نیما عسگری: "قلمرو" مستند علمی است/ شناخت رفتار پلنگ ایرانی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «قلمرو» به کارگردانی مشترک نیما عسگری و فتح الله امیری در هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد و از شبکه مستند سیما پخش خواهد شد.

مستند قلمرو درباره محمد فرهادی‌نیا، پژوهشگر ایرانی است که در حال گذراندن تز دکتری خود است. او قصد دارد برای اولین بار تعدادی پلنگ ایرانی را زنده‌گیری و قلاده‌گذاری کند. این اقدام، مسیر حرکتی پلنگ، شیوه شکارهای او و قلمرو‌اش را نشان می دهد. این مستند برای اولین بار از تلویزیون نمایش داده می‌شود و امشب روانه آنتن خواهد شد.

عسگری درباره آشنایی خود با سوژه این مستند گفت: محمد فرهادی‌نیا را از سال‌ها پیش به عنوان یکی از پژوهشگران فعال در این زمینه می‌شناختم و کارهای او را پیگیری می‌کردم. البته سال‌ها پیش، زمانی که به عنوان پژوهشگر حیات وحش فعالیت می‌کردم، یک کار پژوهشی مشترک با وی داشتم.

وی با تاکید بر اینکه این مستند روایتگر تولید علم در عرصه‌های زیست‌محیطی و حفاظت از گونه‌های جانوری است، گفت: پایه و اساس مستندهای محیط زیستی انسان محور، معمولا علمی است و فیلم‌های مستند علمی همیشه روایتگر اتفاقات ناشناخته‌ای هستند که در خلال فیلم برای بیننده واکاوی می‌شود. بنابراین این گونه مستندها می‌تواند منجر به تولید علم شود و معمولا مدیران و دست‌اندرکاران این حوزه از آن استقبال می‌کنند.

این مستندساز با اشاره به مخالفت‌هایی که با این پروژه علمی صورت گرفت، گفت: دقت داشته باشید که تولید علم در عرصه‌های زیست محیطی، همواره همراه با آزمون و خطا و بهره‌گیری از تجربیات علمی دیگر کشورهاست که حتما می‌تواند به ارتقای دانش علمی کشورمان کمک کند. بر همین اساس، باید این امکان را به محققین بدهیم تا حتی در صورت خطا و اشتباه باز هم به مسیر خود ادامه بدهند. در طول ساخت فیلم مستند «قلمرو»، مخالفت‌های زیادی با انجام این پروژه صورت گرفت؛ قرار بود 5 قلاده پلنگ ایرانی را زنده‌گیری کنیم، سپس آنها را بیهوش کنیم و بهشان قلاده‌های ردیاب نصب کنیم تا بتوانیم رفتار حیوان، قلمروی زیستی و نوع تغذیه آنها را بررسی کنیم.

وی خاطرنشان کرد: بدون شک شناسایی اطلاعات و رفتار گونه‌های وحشی می‌تواند به حفظ این گونه کمک کند. به عبارت دیگر، اگر این پروژه به موفقیت برسد و بتوانیم از پلنگ ایرانی به درستی محافظت کنیم، حتما می‌توان برای حفاظت از گونه‌های دیگر و به ویژه گونه‌های در خطر انقراض نیز اقدامات مهم و امیدوارکننده‌ای انجام داد. با این حال، مخالفت‌های زیادی با انجام این پروژه صورت گرفت که عمده‌اش از روی نگرانی‌ها بود. متاسفانه در طول تولید فیلم یکی از پلنگ‌های ماده تلف شد و به همین دلیل پروژه را نزدیک به یکسال متوقف کردند. معتقد بودند که دلیل تلف شدن پلنگ ماده، قلاده‌گذاری بوده اما با انجام کار کارشناسی توسط دامپزشکان مشخص شد که این پلنگ ماده به دلیل درگیری با یک پلنگ نر از بین رفته است. جالب است که همین اتفاق نیز یک دستاورد علمی بود، چرا که فهمیدیم پلنگ‌ها ممکن است با یکدیگر درگیر شوند.

عسگری درباره نتیجه نهایی این پروژه گفت: به نظرم این پروژه در نهایت موفقیت‌آمیز بود و دستاوردهای بسیار خوبی داشت. من فکر می‌کنم که این کار را حتما می‌توانیم برای گونه‌های دیگر هم انجام بدهیم. واقعا نیاز داریم که این کار را برای گونه‌های درخطر مثل میش‌مرغ، یوزپلنگ ایرانی و ... که تعداد انگشت‌شماری از آنها در ایران باقی مانده است انجام بدهیم تا رفتار آنان، مسیر حرکتی‌شان، قلمرو و زیستگاه‌شان را شناسایی کنیم. فراموش نکنید که این اقدامات می‌تواند به حفاظت بیشتر از آنها و نجاتشان از خطر انقراض کمک کند.

او با تاکید بر اینکه مستندسازان حیات وحش، خود را یک حفاظت‌گر نسبت به گونه‌های وحشی می‌دانند، گفت: ما به عنوان مستندساز محیط‌زیست، خودمان را در درجه اول یک پژوهشگر و حفاظت‌گر می‌دانیم و نسبت به موضوعاتی که دغدغه فعالان محیط زیست ایران است، پایبندیم. به عبارت دیگر، پایه و اساس فیلم‌های مستند ما حفاظت از گونه‌های آسیب‌پذیر و در خطر انقراض بوده است.

وی ادامه داد: برای ساخت مستند‌های محیط‌زیستی، مستندساز نیاز به ارتباط با پژوهشگران و فعالان این عرصه دارد و حتما باید دانش خود را همیشه به روز نگه دارد. مستندسازی که پا به این عرصه می‌گذارد باید دغدغه‌ حفظ محیط‌زیست را داشته باشد و مهم‌تر از آن عاشق گونه‌های حیات وحش ایران باشد. من و فتح الله امیری 16 سال است که در این حوزه کار می‌کنیم و سعی کردیم با کسب تجربه در این زمینه، محیط زیست ایران را بشناسیم و مثل یک محیط‌بان گونه‌های جانوری، زیستگاه‌ها و قلمرو حیوانات را بشناسیم. همواره تلاش کردیم مستندهایی بسازیم که در محیط‌ زیست ایران اثرگذار باشد.

عسگری درباره فرم روایی مستند قلمرو گفت: ساختار فیلم، شیوه روایت و نحوه فیلمبرداری را قبل از آغاز کار مشخص کرده بودیم و دقیقا می‌دانستیم که می‌خواهیم چه کار کنیم تا فیلم مستند، یکپارچگی خود را حفظ کند. علاوه بر این، اطلاعات زیادی را با پژوهشگران رد و بدل کرده بودیم. با این حال، در خلال تولید فیلم، اطلاعات علمی بیشتری دست‌گیرمان می‌شد. ما قدم به قدم با پژوهشگران پیش می‌رفتیم و کم کم اطلاعات ناشناخته بیشتری را کسب می‌کردیم.

کارگردان مستند «قلمرو» در پایان گفت: معتقدم هر چه قدر که مستندهای محیط زیستی بیشتری بسازیم، بهتر می‌توانیم از حیات وحش و محیط زیست خود حفاظت کنیم. به ویژه مستندهای محیط زیستی انسان محور که تولیدات جدیدی در این عرصه به شمار می‌روند. در حال حاضر، انسان‌ها هم در حفظ و هم در تخریب محیط زیست دخیل است. از این نظر محیط زیست نیاز به مدیریت انسانی دارد. دقت داشته باشید که دخالت‌های انسانی در محیط زیست روز به روز بیشتر می‌شود و در نتیجه نیاز داریم انسان‌ها را در حفاظت از آن دخیل کنیم تا بقیه بدانند که این موضوع چه قدر مهم است. مردم باید بدانند که حفظ محیط زیست برایشان سودمند و درآمدزا است. فراموش نکنید که زیستگاه‌های محیط زیست ایران مثل یک گنج برای مردم است و می‌تواند اقتصاد کشور را دچار تغییر کند.

براساس این گزارش، مستند «قلمرو» امشب جمعه 18 آبان ماه ساعت 21 از شبکه مستند سیما پخش می‌شود و بازپخش آن فردا شنبه 19 آبان ماه ساعت 9 صبح و 24 خواهد بود.

انتهای پیام/