسی سیاسی این سؤال مهم وجود دارد جامعه‌ای که معمار آن پیامبر خدا بود و در یک فاصله کمتر از ربع قرن از یک جامعه عقب مانده به پرچمدار تمدن نوین مبدل شد چرا به این شرایط رسید؟
اعرافی بیان کرد: جزیرة العرب در زمانی که با تمدن های روم، ایران، چین، هند و مصر در مقام مقایسه قرار می‌گرفت تا پیش از رسول خدا توان مواجهه‌ای نداشت. این تمدن در زمان رسول خدا تحول عمیقی را تجربه کرد و در ادامه پرچمدار این فکر نو در تمام عالم شد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: در زمان رحلت رسول خدا سربازان معرفتی اسلام در دروازه های همه عالم حضور داشتند. این تحول عمیق تاریخی بزرگ و تمدنی که در پایین‌ترین نقطه عالم رخ داد و آن را پرچمدار نوین کرد یک پدیده بسیار عجیب بود که با عنایت الهی رخ داد، ولی در روی دیگر سکه آن که با فاصله چند روز و با سرعت غیرقابل وصف این جامعه دچار یک تغییر ناگهانی و عمیق شد. حضرت زهرا(س) این تغییر عمیق را به شکل دقیق بیان می‌کند. ایشان به نشانه‌های پنهان نفاق اشاره می‌کنند که در پس پرده‌ها و قلوب وجود داشت.
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران افزود: حضرت زهرا(س) به خشم‌های فروخورده‌ای اشاره می‌کند که از رسوبات جاهلی وجود داشت. این لایه‌ها و رسوبات عصر جاهلی به دلیل سرعت تحولات فرهنگی که در زمان رسول خدا شکل گرفت گاهی باقی مانده بود دوباره جان گرفت.
اعرافی بیان کرد: زهرای مرضیه(س) به این نکته اشاره می‌کنند که وقتی پرچم عظیم الهی بر زمین می‌افتد جایگاه نفوذ شیطان ایجاد می‌شود و بسیاری با این ندای شیطانی همراه شدند. در این فضا اکثریت غافل و مرعوب و ساکت این باعث شکل‌گیری این تحول منفی در مقابل تحول عظیم مثبت پیشین شد.
مدیر حوزه های علمیه کشور عنوان کرد: اینکه انسان متنعم به هوش و استعداد فراوان می شود، ضمن یک موهبت الهی می‌تواند به یک تهدید بزرگ نسبت به فرد و جامعه مبدل شود. روایات مقایسه بین عالمان و عابدان به حدی عجیب است که تصور آن نیز برای برخی مشکل است. در روایتی بیان شده است که برتری عالمان نسبت به عابدان یک میلیون برابر است.
وی افزود: روی دیگر سکه نخبگی که در مسیر غلط قرار گرفته است به مثال‌های خاص قرآنی دچار شده است. یعنی ممکن است یک نخبه هم خودش بی بهره مانده باشد و هم جامعه را به گمراهی بکشاند.
اعرافی بیان کرد: خودبرتر بینی از چالش‌های مهم نخبگی است. دستگاه ذهنی انسان در معرض چهار چالش مهم است. یعنی ممکن است در مقام ارزیابی خود و دیگران قوت‌های خود را برجسته‌تر و ضعف‌ها را ناچیز می‌داند. ولی در مقایسه دیگران ممکن است ضعف‌های آنها را بیشتر و قوت های آنها را کمتر درک کند.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور خاطرنشان کرد: چالش دیگر آن است انسان زمانی که متنعم می‌شود همه آنها را حاصل شایستگی خود بداند. همچنین ممکن است صاحبان حق دیگر را غیر از خدا هم نادیده بگیرد.
وی گفت: آیت الله العظمی جوادی آملی تاکید می فرمودند که افراد بسیاری از جمله همان شاگردانی که در چهل سال تفسیر ایشان باعث پربار شدف ن تفسیر تسنیم شدند در این اثر عظیم نقش دارند. طلاب و نخبگان ما باید چنین نگاهی به کار و فعالیت‌های خود داشته باشند.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: چالش سوم، حس استقلال است. حس بی‌نیازی انسان می‌تواند یک لغزشگاه بزرگ پیش پای افراد مستعد قرار گیرد.
اعرافی بیان کرد: توقعات نابجا از خود و دیگران از چالش‌های مهم نخبگانی است. همچنین کمال‌گرایی و غیره از دیگر چالش‌های مهم حوزه نخبگی است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: ناچیز شمردن سهم کار و تلاش در پیشرفت از دیگر چالش‌هایی است که نخبگان را تهدید می‌کند. استغنای از کار و تلاش به دلیل هوش بالا از مهمترین دلایل عدم پیشرفت نخبگان است.
وی با اشاره به کتاب «به رنگ صبر»، عنوان کرد: این کتاب مشتمل بر مصاحبه‌هایی با همسر شهید صدر است. شهید صدر یک نابغه بی نظیر در عصر معاصر به شمار می‌رفتند. شهید صدر مطالب علمی‌شان را روی کاغذ نمی‌نوشتند، بلکه رول کاغذ داشتند و روی رول می‌نوشتند. این مسائل نشان می‌دهد که هیچ نبوغی جایگزین کار مجدانه و تلاش شبانه روزی نیست.
رئیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران، افزود: عدم تمرکز و عدم تحمل از چالش‌های دیگر افراد نخبه است. ریاضت نفس و جهاد نفس است که می‌تواند یک نخبه را به جایگاه بزرگان تاریخ درخشان حوزه‌های علمیه برساند.
اعرافی بیان کرد: آداب فرزانگی و نخبگی متناسب با فرصت‌ها و تهدیدات، چالش‌ها و غیره باید در برنامه‌های نخبگان حوزوی قرار گیرد.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: اعتماد به نفس متعادل و کمک گرفتن از دیگران و تواضع و غیره بخشی از آداب نخبگی و فرزانگی است.
عضو مجلس خبرگان رهبری، افزود: برخی از علوم پایه حوزوی باید جدی گرفته شود. اتقان کار پژوهشی و علمی نیازمند قوی‌تر شدن در این حوزه‌ها است. ادبیات در همه شاخه‌های لغت، صرف، نحو، بیان و غیره کلید اولیه ورود در قلمروی معارف و مضامین است.
مدیر حوزه‌های علمیه کشور در پایان گفت: علم اصول از دیگر بنیان هایی است که باید علی رغم نقدهایی که در خصوص شاخ و برگ‌هایی آن وجود دارد به آن توجه کرد، همچنین باید رویکرد عقلی که در فلسفه اسلامی قرار دارد را نیز مورد توجه قرار دهیم.
انتهای پیام/
