گزارش| پایانی بر آلودگی هوا با تولید انرژی پاک/ استراتژی "برد ـ برد" در توسعه نیروگاه‌های خورشیدی
افزایش تولید برق به روش‌های پاکی مثل نیروگاه خورشیدی در کلان‌‌شهری همچون اصفهان که آمیخته به دود و آلایندگی است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم ازاصفهان، شهر اصفهان امسال هم همچون سال گذشته از آلوده‌ترین شهرهای کشور بود و تعداد روزهای پاک در اصفهان در زمستان امسال از تعداد انگشتان دست هم کمتر است. افزایش حمل‌ونقل و تمرکز صنایع در شعاع 50 کیلومتری اصفهان موجب ایجاد آلایندگی بسیار به ویژه در روزهای سرد سال می‌شود.
در سال 1401 برای جلوگیری از قطع برق در سطح کشور و به دلیل کمبود منابع گاز، از مازوت به عنوان سوخت جایگزین در نیروگاه‌های شش کلان‌شهر از جمله اصفهان استفاده شد و این اتفاق واکنش افکار عمومی و مسئولان مختلف از جمله رئیس‌جمهور را به دنبال داشت.
یکی از اصلی‌ترین راه‌های رهایی از آلودگی‌هوا و افزایش کیفیت آن، کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی در بخش‌های مختلف است؛ موضوع مهمی که استان اصفهان در آن پیشتاز است.
با توجه به محدودیت‌های موجود در منابع سوخت‌های فسیلی که امسال به ویژه در بحث گاز خودنمایی کرد، تامین پایدار انرژی و توسعه صنایع با استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی مثل خورشید از مسائلی که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
علاوه‌بر پرهیز استفاده از سوخت‌های دارای گوگرد با میزان بالا،جایگزینی تولید برق با سوخت‌های فسیلی نیز از مواردی است که در قانون هوای پاک مطرح شده است. در برنامه ششم توسعه و تا پایان سال 1400 قرار بود پنج درصد از برق کشور با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تولید شود اما این میزان از یک درصد فراتر نرفت.
به گفته کارشناسان، حتی در کشوری مثل ایران با چنین منابع گازی هم محدودیت و مشکلاتی در استفاده صرف از سوخت‌های فسیلی مثل نفت و گاز وجود دارد و ما نمی‌توانیم توسعه‌های آتی خود را صرفا بر مبنای این نیروگاهها ادامه دهیم.
در ایران 85 هزار مگاوات نیروگاه نصب شده وجود دارد که در مجموع 53 هزار مگاوات برق تولید می‌کند، درحالی که در کشور ظرفیت تولید 100 هزار مگاوات برق خورشیدی و 40 هزار مگاوات برق بادی وجود دارد و این ظرفیت می‌تواند نقش به‌سزایی در کاهش آلاینده‌ها و همچنین درآمدزایی داشته باشد.
درحالی که اصفهان آلوده‌ترین روزهای خود را در زمستان 1401 سپری می‌کرد، پیش از آن تنها 50 مگاوات برق با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در استان تولید شده بود اما با افتتاح یک هزار مگاوات مزرعه خورشیدی، اصفهان اولین گام‌های خود را برای حذف تولید برق از طریق مازوت‌سوزی در نیرگاه را برداشته است.
مطابق اصل توسعه پایدار، در انجام امور علاوه‌بر منافع اقتصادی مسائل زیست‌محیطی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. این مسئله باعث حفظ منابع دردست برای نسل آینده و عدم تهدید زندگی اجتماعی و انسانی می‌شود. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به منظور تولید برق، از اقداماتی است که می‌توان در راستای تحقق توسعه پایدار انجام داد.
جهش 20 برابری تولید انرژی خورشیدی
استاندار اصفهان در گفت وگو با خبرنگار تسنیم در این باره اظهار داشت: بهبود کیفیت سوخت مصرفی، بهبود شرایط و کیفیت خودروها، بهبود فیلتراسیون در صنایع، توسعه فضای سبز و ... از اقدامات و ماموریت های ایجابی است که در دولت سیزدهم به عنوان دولتی که دغدغه سلامت مردم را دارد با جدیت دنبال می‌شود و آغاز عملیات اجرایی احداث نیروگاه خورشیدی گواهی بر سخنان ماست.
سیدرضا مرتضوی با اشاره به تفاهم‌نامه سال گذشته با سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر کشور، بیان کرد: در این تفاهم نامه استان اصفهان گام بلندی را برای تولید یک‌هزار مگاوات تولید انرژی پاک در کشور برداشت و این یک‌هزار مگاوات از 4 هزار مگاوات تکلیف کشور در این حوزه است که توسط استان اصفهان انجام می‌شود. با ظرفیتی که در استان داریم می‌توانیم، بخش عمده‌ای از انرژی کشور را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک تامین کنیم و هوای پاک را به مردم هدیه دهیم.
وی با اشاره به نیروگاه شهید منتظری تصریح کرد: این نیروگاه به عنوان یک نیروگاه آلاینده به دلیل استفاده از سوخت مایع شناخته می‌شود که با ظرفیت تولید انرژی پاک در استان انتظار می رود این نیروگاه وارد مراحل نوسازی و دانش بنیان شود.
استاندار اصفهان خاطرنشان کرد: به صورت همزمان شاهد کلنگ زنی مجموعه 600 مگاواتی نیروگاه خورشیدی در شهرستان کوهپایه با سرمایه‌گذاری فولاد مبارکه، مجموعه 200 مگاواتی در شهرستان شاهین‌شهر با سرمایه‌گذاری شرکت مپنا و سایر شهرستان‌ها از جمله ورزنه، شهرضا، نجف آباد، نطنز، کاشان، تیران و کرون و دهاقان هستیم.
وی با بیان اینکه در استان اصفهان در پیک مصرف حدود 1000 تا 1500 مگاوات به ویژه در فصل تابستان مصرف انرژی برق داریم، خاطرنشان کرد: به مدار آمدن این میزان انرژی تجدیدپذیر می‌تواند کسری موجود را جبران و به جلوگیری از آلودگی هوا کمک کند.
مرتضوی بیان کرد: در حال حاضر تنها 50 مگاوات انرژی خورشیدی در استان تولید می‌شود و با احداث و بهره‌برداری از یک‌هزار مگاوات انرژی پاک جهش 20 برابری این حوزه را با حضور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و حمایت های دولتی شاهد خواهیم بود.
اصفهان پیشتاز در ساخت نیروگاه‌های خورشیدی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان نیز در گفت گو با خبرنگار تسنیم در ارتباط با اهمیت ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی اظهار داشت: کلان‌شهر اصفهان مشکلات زیادی در خصوص آلودگی هوا و آلاینده‌های حاصل از نیروگاهها و صنایع اطراف خود دارد، از طرفی حمل‌ونقل و سایر منابع آلاینده نیز از مباحثی است که طی چندین سال گذشته مطرح بوده است.
علیرضا نقش افزود: ناترازی نیز در بحث انرژی‌ها در حوزه برق و گاز در کشور وجود دارد که مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است.
وی با اشاره به میزان مصرف برق در استان اصفهان بیان کرد: در پیک مصرف در استان اصفهان به بیش از پنج هزار مگاوات برق برای صنعت و بخش خانگی نیاز است اما برق تولید شده در استان از طریق نیروگاه‌های مختلف کمتر از این مقدار بوده و ما مجبوریم از شبکه سراسری هم برق دریافت کنیم.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اصفهان عنوان کرد: حرکت به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر از جمله نیروگاه‌های خورشیدی جزو سیاست‌های کلان کشور بوده است اما به دلایلی جدی گرفته نشده و اکنون کمتر از 50 مگاوات برق از این طریق در اصفهان تولید می‌شود.
وی افزود: این مقدار در مقایسه با مصرف برق در استان اصفهان عدد بسیار کوچکی است.
نقش با بیان اینکه آمارهای موجود نشان‌دهنده لزوم انجام یک حرکت جدی در حوزه تولید برق از طریق نیروگاه‌های پاک است، گفت: طی یک سال گذشته تفاهم‌نامه‌ای با سازمان ساتبا و معاونت وزارت نیرو منعقد شد و در آن استانداری اصفهان به عنوان حمایت‌کننده یک طرف تفاهم‌نامه قرار گرفت.
وی با اشاره به نقش بخش خصوصی در این زمینه تصریح کرد: توسعه نیروگاه‌های خورشیدی با مشارکت بخش خصوصی انجام می‌شود و شاید 100 درصد آنچه در کشور وجود دارد هم با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باشد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان افزود: برق تولیدی در این نیروگاهها طبق قراردادهای بلندمدت توسط بخش خصوصی به شبکه فروخته می‌شود و از درآمد حاصل از آن هزینه‌های آنها تامین می‌شود.
وی عنوان کرد: مطابق این تفاهم‌نامه قرار بر این بود که در سال اول یک هزار مگاوات به مرحله احداث برسد، دو مناقصه توسط شرکت ساتبا برگزار شد که در هر دو مناقصه استان اصفهان از نظر حجم سرمایه‌گذاری مقام اول را در کشور داشت.
نقش با اشاره به آغاز ساخت بخشی از این نیروگاه بیان کرد: در مدتی پیش شاهد آغاز به کار عملیات احداث مجموعا یک هزار و 57 مگاوات در ساختگاه‌های پیش‌بینی شده در سطح استان بودیم؛ این ساختگاه‌ها انواع متفاوتی دارند که در 14 شهرستان استان در مقیاس‌های مختلف وجود دارد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان با بیان اینکه برق تولید شده توسط این نیرگاه‌ها وارد شبکه سراسری خواهد شد، گفت: به جز نیروگاه‌های خودتامین که صنایع در آنها ورود پیدا می‌کنند، برق تولید شده به شبکه تزریق می‌شود و می‌توان گفت که این نیروگاهها نیاز کل استان را به صورت یکجا تامین می‌کنند.
وی تصریح کرد: در استان اصفهان افزایش 20 برابری تولید برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی پیش‌بینی شده و امیدواریم در فازبندی‌هایی که از پیمانکاران و بخش خصوصی گرفته شده، بتوانیم حداکثر تا سه سال آینده همه هزار مگاوات را به شبکه وارد کنیم. مطابق قول‌های داده شده تا سال آینده یک سوم این مقدار وارد شبکه می‌شود.
وی با اشاره به استقبال بخش خصوصی از این کار بیان کرد: در یک سال گذشته چند اتفاق خوب رقم خورد که یکی از آنها موضوع تجدیدنظر در قراردادهای وزارت نیرو با بخش خصوصی به صورت خرید تضمینی بود؛ عدد موجود در آن پایین بود و می‌توان گفت که دوره بازگشت سرمایه برای آن بیش از 10 سال بود و توجیه لازم برای سرمایه‌گذار نداشت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان ادامه داد: در یک سال گذشته ترمیم عدد صورت گرفت و متوسط بین حدود 5 تا 6 سال دوره بازگشت سرمایه است که یک دوره بازگشت معقول برای سرمایه‌گذاران است؛ با انجام این تجدیدنظر استقبال افزایش یافت.
وی خاطرنشان کرد: در این زمینه تسهیلات ارزان قیمتی به ویژه در سامانه‌های خانگی وجود دارد که در حال انجام است؛ در ارتباط با ساختگاه‌های کوچک و متوسط نیز این قول را به سرمایه‌گذاران می‌دهیم که در صورت سرمایه‌گذاری می‌توانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند.
نقش با اشاره به تاثیر موقعیت جغرافیایی ایران در تولید برق خورشیدی عنوان کرد: قرار گرفتن کشور در بین مدار 25 تا 40 شمالی بهترین مکان برای بهره‌وری بالا از انرژی خورشیدی را فراهم می‌آورد و از طرف دیگر در نقاط مختلف به ویژه مرکز ایران 300 روز آفتابی وجود دارد.
وی افزود: این موارد برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است و به نظر می‌رسد که موقعیت جغرافیایی اصفهان نیز در این حوزه بسیار مناسب است و بهره‌وری تجهیزات خورشیدی را بالا می‌برد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان با اشاره به دستیابی کشور به برخی فناوری‌های این حوزه بیان کرد: از طرفی هر روزه اتفاقات خوبی در زمینه توسعه فناوری نیروگاه‌های خورشیدی در کشور رخ می‌دهد و حتی برخی شرکت‌های دانش‌بنیان به سمت تولید سلول‌های خورشیدی حرکت می‌کنند؛ هرچقدر سطح فناوری بالاتر برود، سطح اشغال زمین توسط نیروگاهها کاهش می‌یابد.
وی اضافه کرد: اکنون به ازای هر مگاوات به حدود دو هکتار زمین نیاز است ولی این در کشورهای دیگر با توجه به تغییر فناوری به زیر یک هکتار رسیده است، از این رو فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیانی که قادر به تولید چنین فناوری‌هایی هستند برای ما مزیت است.
باید توجه داشت که نصب پنل‌های خورشیدی خانگی نیز علاوه‌بر اینکه برق مورد نیاز منازل را تامین می‌کند، می‌تواند با تزریق برق تولیدی به شبکه موجب درآمدزایی برای شهروندان نیز بشود.
تسهیلات ویژه به اقشار آسیب‌پذیر برای احداث نیروگاه برق خورشیدی
مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توزیع برق استان اصفهان در ارتباط با شرایط احداث نیروگاه خورشیدی در منازل اظهار داشت: کمترین نیروگاه خورشیدی خانگی که هر شخص می‌تواند روی پشت‌بام منزل خود نصب کند، یک نیروگاه پنج کیلوواتی است که برق تک‌فاز تولید می‌کند و امروزه با سرمایه‌گذاری 100 الی 110 میلیون تومان قابل احداث است.
مهدی سقفی ادامه داد: افراد می‌توانند با مراجعه به سامانه مهرسان که لینک آن در سایت توزیع برق استان و شهرستان اصفهان نیز وجود دارد، ثبت‌نام اولیه خود را انجام دهند و مدارک لازم را در آن بارگذاری کنند.
وی افزود: پس از ثبت‌نام از مکان موردنظر بازدید و امکان‌سنجی می‌شود و در صورت تایید قرارداد 20 سالهای انعقاد شده و دولت متعهد می‌شود که به مدت 20 سال برق تولیدی این نیروگاه را با نرخ مصوب شده خریداری کند.
مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توزیع برق استان اصفهان با اشاره به نرخ خرید برق تولیدی در منازل عنوان کرد: نرخ خرید امسال برای هر کیلووات یک هزار و 750 تومان است؛ این نرخ به عنوان نرخ پایه هر چند سال یکبار بازنگری می‌شود و تعرفه متناسب با تورم نیز متناسب‌سازی می‌شود.
وی افزود: خرید برق از نیروگاه‌های حمایتی که به اقشار آسیب پذیر اختصاص دارد با نرخ بالاتری معادل 2 هزار و 200 تومان انجام می‌شود.
سقفی در ارتباط با میزان درآمد افراد از احداث نیروگاه خورشیدی در منازل بیان کرد: درآمد ماهانه افرادی که به صورت آزاد یک نیروگاه پنج کیلوواتی در منازل خود نصب می‌کنند در ماه‌های اول حدود یک میلیون و 300 هزار تومان است اما این نرخ در ماه‌های بعدی متناسب با تورم تعدیل شده و افزایش می‌یابد.
وی اضافه کرد: این هزینه از محل درآمد حاصل از عوارض درج شده در قبوض برق تامین می‌شود.
مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توزیع برق استان اصفهان با اشاره به تسهیلات ویژه برای اقشار آسیب‌پذیر گفت: سامانه مهرسان به اقشار آسیب‌پذیر که تحت پوشش نهادهای حمایتی از جمله کمیته امداد امام خمینی یا تایید شده توسط بسیج سازندگی باشند 100 میلیون تومان وام می‌دهد که با همین مقدار امکان نصب کل نیروگاه وجود دارد.
وی در ارتباط با فضای لازم در منازل برای احداث نیروگاه خورشیدی عنوان کرد: این نیروگاه نیازمند حدود 50 متر مربع فضای مفید و آفتابی است که سایه‌اندازی نداشته باشد؛ این فضا معمولا در بیشتر خانه‌ها وجود دارد.
سقفی تصریح کرد: ایجاد نیروگاه خورشیدی در زمین‌های افراد نیز امکان‌پذیر است اما تمهیدات لازم برای محافظت فیزیکی و جلوگیری از سرقت آنها باید انجام شود.
وی با اشاره به هزینه نگهداری از این نیروگاه عنوان کرد: نگهداری این نیروگاهها به شستشوی ماهیانه با آب منحصر می‌شود که توسط خود افراد انجام می‌گیرد و هزینه‌ای برای اشخاص ندارد.
مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توزیع برق استان اصفهان با بیان اینکه برق تولید شده در نیروگاه‌های خانگی مستقیما وارد شبکه می‌شود، گفت: اگر خود واحد تولیدکننده برق را مصرف کند، به ضرر او می‌شود چراکه نرخ خرید برق از نرخ مصرف آن بیشتر است و استفاده خود فرد از برق تولیدی اقتصادی نیست.
وی با بیان اینکه بازگشت سرمایه در این کار بین چهار تا پنج سال است، عنوان کرد: درآمد حاصل از این کار در سالهای اول مشابه سود سپرده‌گذاری سرمایه اولیه در بانک است اما طی چند سال این نرخ افزایش می‌یابد؛ همچنین این کار یک حرکت عام‌المنفعه است که به تولید بیشتر برق به روش پاک کمک می‌کند.
به گزارش تسنیم، از آنجا که تولید برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی نقش به‌سزایی در کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و تولید آلایندگی دارد، می‌توان با قرار دادن طرح‌های تشویقی سرمایه‌گذاران و شهروندان را به اقدام در این راستا ترغیب کرد. این امر مستلزم توجه متولیان امر به جنبه‌های مختلف موضوع از جمله اقتصادی و محیط‌زیستی است.
حرکت به سمت افزایش نیروگاه‌های پاک در سطح استانی همچون اصفهان، علاوه‌بر ایجاد توسعه پایدار روزهای پاک بیشتری را به ارمغان می‌آورد و در درآمدزایی افراد و صنایع نیز تاثیرگذار است.
انتهای پیام/174/.
