آردشویی؛ شگرد نانوایی‌های متخلف با دو سر سود
شاهد هستیم که برخی نانوایی‌ها علاوه بر استفاده از کارتخوان‌های عادی، تعداد نان موردنظر مشتری را در کارتخوان هوشمند دوبرابر ثبت می‌کنند و به این ترتیب هم مبلغ بیشتری از مشتری دریافت می‌شود و هم سهمیه آرد بیشتر از دولت تا در بازار آزاد به فروش برسانند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پیش از این در خصوص طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان بحث‌های متعددی مطرح شده بود، یکی از مهم‌ترین ابهاماتی که در این زمینه وجود داشت نحوه شناسایی و برخورد با موارد تخلف بود.
قرار بود در این طرح با استقرار دستگاه‌های کارتخوان هوشمند در تمامی نانوایی‌های کشور نان به‌نرخ مصوب به دست مردم برسد، همچنین قرار بود سهمیه آرد هر نانوایی به‌جای تکیه بر مجوز بر اساس میزان فروش آن تعیین شود.
با وجود این از ابتدا این احتمال می‌رفت که افرادی تلاش کنند با شیوه‌های مختلف این مسیر را دور بزنند، علت این بود که عمده این افراد در گذشته رانت خوبی از طریق فروش آرد یارانه‌ای به‌قیمت آزاد کسب می‌کردند.
در گذشته سهمیه آرد براساس چانه‌زنی و عدد مشخصی که در مجوز آن نانوایی قرار می‌گرفت، تعیین می‌شد، به همین دلیل نیز برخی مجوزهای نانوایی قیمت‌های میلیاردی داشتند، علت این بود که افراد می‌توانستند با فروش سهمیه آرد یارانه‌ای در بازار آزاد سود بالایی کسب کنند. در طرح جدید تأکید شد که اگر آرد یارانه‌ای تبدیل به نان نشود، سهمیه نانوایی کاهش پیدا خواهد کرد.
تخلف سه‌جانبه نانوایی‌ها و کسب سودهای بادآورده
قرار بر این بود با اجرای طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان دیگر شاهد موارد مشابه این‌چنینی نباشیم، با وجود این، مشاهدات عینی نشان می‌دهد برخی از نانوایی‌ها، که تعداد آنها کم نیست، با ترفندهایی ارقام بیشتری را از مشتری دریافت می‌کنند،
رایج‌ترین این ترفندها این است که به‌طور مثال اگر مشتری یک نان می‌خواهد، نانوا دو نان برای فرد در دستگاه کارتخوان هوشمند ثبت می‌کند، به این ترتیب به‌ازای یک نان که در اختیار مشتری قرار می‌گیرد، قیمت دو نان از او دریافت می‌شود.
همچنین دولت در پایان روز به‌ازای هر قرص نان که فروخته می‌شود مبلغ حمایتی (معادل 40 درصد فروش نان) را برای نانوا در نظر می‌گیرد، این رقم در پایان هر روز با نانوایی‌ها تسویه می‌شود، به این ترتیب سود دیگری از محل 40 درصد حمایت دولتی نصیب نانوایان متخلف می‌شود.
آردشویی با فروش آرد و نان به‌قیمت آزاد
با وجود این دو تخلف همچنان مورد اصلی که بالاترین سود را برای نانوایی‌های متخلف دارد فروش آرد یارانه‌ای در بازار آزاد است، این دسته از نانوایی‌ها به‌دلیل اینکه فروش نان خود را بالاتر نشان می‌دهند سهمیه آرد بالاتری نیز دریافت می‌کنند، در مرحله بعدی برای آنکه بتوانند این موضوع را از دید سامانه مخفی نگه‌دارند به دو روش عمل می‌کنند؛
در روش اول به‌دلیل اختلاف قیمت قابل‌توجهی که بین آرد یارانه‌ای و قیمت آرد در بازار آزاد وجود دارد، این افراد آرد را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند. در روش دوم آرد اضافه خود را به نان تبدیل می‌کنند و با کارتخوان غیرهوشمند و با قیمت موردنظر خود به فروش می‌رسانند، به این ترتیب همواره میزان فروش نان در سامانه و میزان آرد موجود در نانوایی را تراز نگه می‌دارند تا در بازرسی‌های فیزیکی مورد قابل‌توجهی وجود نداشته باشد.
احتمال به شکست کشیده‌شدن طرح هوشمندسازی با اهمال در برخورد با متخلفان
پیش از این، ابهامات مربوط به تخلفات با مسئولان اجرایی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان مطرح شده است، در پاسخ به این موارد گفته شد که موارد تخلف براساس الگوریتم‌های هوش مصنوعی و براساس داده‌های میانگین فروش در مناطق محل فعالیت هر نانوایی شناسایی می‌شود، کنار این مسئله سامانه و برنامه‌ای برای دریافت گزارشات مردمی از تخلفات اعلام شد.
با همه این موارد اما شاهد هستیم که برخورد جدی با نانوایی‌های متخلف انجام نشده است، همین موضوع سبب گسترش این رویه معیوب شده است که شاید بتوان آن را به آردشویی تعبیر کرد. در سایه عدم‌نظارت دقیق و برخورد با متخلفان، به‌دلیل انگیزه‌های مالی جدی، ممکن است به‌مرور شاهد گسترش رویه‌های متقلبانه بین سایر نانوایی‌ها باشیم چرا که هم به‌زیان مردم و هم به‌زیان دولت است،
در نتیجه این انتظار وجود دارد که مسئولان امر ضمن شفاف‌سازی در خصوص تخلفات شناسایی‌شده، جرایمی بازدارنده‌تر در نظر بگیرند، در غیر این صورت باید گفت که با تداوم روند فعلی به‌زودی شاهد شکست این طرح مهم خواهیم بود.
انتهای پیام/+
