بازی دوگانه فرانسه با پرونده ریاست‌جمهوری لبنان/ کلید حل بحران سیاسی بیروت کجاست؟
فرانسه که در چند هفته گذشته حضور فعالی در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان داشت، سیاستی دوگانه در این زمینه پیش گرفته و منابع آگاه لبنانی معتقدند نمی‌توان روی حمایت‌های پاریس برای حل مسئله انتخاب رئیس جمهور در این کشور حساب باز کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، با وجود اینکه محافل داخلی و خارجی مرتبط با پرونده ریاست‌جمهوری لبنان بارها تاکید کرده‌اند که کلید حل بحران سیاسی این کشور و انتخاب رئیس جمهور در دست خود لبنانی‌هاست و احزاب و نیروهای سیاسی مربوطه باید طبق اصل گفتگو و مذاکره، بر سر یک گزینه به توافق برسند؛ اما شاخص‌ها حاکی از آن است که اغلب احزاب و گروه‌های سیاسی لبنان همچنان چشم به خارج دوخته‌اند و منتظر یک راهکار خارجی هستند.
درجا زدن پرونده سیاسی لبنان در میان موانع خارجی و اختلافات داخلی
درجا زدن پرونده ریاست جمهوری لبنان از اکتبر سال گذشته که «میشل عون» کاخ بعبدا را ترک کرد تا امروز همچنان ادامه دارد و سیگنال‌های مثبتی که هرازگاهی در این زمینه مشاهده می‌شود تاکنون نتوانسته نتیجه ملموسی در حل این پرونده رقم بزند.
منابع پارلمانی لبنان گزارش می‌دهند که مشکل اصلی در امتناع احزاب مسیحی به ویژه حزب نیروهای لبنانی و جریان آزاد ملی از گفتگو است و هیچ یک از میانجی‌گری‌ها برای نرم کردن مواضع آنها نتیجه نداشته است. هرگونه گفتگوی داخلی می‌تواند در را به روی احزاب داخلی باز کند تا ابتکار عمل پرونده ریاست‌جمهوری را به دست بگیرند. لبنانی‌ها تصمیم دارند این پرونده را همچنان به خارجی‌ها واگذار کنند. بنابراین نمی‌توانیم درباره توافق میان احزاب و نیروهای لبنانی امیدوار باشیم. اگر شرایط مناسب برای انجام گفتگوی جدید وجود داشته باشد هنوز فرصت برای احیای ابتکار عمل‌های داخلی وجود دارد اما خود لبنانی‌ها نمی‌خواهند.
در این میان تحرکات بازیگران خارجی همچون آمریکا و عربستان و قطر و فرانسه نیز نتیجه روشنی برای حل پرونده ریاست‌جمهوری لبنان نداشت و با گذشت 4 ماه از سال 2023 کاخ ریاست‌جمهوری این کشور هنوز خالی است. همانطور که گفته شد بسیاری از طرف‌های داخلی لبنان منتظر تحولات خارجی همچون مذاکرات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران و نتیجه مذاکرات تهران و ریاض بودند.
توافق تهران و ریاض، گره بحران لبنان را باز می‌کند؟
اما بعد از توافقی که ایران و عربستان اخیرا برای ازسرگیری روابط امضا کردند، لبنانی‌ها مجددا به باز شدن گره سیاسی این کشور، از خارج امیدوار شدند. در واکنش‌هایی که مقامات و شخصیت‌های لبنانی همچون «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر دولت موقت لبنان، «عبدالله بوحبیب» وزیر خارجه و «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی لبنان به خبر توافق ایران و عربستان داشتند، می‌توان متوجه شد که لبنانی‌ها تا حد زیادی امیدوار به آثار مثبت این توافق برای حل بحران سیاسی کشورشان هستند. اما واقعیت آن است که پرونده توافق تهران و ریاض هیچگونه ارتباط مستقیمی با سایر پرونده‌های منطقه از جمله بحران سیاسی لبنان ندارد و شاید صرفا در سطح روانی بتواند بر احزاب و نیروهای سیاسی این کشور جهت توافق برای انتخاب رئیس جمهور تاثیرگذار باشد.
«ابراهیم امین» تحلیلگر برجسته لبنانی و سردبیر روزنامه الاخبار در این زمینه معتقد است، هرکسی که انتظار نتیجه مستقیم از توافق ایران و عربستان بر پرونده ریاست‌جمهوری لبنان داشته باشد، این توافق را اشتباه بازخوانی کرده است؛ زیرا نه عربستان اکنون قصد تغییر موضع خود را در قبال لبنان دارد و نه ایران هرگز مداخله‌ای در امور داخلی لبنان از جمله پرونده ریاست‌جمهوری این کشور داشته است.
سلیمان فرنجیه و اما و اگرهای رسیدن به بعبدا
با وجود انجماد در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان، اما یکی از نکات قابل توجه در این پرونده طی چند هفته گذشته، حضور فعال فرانسه در آن بوده است؛ تا جایی که بسیاری تصور می‌کردند در نهایت فرانسوی‌ها بحران سیاسی لبنان را حل می‌کنند. در حالی که «ژوزف عون» فرمانده ارتش لبنان و «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده هنوز دو نامزد برجسته ریاست‌جمهوری لبنان محسوب می‌شوند، زمزمه‌هایی در محافل داخلی و خارجی این کشور شنیده می‌شود مبنی بر اینکه سلیمان فرنیجه شانس بیشتری برای رسیدن به کاخ بعبدا دارد.
در همین راستا فرانسوی‌ها دو هفته قبل از سلیمان فرنجیه برای سفر به پاریس دعوت کردند؛ اقدامی که موجب شد بسیاری احساس کنند فرانسه از فرنجیه برای رسیدن به پست ریاست‌جمهوری لبنان حمایت می‌کند. بعد از آن «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه در تماسی تلفنی با «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی درباره لبنان و مسئله انتخاب رئیس جمهور این کشور صحبت کرد.
به نظر می‌رسید که فرانسوی‌ها در تلاش برای متقاعد کردن عربستان جهت ورود مستقیم به پرونده سیاسی لبنان هستند؛ اتفاقی که تا این لحظه رخ نداده است. بر همین اساس مقامات فرانسوی اعلام کردند که هیچ قولی درباره تغییر شرایط منطقه به نفع سلیمان فرنجیه جهت رسیدن به کاخ بعبدا نمی‌دهند. فرانسوی‌ها در عین حال به فرنجیه وعده داده‌اند که او در صدر لیست پاریس برای انتخاب گزینه ریاست‌جمهوری لبنان قرار دارد.
یک بام و دوهوای پاریس در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان
بر همین اساس بسیاری معتقدند، سیاستی که فرانسه در قبال پرونده ریاست‌جمهوری لبنان پیش گرفته، سیاستی مبهم بوده و شاید بتوان گفت در وضعیت یک بام و دو هوا قرار دارد و نمی‌توان روی حمایت جدی و ادامه‌دار پاریس از سلیمان فرنجیه حساب باز کرد.
«آن گریو» سفیر فرانسه در لبنان که به طور فعال در پرونده سیاسی لبنان حضور دارد، چند روز قبل در دیدار با رهبران جریان‌های مسیحی که مهمترین طرف موثر در انتخاب رئیس جمهور این کشور محسوب می‌شوند، اعلام کرد، نامزدی فرنجیه برای ریاست‌جمهوری لبنان، پیشنهاد پاریس برای خروج این کشور از بحران و در چارچوب درک فرانسوی‌ها از واقعیت لبنان و موازنه‌های آن است.
سفیر فرانسه در عین حال از رهبران مسیحی خواست تا اگر با نامزدی سلیمان فرنجیه موافق نیستند، بر سر یک گزینه دیگر که برای حزب‌الله تحریک‌آمیز نباشد به توافق برسند و سپس حزب‌الله مجبور باشد برای حل پرونده ریاست‌جمهوری لبنان، از حمایت فرنجیه دست بکشد.
از سوی دیگر درحالی که پاریس تصمیم دارد از شخصیت‌های مختلف لبنانی جهت گفتگو درباره پرونده ریاست‌جمهوری این کشور، برای سفر به فرانسه دعوت کند، دیگر بازیگران خارجی عرصه لبنان یعنی قطر و عربستان و آمریکا همچنان به مواضع قبلی خود پایبند هستند و هنوز پاسخی به پیشنهاد فرانسه در خصوص حمایت از سلیمان فرنجیه نداده‌اند. در همین راستا «ماجد الانصاری» سخنگوی وزارت خارجه قطر اعلام کرد که این کشور از هیچ نامزدی در لبنان حمایت نمی‌کند و سفر اخیر هیئت قطری به بیروت با هدف آگاهی از تحولات لبنان بوده است.
عربستان سعودی به عنوان دیگر بازیگر خارجی عرصه سیاسی لبنان که عمدتا طی دوره اخیر مواضع مبهم و ضد و نقیضی در قبال پرونده این کشور اتخاذ کرده بود، تاکید دارد که نمی‌خواهد هیچگونه نقش مستقیمی در مسئله انتخاب رئیس جمهور لبنان داشته باشد و این موضوعی است که احزاب لبنانی باید درباره آن تصمیم بگیرند.
در این میان آمریکا کلیشه‌ای ترین طرف موثر خارجی بر پرونده سیاسی لبنان است که ظاهرا مدعی شده قصد مداخله در این زمینه و به ویژه مسئله انتخاب رئیس جمهور در این کشور را ندارد و خود لبنانی‌ها باید راهی برای خروج از بن‌بست پیدا کنند اما شواهد نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها از خلال سفارت خود در بیروت روی تداوم خلأ سیاسی لبنان برای تحقق اهدافشان در این کشور و به ویژه علیه حزب‌الله حساب باز کرده‌اند.
بر همین اساس علامت سوال‌هایی درباره نقش و تحرکات اخیر فرانسه در پرونده سیاسی و به طور ویژه ریاست‌جمهوری لبنان به وجود می‌آید. در این چارچوب تیم حامی سلیمان فرنجیه یعنی جنبش امل و حزب‌الله این سوال را مطرح می‌کنند که آیا پاریس روی چند خط بازی می‌کند و یک سیاست دوگانه را پیش گرفته است؛ به طوری که فرانسوی‌ها از یک سو می‌گویند از نامزدی سلیمان فرنجیه حمایت می‌کنند و از سوی دیگر تیم مخالفان فرنجیه در لبنان را وادار به اتخاذ موضعی می‌کنند که حزب‌الله و امل و سایر حامیان فرنجیه را تحت فشار قرار دهند.
شاید بتوان گفت با توجه به شواهد موجود، فرانسه همانند گذشته در هماهنگی با آمریکا، تا حدودی سیاست «چماق و هویج» را در لبنان پیش گرفته و قصد دارد برنامه خود و متحدانش را بدون اظهار مخالفت و خصومت با هیچ یک از احزاب لبنانی در این کشور اجرا کند.
اما نکته مسلمی که لبنانی‌ها باید به آن توجه داشته باشند و در دوره‌های مختلف بحران سیاسی این کشور ثابت شده، این است که هیچ راهکاری در خارج برای انتخاب رئیس جمهور و یا تشکیل دولت لبنان وجود ندارد و تا زمانی که احزاب داخلی این کشور به توافق نرسند حتی تا پایان سال جاری میلادی نیز نمی‌توان چشم‌اندازی برای خروج از این بن‌بست تعیین کرد.
انتهای پیام/
