آیا دست اردوغان به اف ۱۶ خواهد رسید؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سرانجام دولت ترکیه پس از مدت ها تاخیر و تعلل، مصوبه موافقت با عضویت سوئد در ناتو را به پارلمان فرستاد و با امضای رئیس جمهور، خیال مقامات استکهلم آسوده شد و حالا می دانند که اردوغان نمی تواند از ابزاری به نام وتو استفاده کند.

اما این پایان ماجرا نیست. رسانه ها و افکار عمومی ترکیه می پرسند: آیا اردوغان موفق شده که پس از مدت ها تعلل و بهانه تراشی، از واشنگتن یک امتیاز طلایی بگیرد؟ در اینجا منظور از امتیاز طلایی، این است که مقامات دولت اردوغان خواستار آن بودند که دولت آمریکا در ازای موافقت با عضویت سوئد در ناتو، 48 فروند هواپیمای جنگنده اف 16 صفر کیلومتر به ترکیه بفروشد و کیت های الکترونیکی جنگنده های قدیمی نیروی هوایی ترکیه را نیز به روز رسانی کند.

هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، به محض تصویب موافقت ترکیه با عضویت سوئد در ناتو، با یک پرواز اختصاصی به سوی واشنگتن به راه افتاد.

سیاست اعلانی این بود که گفته شود، سفر فیدان به خاطر حضور در مذاکرات شورای امنیت سازمان ملل درباره غزه است.

اما هدف اصلی پست پرده، این است که فیدان، لطف ترکیه را به آمریکا یادآوری کند و بگوید: «ما ورود سوئد به ناتو را وتو نکردیم. الوعده وفا. جنگنده ها را بدهید ببریم».

اما ظاهراً کسب موافقت دولت بایدن و کنگره آمریکا برای نهایی شدن این معامله بزرگ دفاعی، چندان آسان نیست. با آن که پارلمان آنکارا با عضویت سوئد در ناتو موافق کرده، هنوز هم نشانه روشنی دال بر موافقت کنگره آمریکا در خصوص فروش اف 16 به نیروی هوایی ترکیه وجود ندارد.

فضای عمومی محافل سیاسی در ترکیه درباره تصویب پیوستن سوئد به ناتو، چندان فضای گرم و یکپارچه ای نبود و چند حزب و نهاد سیاسی و رسانه ای ترکیه، به تندی با این تصمیم مخالفت کردند.

حزب اسلامگرای سعادت متشکل از شاگردان قدیمی مرحوم نجم الدین اربکان، حاضر نشد به این تصمیم رای مثبت دهد و حزب کمونیستی وطن به رهبری دوغو پرینچک، موافقت با عضویت سوئد در ناتو را به عنوان یک خطای راهبردی و لطمه زدن به منافع ملی ترکیه قلمداد کرد.

اردوغان منتظر جواب بایدن است

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز جمعه در استانبول و پس از اقامه نماز جمعه هنگام خروج از مسجد به سوالات خبرنگاران پاسخ داد و درباره موضوع اف 16 اعلام کرد: «پارلمان ما با اکثریت قاطع بر اساس وعده داده شده، عضویت سوئد در ناتو را به تصویب رساند. من هم آن را امضا کردم و عصر در روزنامه رسمی منتشر شد. حالا منتظر نتیجه گیری نهایی مقامات آمریکا هستیم. بایدن دستورالعملی کتبی برای مجلس نمایندگان فرستاد. ما هم  منتظریم. امیدواریم نتیجه ای که از آنجا حاصل می شود، روند ارسال F16 به ترکیه را امکان پذیر کند».

سخنان اردوغان نشان داد که حتی یک امیدواری نسبی و محتاطانه نزد او وجود ندارد و تیم جو بایدن، هیچ وعده ای نداده و حرف قاطعانه ای نزده است.

توپ در کدام زمین است؟

شواهد نشان می دهد که تیم جو بایدن در مورد فروش اف 16 به نیروی هوایی ترکیه، نگرشی کاملاً سیاسی دارد و حاضر نیست از درِ دوستی درآید.

به این معنی که وزارت امور خارجه و وزارت دفاع آمریکا، به مقامات ترکیه گفته اند: «ما کاره ای نیستیم. بدون موافقت کنگره، نمی توان این معامله را نهایی کرد». اما در طرف دیگر، برای اقناع نمایندگان کنگره نیز کار خاصی نمی کنند و به این ترتیب، ترکیه را در یک فضای آکنده از ابهام و تعلیق نگه می دارند.

نه جو بایدن، نه بلینکن و نه سالیوان، هیچکدام حاضر نشده اند در سخنرانی ها و مصاحبه های خود، از ترکیه به عنوان یک متفق استراتژیک و یک دوست صمیمی یاد کنند. همین نکته می تواند نشان دهنده این باشد که بایدن به عنوان سیاستمدار باتجربه ای که سابقه 33 ساله سناتوری در کارنامه دارد، موضوع فروش جنگنده به ترکیه را به یک موضوع سیاسی – حقوقی خارج از توان دولت تبدیل کند.

چهار لابی مخالف فروش اف 16 به ترکیه

تا اینجای کار، فروش جنگنده اف 16 به ترکیه، سه لابی جدی دارد که هر کدام از آنها، لابی های قدرتمندی در کنگره آمریکا دارند:

لابی ارامنه: دولت ارمنستان در بیانیه های رسمی خود، چیزی علیه دولت ترکیه نمی گوید و حتی در مورد عادی سازی روابط ایروان – آنکارا نیز مخالفت خاصی ندارد. اما حساب لابی ارمنی از حساب دولت جداست و هنوز هم نمایندگان قدرتمند لابی ارامنه، با سناتورهای آمریکایی در حال مذاکره هستند و آنان را تشویق می کنند تا با این معامله مخالفت کنند. آنان به ویژه به گروه های راست افراطی مسیحی می گویند: به کشوری که بزرگترین کشتار ارامنه مسیحی را رقم زد، هواپیما نفروشید.

لابی یونان: مدت هاست روابط آنکارا – آتن، از تنش و موضع گیری های تهاجمی هر روزه خارج شده و نسیمی از آرامش، وزیدن گرفته است.

لابی هندوها: این لابی نیز معتقد است که دوستی ترکیه و پاکستان و تاثیر آن بر معادلات کشمیر، امنیت هندوها را به خطر می اندازد و نباید ترکیه بیش از این قدرتمند شود.

لابی کردها: چهارمین لابی که البته به اندازه سه لابی دیگر قدرتمند نیست، گروه متشکل از کردهای مقیم آمریکا است که با معامله نظامی مخالف است.

این گروه ها که خود را «ائتلاف نه به فروش جت به ترکیه» (NoJetsForTurkey) می ‌نامد، نامه ‌ای به رهبران کمیته ‌های روابط خارجی سنا و مجلس نمایندگان، دو مجلس کنگره آمریکا، در رابطه با فروش احتمالی ارسال کرده و خواستار بررسی همه جانبه آخرین جزئیات مربوطه شد.

این نامه توسط شورای رهبری یونان آمریکایی (HALC)، دوستان آمریکایی کردستان (AFK)، کمیته ملی ارمنی آمریکا (ANCA)، بنیاد هندو آمریکایی (HAF)، سازمان دفاع مسیحی (IDC) و انجمن خاورمیانه (MEF) امضا شده است.

سازمان های لابی، آنکارا را متهم کردند که از تصویب عضویت سوئد در ناتو به عنوان ابزاری برای چانه زنی در مذاکرات با دولت آمریکا بر سر خرید جت های آمریکایی استفاده می کند. سازمان‌ های لابی ‌گر، جداگانه خواستار «ایجاد مکانیسمی شدند که ترکیه را در مورد نحوه استفاده از این هواپیماهای جنگی پاسخگو کند».

در پایان باید گفت، مخالفت اولیه ترکیه با پیوستن سوئد به ناتو و تعلل و چانه زنی طولانی به منظور استفاده از این موضوع همچون یک آلت عمل و ابزار چانه زنی، نتایج درخشانی به دنبال نیاورد و این واقعه، نشان داد که دولت آنکارا از شانس و امکان چندانی برای تک نوازی در ناتو برخوردار نیست و تحت هر شرایطی، خود را ناچار می بیند که با تصمیمات قدرت های اصلی ناتو، همراهی کند.

انتهای پیام/