سایه سنگین اختلافات داخلی بر کنگره حزب دموکرات کردستان عراق

به گزارش گروه بین الملل تسنیم، علیرضا مجیدی - کنگره حزبی حزب دموکرات اقلیم کردستان به رهبری مسعود بارزانی در حالی چند روز پیش به کار خود پایان داد که موضوع اختلافات میان شخصیت‌های کلیدی آن بیش از پیش به چشم می‌خورد و در فضای سیاسی عراق و نیز خود اقلیم بازتاب یافته بود.

این درحالى بود که از این نظر این حزب همیشه در مقابل رقیب سنتی اش در اقلیم یعنی اتحاد میهنی به رهبری خانواده جلال طالبانی فقید، به خود می بالیده است زیرا اتحاد میهنی شاهد انشقاق‌هایی از جمله انشقاق نوشیروان مصطفی و تأسیس "جنبش التغییر (گوران)" بوده است و این برخلاف وضعیت حزب دموکرات و انسجام آن از این نظر می باشد. حال، در این گزارش ما به بررسی این کنگره حزبی و نتایج و جوانب مختلف آن خواهیم پرداخت.

نگاهی به چگونگی برگزاری این کنگره حزبی

در این زمینه باید گفت که این کنگره حزبی در واقع و طبق نظامنامه داخلی حزب باید هر چهار سال یک بار برگزار شود اما برگزاری آن این بار 12 سال به طول انجامید؛ هرچند به عقیده رهبران حزب دو موضوع جنگ با داعش و نیز شیوع بیماری کرونا از عوامل به تعویق افتادن هر باره برگزاری این کنگره بوده‌اند.

با این حال این بار مقدمات برای برگزاری آن از روز 27 ماه آگوست شروع شد که طی آن رأی گیری برای مشارکت نمایندگان حزب در این کنگره برگزار شد و در نتیجه  آن از میان 600 هزار رأی دهنده عضو حزب، 1032 نماینده برای مشارکت در کنگره حزب انتخاب شدند.

با این حال به دور از موضوع انتخاب رئیس حزب که تقریبا مشخص بود که این منصب به مسعود بارزانی خواهد رسید و نیز به دور از موضوع انتخاب نایبان رئیس که از نظر رسانه‌ای جنجال برانگیز شد، از مهم ترین نتایج این کنگره انتخاب اعضای کمیته مرکزی و نیز اعضای دفتر سیاسی بود.

کمیته مرکزی حزب در حقیقت دومین نهاد رهبری مهم در حزب دموکرات است و از این کمیته اعضای دفتر سیاسی منشعب و انتخاب می‌شوند. اعضای این کمیته 51 نفر می‌باشند اما 10 نفر از اعضای آن با توصیه صریح مسعود بارزانی انتخاب شدند. از میان این 10 نفر می‌توان به این اسامی اشاره کرد: فاضل میرانی، آزاد برواری، هوشیار زیباری، فؤاد حسین، محمود محمد، ، ریبوار یلدا، کمال کرکوکی و زعیم علی.

همچنین اعضای دفتر سیاسی حزب نیز که از طرف کمیته مرکزی انتخاب شدند، تعداد آنان 17 نفر بود و عبارت بودند از: فاضل میرانی، فؤاد حسین، هوشیار زیباری، آزاد برواری، محمود محمد، ریبوار یلدا، کمال کرکوکی، زعیم علی، سیداد بارزانی، هیمن هورامی، پشتیوان صادق، هیوا احمد مصطفی، سربست لزگین، زاگروس فتاح، نوزاد هادی، آمنه ذکری وعلی حسین. همانطور که مشاهده می شود، 8 نفر از اعضای 17 نفر همان منتخبان مسعود بارزانی در کمیته مرکزی حزب هستند.

اختلافات میان نچیروان و مسرور بارزانی

این موضوع که بیش از پیش در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته شده بود، پیش از این ریشه‌هایش به مدت‌ها قبل باز مى گردد زیرا همیشه نچیروان بارزانى این احساس را داشته است که مسرور بارزانى در تلاش است که نقش او در سیاست گذارى اقلیم و نیز در حزب را محدود کند خصوصا که مسرور بارزانى بر خلاف نچیروان، فرزند قدرتمندترین شخصیت حزب یعنى مسعود بارزانى نیز هست. از وجوه دیگر این اختلاف هم موضوع تقسیم مناصب حزبى و دولتى در مناطقى از کرکوک و نینوى بوده است خصوصا که الاطار التنسیقى (چارچوب هماهنگى شیعى) در راستاى تلاش براى تشکیل دولت امتیازاتى در این مناطق به حزب دموکرات داده بود.

اما درخصوص انتخاب اعضاى کمیته مرکزى نیز فقط 7 نفر از نزدیکان نچیروان بارزانى انتخاب شدند و این درحالى بود که نه‌تنها اعضاى نزدیک به مسرور بارزانى از این عدد بیشتر بود بلکه از میان 22 عضو جدید نیز مسرور بارزانى سهم بیش‌ترى داشت که از میان آن‌ها مى‌توان به عضویت ریبر احمد بارزانى وزیر امور داخله اقلیم (منصبى در حد وزیر کشور عراق) و از امنیتى‌ترین شخصیت هاى آن و نزدیک به مسرور بارزانى اشاره داشت.

به همین دلیل هم درخصوص انتخاب نیابت رئیس، این بار برخلاف نظامنامه داخلى حزب که رئیس یک نایب دارد، دو نایب رئیس براى مسعود بارزانى انتخاب شدند که طبعا آنان نچیروان و مسرور بارزانى بودند و این براى کاهش شکاف بین طرفین بود. این در حالى بود که پس از انتخاب نائبان، رسانه‌هاى نزدیک به نچیروان، او را نایب رئیس اول مى‌نامند و رسانه‌هاى نزدیک به مسرور وصف اول یا دوم بودن را کلا حذف مى‌کنند! اساسا هم خود حضور مسعود در این کنگره این‌چنین تفسیر شد که براى کاهش نزاع بین طرفین بوده است.

در همین راستا نیز مسعود بارزانى پس از پایان کنگره، طى اظهاراتى تأکید داشت که نائبان وى براى جلوگیرى و نفى شایعات به طور متحد عمل کنند و به توصیه پدر بزرگشان یعنى ملا مصطفى بارزانى در این زمینه عمل کنند زیرا او در زمان وجود اخبارى مبنى بر وجود اختلاف میان مسعود بارزانى و ادریس بارزانى (پدر نچیروان) چنین توصیه‌اى کرده بود.

نقاط قوت هر یک از نچیروان و مسرور بارزانى در این نزاع

در این نزاع سیاسى میان طرفین باید گفت که مسرور بارزانى داراى نفوذ بالا در کادرهاى مختلف حزب و نیز در ساختارهاى امنیتى اقلیم است اما در مقابل نچیروان از روابط بالایى با احزاب مختلف اقلیم و نیز احزاب مختلف عراقى برخوردار است. ضمن این‌که به علت ریاست اقلیم کردستان، با قدرت هاى غربى، ایران و آنکارا دارای روابط دیپلماتیک برقرار کرده است.

همچنین نچیروان بارزانى نفوذ بالایى در قراردادهاى نفتى دارد و همین موضوع باعث شده است که مسرور بارزانى براى افزایش نفوذ خود در این زمینه به موضوع حل مشکلات موجود بین بغداد و اربیل در زمینه صادرات و استخراج نفت، اهتمام ویژه‌اى بورزد.

اختلافات قانونى در برگزارى و انتخابات مربوط به کنگره حزب

بنابر عقیده برخى از حقوقدانان اقلیم، برگزارى این کنگره و انتخابات آن با ارتکاب تخلفات قانونى طبق قانون احزاب دولت اقلیم و دولت فدرال همراه بوده است که در این زمینه مى توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف- از آن جا که این کنگره بعد 12 سال برگزار مى شود، این مورد خود یک تخلف است زیرا فاصله برگزارى بین دو کنگره طبق قانون احزاب باید 4 سال باشد.

ب- این که 10 نفر از اعضاى کمیته مرکزى بنابر توصیه مستقیم رهبر حزب انتخاب شده‌اند، اگرچه که براى ورود آنان به کمیته رأى گیرى صورت گرفته است اما این رأى گیرى به صورت سرّى انجام نگرفته است و این یک تخلف طبق قانون است.

ج- انتخاب دو نایب رئیس نیز یک تخلف قانونى است زیرا براى رئیس حزب فقط یک نایب باید انتخاب شود.

د- اجازه به برخى از اعضاى جدید الورود براى کاندیدا شدن در انتخابات کمیته مرکزى نیز یک تخلف است زیرا شرط بر این است که براى کاندیدا شدن در این کمیته آن شخص باید 10 سال در حزب عضو شده باشد.

در پایان باید گفت این کنگره صرف نظر از برخى از تخلفات صورت گرفته در آن اگرچه با موفقیت برگزار شد اما نشان داد که نزاع میان مسرور بارزانى و نچیروان بارزانى به عنوان دو وارث مسعود بارزانى عمیق‌تر از این حرف‌هاست و در صورت عدم حل اختلافات هر لحظه ممکن است که به نزاعى علنى و ایجاد انشقاق در حزب منجر شود.

انتهای پیام/