بیماری «پویش زدگی» در تبلیغ کتاب/ آموزش و پرورش به نقش محوری خود واقف شود

به گزارش  خبرگزاری تسنیم - آرش شفاعی

یکی دو روز مانده به برگزاری این هفته، دبیر ستاد هفته کتاب نشستی خبری برگزار کرد و در اقدامی‌جالب، از مسؤولان دیگر تشکل‌ها، نهادها و ادارات عضو ستاد نیز دعوت کرد در این نشست شرکت کنند؛ از بخش‌های زیرمجموعۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی ‌و اداره کل مجامع تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی تا تشکل‌های صنفی مانند انجمن‌های فرهنگی ناشران دانشگاهی و کودک و نوجوان. هرکدام از این تشکل‌ها و سازمان‌ها خلاصه‌ای از برنامه‌های خود را در هفتۀ کتاب ارائه دادند اما دو نکته در همین نشست هم خود را نشان می‌داد. اولین نکته این بود که وزارت آموزش و پرورش به عنوان مهمترین سازمان دولتی بعد از ارشاد در حوزۀ کتابخوانی بازهم غایب بود و به وظایف خود ناآشنا و نکتۀ دیگر اینکه همان نهادهایی هم که حاضر بودند، غالباً در چرخه ای از برنامه‌های تکراری به دور خود می‌چرخیدند.

آموزش و پروش کجاست و چه می‌کند؟

اگر برگزاری نمایشگاه کتاب در نخستین ماه‌های سال، حرکت فرهنگی مهمی‌برای به جریان افتادن چرخ‌های صنعت نشر و حمایت از نویسندگان و ناشران است، برگزاری هفتۀ کتاب و کتابخوانی از ابتدا، رویکردی مخاطب محور و مردمی‌داشته و درصدد گسترش فرهنگ کتابخوانی در جامعه است. بنابراین نگاه رویدادمحور صرف به این هفته، با اهداف برگزاری آن در تضاد است. در این هفته باید دربارۀ راه‌های گسترش کتابخوانی بحث و چاره اندیشی کرد و با به صف کردن همۀ امکانات برای تبلیغ کتاب و کتابخوانی، مردم را به حرکت در این مسیر تشویق کرد.

با این نگاه اگر به هفتۀ کتاب بنگریم، باید به سراغ علت العلل افت کتابخوانی در کشور و کاهش میزان مطالعه رفت. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، علاوه بر مشکلات اقتصادی که به کاهش علاقه به خرید کتاب منجر شده است، عدم سرمایه گذاری ملی در جهت تربیت نیروی انسانی دوستدار کتاب و کتابخوان هم از مهمترین دلایل افت کتابخوانی در کشور است. این آفت قابل اصلاح نیست تا زمانی که مجموعۀ وزارت آموزش و پرورش به اهمیت بی مانند خود در این زمینه پی نبرد و با اجرایی کردن طرح‌هایی مانند ساعت مطالعه و کتابخوانی آزاد در مدارس کشور، اقدامی‌عملی در این زمینه به وجود نیاورد. در کنار آن می‌توان در این هفته، امکانات سازمان‌های دولتی، غیردولتی، خیرین و عموم مردم را برای ایجاد نهضت ساخت کتابخانه در مدارس کشور و تجهیز کتابخانه‌های مدارس به کتاب‌های جدید و مفید راه اندازی کرد تا اقدامی‌واقعی، مفید و ملی در زمینۀ کتابخوانی رقم بخورد.

ساده ترین راه، بهترین راه نیست

یکی از آفت‌های طرح‌های تشویقی و ترویجی در زمینۀ کتاب بخصوص در بخش‌های دولتی، افتادن به دام انجام ساده ترین اقدامات برای گزارش دهی و گزارش گیری است. در این هفته، نهادها  و سازمان‌های دولتی آنقدر پویش و مسابقۀ کتابخوانی برگزار می‌کنند که اگر کسی علاقه مند به پیگیری خبری صرف این پویش‌ها باشد، بازهم چندین پویش را از دست می‌دهد. پویش‌هایی که با معرفی چند کتاب، طرح سؤال دربارۀ محتوای کتاب و شرکت در مسابقه همراه با قرعه کشی با جوایز نفیس همراه است. در مواردی ابتکارهایی چون پرکردن فیلم و بیان خلاصۀ کتاب هم به این پویش‌ها اضافه شده است. اما به راستی چنین اقداماتی چقدر مشکل کتاب و کتابخوانی را در کشور حل می‌کند؟ بهتر است سازمان‌های دولتی بودجه‌هایی را که در اختیارشان قرار می‌گیرد صرف اقداماتی عملی تر و مفیدتر کنند که سودش به گسترۀ بیشتری از مردم جامعه برسد. البته برگزاری پویش‌های کتاب و مطالعه اقدام مفیدی است اما اقدامات مفیدتر و زیربنایی تر از آن هم هست که نهادهای دولتی می‌توانند انجام دهند و این گونه کارهای تبلیغی و پویش‌ها را به سازمان‌های مردم نهاد واگذار کنند.

انتهای پیام/