واکنش رسانه‌های ترکیه به دیدار اردوغان با سیسی؛ ۳ شرط قاهره برای آنکارا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیدار روسای جمهور ترکیه و مصر در قطر و در افتاحیه جام جهانی فوتبال، توجه رسانه های منطقه را به سوی خود جلب کرد. صبح امروز بیش از 12 روزنامه سراسری ترکیه، عکس و تیتر صفحه نخست را به خبر دیدار رجب طیب اردوغان و عبدالفتاح السیسی اختصاص دادند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، برای مدتی طولانی، حمایت از اخوان المسلمین مصر و مقابله با سیسی را به یک راهبرد سیاسی داخلی و خارجی تبدیل کرد و در تمام سخنرانی های میدانی خود، با انگشتان دست راست، نشان میدان ربیعه قاهره را ترسیم کرد. اما حالا شب و روز از عادی سازی روابط آنکارا – قاهره صحبت می کند. به همین خاطر، بسیاری از تحلیل گران سیاسی، می پرسند: چه تغییری روی داده که اردوغان، از اخوانی ها فاصله گرفته و مشتاقانه به سوی سیسی می رود؟

مطابق معمول، رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، اقدام اردوغان را به عنوان یک بازی دیپلماتیک قدرتمندانه و از سر هوشمندی قلمداد کردند. اما رسانه های دیگر، از پنجره متفاوتی به این خبر نگریستند.

در گزارش تفصیلی روزنامه جمهوریت درباره دیدار روسای جمهوری ترکیه و مصر آمده است: «رسانه های نزدیک به آکپارتی، وانمود کردند که اردوغان، به طور تصادفی در افتتاحیه جام جهانی فوتبال در قطر، با عبدالفتاح سیسی روبرو شده و سلام و احوالپرسی کرده اند. اما  واقعیت این است که هیچ چیزی اتفاقی نبوده و تیم اردوغان، از امیر قطر خواسته پادرمیانی کند. او هم سیسی را درست به راهرویی برده که سر راه اردوغان قرار بگیرد. گزارش ها حاکی از آن است که به زودی، یک دیدار رسمی نیز بین اردوغان و سیسی، برنامه ریزی خواهد شد». جمهوریت در ادامه نوشته است: «تا دیروز، داد می زدی سیسی دیکتاتور و محمد مرسی شهید است. حالا چه شد که به روی او لبخند می زنی؟»

از تحسین عملگرایی تا کاریکاتور انتقادی

طیف گسترده ای از تحلیل گران سیاسی و فعالان رسانه ای ترکیه درباره دیدار اردوغان و سیسی اظهار نظر کردند.

روزنامه نگاران روزنامه مشهور ینی آکیت، که آشکارا از گفتمان سلفیت و ضرورت بازگرداندن نظام خلافت به ترکیه دفاع می کند و همواره یک یا دو نفر از اعضای هیات تحریریه این روزنامه در کنار اردوغان هستند، تلاش اردوغان را ارزشمند دانسته و تاکید کردند که تشخیص منافع ترکیه در دوران کنونی، بسیار مهم است.

دو روزنامه مهم چاپ آنکارا، به انتقاد از رویکرد عملگرایانه اردوغان در قبال سیسی پرداختند. جالب اینجاست که یکی از آنها کاملاً لائیست و سکولار و دیگری کاملاً اسلامگرا است. جمهوریت سکولار، در کاریکاتور خود، انگشت شست اردوغان را به علامت دورزدن تبدیل کرده و متلک حواله کرده است. روزنامه اسلامگرای ینی آسیا نیز، انگشتان یک دست را قطع کرده و حروف نام سیسی را روی آن نوشته است.

روزنامه ملی گازته، ارگان رسانه ای حزب اسلامگرای سعادت (شاگردان مرحوم اربکان)، در تیتر و عکس خود، سه کنایه و انتقاد جدی را مطرح کرده است: 1.سران حزب عدالت و توسعه، در مورد این سازش و تناقض آن با شعارهای قبلی نظر بدهند. 2. چرا اردوغان، تعلل کرد و خیلی دیر در مورد سوریه و مصر تجدیدنظر کرد؟ 3.اردوغان در خطاهای صورت گرفته در سوریه و مصر شریک است. بهتر نبود قبل از کشته شدن انسان های بیگناه، در تصمیمات خود، تجدید نظر می کرد؟

دو روزنامه سوزجو و قرار نیز، با تیترهای کنایی، از اقدام اردوغان انتقاد کرده اند. روزنامه سوزجو که با چاپ چهارصد هزار نسخه در روز، پرتیراژترین روزنامه ترکیه است، نوشته است: آن دستی که روزگاری در حمایت از مرسی، علامت میدان ربیعه را ترسیم می کرد، حالا با سیسی دست داده است!

روزنامه قرار، از روزنامه های محافظه کار حامی گل و باباجان نیز، تیتر بهار عربی را به کار برده و نوشته است: «روزگاری اردوغان در حمایت از خیزش مردمی بهار عربی، با انقلابیون همدست بود و حالا با حاکمان همراه شده است».

این روزنامه از قول احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده نوشته است: «بین عادی سازی و تسلیم شدن، تفاوت وجود دارد. آن چه اردوغان انجام می دهد، یک دورویی و تزویر آشکار است. چرا که او وانمود می کند به خاطر منافع ترکیه به دنبال عادی سازی رفته است. اما واقعیت این است که از سر استیصال دست به این اقدامات زده و آبرو و اعتبار ترکیه را بر باد داده است».

مصری ها چه می گویند؟ سه شرط سیسی برای اردوغان

روزنامه های عراق نیز به دیدار اردوغان و سیسی واکنش نشان دادند. خبرنگار روزنامه الزمان چاپ بغداد، در قاهره به دیدار یک چهره امنیتی رفت تا درباره این موضوع با او صحبت کند. نام این شخص، سرلشکر محمد رشاد از مقامات سابق سرویس اطلاعات مصر است.

او به روزنامه الزمان گفته است:«چنین به نظر می رسد که ترکیه دست از منافع راهبردی خود در لیبی و شرق دریای مدیترانه بر نمی دارد. بنابراین، انتظار نمی رود در پرونده روابط دو کشور پیشرفت ملموسی حاصل شود. چرا که مصر درباره این دو پرونده حساس است و آنها را بخشی از امنیت ملی خود می داند».

در همین حال، یک منبع دیپلماتیک بلندپایه مصری که نخواسته نامش فاش شود، به الزمان گفته است: «یک کمیته ویژه تحت نظارت امیر قطر که روابط قوی با هر دو رهبر دارد، مدتها فعالیت کرد تا توانست اردوغان و سیسی را به نقطه سلام و احوالپرسی و دست دادن برساند. رئیس جمهور السیسی با میانجیگری قطر بین دو کشور مخالفت کرد و تنها حاضر شد در یک سطح عادی گفتگو شود. او بدون تعارف به امیر قطر اطلاع داد که از نظر قاهره، سه پرونده اصلی وجود دارد که ترکیه باید قبل از صحبت درباره عادی سازی، برای آنها راه حلی پیدا کند.» این سه پرونده عبارتند از: پرونده اخوان المسلمین و حمایت بی دریغ ترکیه از آنها، پرونده لیبی و تلاش ترکیه برای مداخله در این کشور عربی – آفریقایی و بالاخره موضوعی به نام اکتشاف نفت و گاز».

امیر قطر از سیسی و اردوغان خواسته تا از تشدید مناقشه بین دو کشور اجتناب کنند و این اختلافات به دور از هیاهوی رسانه ای حل شوند. چند روز گذشته نشانه های مثبتی از روابط دو کشور مشاهده شد و وزیر محیط زیست ترکیه در دیدار با سامح شکری وزیر امور خارجه مصر در حاشیه اجلاس تغییرات اقلیمی، بر اراده دو کشور برای عادی سازی رابطه تاکید کرد. متقابلاً مصر نیز عملیات تروریستی در استانبول  ترکیه را محکوم کرد.

طارق فهمی، استاد علوم سیاسی، درباره دیدار سیسی با رئیس جمهور ترکیه و نقش مثبت قطر، اظهار نظر کرده و گفته است: «تمایل اردوغان برای دیدار با سیسی به ویژه در موارد غیر رسمی، قابل انکار نیست. البته در ماه های اخیر، رئیس جمهور ترکیه اظهارات مثبتی در قبال مصر داشته، اما باید در عمل نشان دهد که در حال بازنگری در مورد روابط آنکارا – قاهره است و می خواهد فصل نوینی را شروع کند. البته دیدار اردوغان و سیسی در دوحه، نشان داد که قطر در مرحله بعدی نقش فعالی در احیای روابط دو کشور ایفا خواهد کرد».

در پایان باید گفت، اشتیاق اردوغان برای تکمیل روند عادی سازی روابط با مصر، در مقایسه با روابط ترکیه با امارات متحده عربی، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی، از شتاب پایینی برخوردار است و شواهد نشان دهنده این است که اختلافات قاهره – آنکارا در مقایسه با دیگر پرونده ها، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است و بعید به نظر می رسد که در میان مدت، این رابطه به سمت ثبات و شکوفایی برود.

انتهای پیام/