از استحکام سازه‌ها تا سوله‌های مدیریت بحران؛ سیستان و بلوچستان آماده تکرار زلزله است؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، در جریان زلزله اخیر زاهدان چند مسئله مهم در حوزه مدیریت و سیاستگذاری و پایش عملکرد قابل طرح و پیگیری است.

ایران کشوری زلزله‌خیز محسوب می‌شود و تاکنون زلزله‌هایی با خسارت و تلفات جانی هولناکی در تاریخ معاصر ثبت شده است از جمله زلزله طبس، بم و کرمانشاه که باعث آسیب گسترده روحی روانی و جانی مالی به ده‌ها هزار بازمانده و آسیب دیده در کشور شده است. 

پیرو زلزله اخیر زاهدان زنگ هشدار برای آمادگی جهت وقوع زلزله در زاهدان و استان سیستان و بلوچستان به صدا درآمده است. لازم است برای حداکثر آمادگی و محافظت از جان و مال مردم مسایل مهم حوزه پیشگیری و پسابحران وقوع زلزله مورد بررسی و پایش برای افکار عمومی قرار بگیرد.

در ادامه چند مسئله و سوال در این رابطه مطرح می‌شود: 

1. در امر پیشگیری در قالب مقاوم‌سازی ساختمان‌ها چه شهری و چه روستایی چند نهاد متولی هستند مانند شهرداری، بنیاد مسکن، وزارت مسکن و شهرسازی، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، میراث فرهنگی که باید با توجه به وقوع زلزله اخیر در این زمینه گزارش بدهند و پیرو مانع‌شناسی، مداخلاتی تدوین شود؛ به ویژه که موانع و محدودیت‌های اقتصادی برای مردم استان شدیدتر از سایر مناطق کشور است.

مسئله سرنوشت‌ساز در جریان وقوع زلزله، استحکام ساختمان است. این مهم نتیجه عملکرد مهندسین ناظر است. لازم است که با تقویت نظارت و با قاطع‌ترین شکل ممکن نسبت فساد و تبانی که برخی سازندگان برای حداکثر سود و کاهش هزینه‌ها به بهانه شرایط تورمی و جهش قیمت ساخت مسکن اعمال می‌کنند، برخورد شود. درباره کم و کیف این نظارت و آمار موارد تخلف و برخورد نهادهای نظارتی لازم است به مردم اطلاع بدهند. سایر نهادهای نظارتی نیز روش‌های نظارتی بر سازندگان مسکن و به ویژه بساز و بفروش‌ها که ساخت سریع و حداکثر سود را هدف دارند و صرفه‌جویی در هزینه‌ها باعث ساخت کم کیفیت می‌شود، تعریف و اعمال کنند. در صورت بی‌توجهی به این مهم، در زمان سرنوشت‌ساز زلزله، مردم قربانی قصورها و تخلفات در سکوت و غفلت رسانه‌ای از امر نظارت رعایت استانداردهای و ضوابط ساختمان‌سازی می‌شوند.

در باره کم و کیف این نظارت و آمار موارد تخلف و برخورد گزارشی نهادهای نظارتی لازم است به مردم اطلاع بدهند. سایر نهادهای نظارتی نیز روش‌های نظارتی بر سازندگان مسکن و بویژه بساز و بفروش‌ها که ساخت سریع و حداکثر سود را هدف دارند و صرفه‌جویی در هزینه‌ها باعث ساخت کم کیفیت می‌شود تعریف و اعمال کنند.

در صورت بی‌توجهی به این مهم در سال‌های آرامش، مردم در زمان سرنوشت‌ساز زلزله ، قربانی قصورها و تخلفات در سکوت و غفلت رسانه‌ای از امر نظارت رعایت استانداردهای و ضوابط ساختمان‌سازی می‌شوند.

2. مسئله دوم خانه‌های قدیمی یا همان بافت فرسوده است، به ویژه عمده آنها که امکان بازسازی ندارند. 

بافت فرسوده برچسب و اسمی مادی و بی روح و فاقد عمق انسانی مناسب است. بافت فرسوده در واقع محیط زندگی انسان‌هایی است که نتوانستند به هر دلیلی شرایط زندگی خود را ارتقا بدهند.

بافت فرسوده، مسکن عمده مستضعفان و گروه‌های فرودست و قربانی شرایط اقتصادی اجتماعی است. در بسیاری از این منازل افراد سالخورده که به مناطق قدیمی شهر انس دارند یا تنها هستند یا افراد کم درآمد چون کارگران مشاغل غیر رسمی و روزمزد یا مهاجر یا زنان سرپرست خانوار و...ساکن هستند.

لذا سالمندان و فقرا و مردم حاشیه نشین حداقل بگیر، اولین قربانیان این حوادث هستند. بنابراین بسیار مهم است که شکل مساعدت برای مقاوم‌سازی برای آنها تغییر کند.

گزارش نهادهای متولی برای مقاوم‌سازی مسکن محلات و بازدید میدانی و گزارش‌ها در این زمینه می‌تواند لزوم تغییر و تسهیل شرایط مقاوم‌سازی منازل مناطق حاشیه‌نشین را روشن‌تر کند. 

استان سیستان و بلوچستان یکی از بزرگترین مناطق حاشیه‌نشین شهری دارد و زاهدان یک از کانون‌های بزرگ حاشیه نشینی در کشور است و باتوجه به گستره مناطق حاشیه نشین و کیفیت منازل خطر جانی جمعیت بزرگی از مردم را تهدید می‌کند. این خطر برای جای جای بزرگترین استان با بزرگ‌ترین جمعیت روستانشین کشور وجود دارد و بر حسب شدت خطر و نقشه گسل‌ها باید مساعدت ها و تسهیلات تدوین شود .‌

3. مسئله بعدی دیوارهای فرسوده در سطح شهر زاهدان و سایر شهرهای استان است. صاحبان ملک در کم‌توجهی شهرداری یا اکتفا شهرداری به گرفتن جریمه یک تهدید دایمی برای سلامت مردم هستند. همانطور که در زاهدان شاهد مرگ عابرین پیاده به دلیل ریزش دیواره فرسوده در خیابان بودیم. این مسئله و خطر در بسیاری از محلات تقریبا وجود دارد و ضروری است هر چه سریع تر نسبت به مقاوم سازی یا تخریب آنها اقدام شود.

4. مسئله مهم دیگر مکان‌های اضطراری در هر محله در پسابحران زلزله است. وضعیت سوله‌های اضطراری شهر زاهدان باید شفاف و آمده باشد. نهادها متولی باید پاسخ بدهد و سوله‌ها بحران در کجا هستند و برای استقرار مردم محلات چه پیش بینی شده است.

5 . در پایان، نقشه گسل‌های استان سیستان و بلوچستان برای افکار عمومی و تدبیر فردی و نهادی منتشر شود و مکان‌های دارای خطر بالا مشخص و اطلاع داده شود و اقدامات و ممنوعیت های لازم و قانونی با نهایت نظارت و قاطعیت اعمال شود. روند شهرنشینی یکی از روندهای اصلی اجتماعی استان است و زایش محلات جدید و شهرک‌های جدید بویژه در مرکز استان باید مطابق با نقشه گسل‌ها کنترل و مدیریت شود لذا باید این اطلاع عمومی و نظارت عمومی و تخصصی هرچه سریع‌تر اعمال شود.

انتهای پیام/