گزارش| بقاع متبرکه میراث معنوی شاخص لرستان/ امامزادگان مقدس مأمن گردشگران مذهبی
بقاع متبرکه و امامزادگان مقدس از جمله میراث معنوی بی‌نظیری محسوب می‌شوند که نقش مهمی در توسعه گردشگری معنوی دارند و شناساندن آن‌ها به گردشگران می‌تواند منجر به رشد اقتصادی منطقه و رونق گردشگری مذهبی شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، بخش عمده‌ای از میراث‌های معنوی شامل اماکن مذهبی، زیارتی و آیین‌های مذهبی-معنوی خاص هر منطقه است که ظرفیت‌های مذهبی مهمی برای جذب گردشگران محسوب می‌شود.
گردشگری مذهبی به‌نوعی از گردشگری گفته می‌شود که گردشگر ضمن سفر به منطقه موردنظر و استفاده از ظرفیت‌های گردشگری طبیعی موجود در آن منطقه از اماکن مذهبی، آیین‌ها و رسوم مذهبی خاص آن منطقه نیز بهره معنوی می‌جوید که علاوه بر رونق اقتصادی آن دیار، فرصتی برای آشنایی مردم با میراث‌های معنوی خاص هر دیار فراهم می‌شود.
میراث‌های معنوی ارزشمندی در لرستان نیز وجود دارد که می‌توانند ظرفیت‌های بی‌نظیری برای جذب گردشگران معنوی سراسر کشور و حتی خارج از کشور باشند. از این میراث‌ها تاکنون آن‌گونه که بایدوشاید بهره‌گیری مناسبی در راستای جذب گردشگران و ارزآوری برای لرستان نشده است و بسیاری از آن‌ها برای گردشگران و علاقه‌مندان میراث‌های معنوی ناشناخته‌اند.
بقاع متبرکه و امامزادگان مقدس یکی از مهم‌ترین میراث‌های معنوی لرستان است که به‌علت ارادت خاصی که مردم این استان به امامزادگان مدفون در آن دارند، همواره پذیرای بیشترین گردشگر در ایام مختلف سال هستند.
بقاع متبرکه لرستان ظرفیتی عظیم در جذب بیشترین گردشگران مذهبی و معنوی محسوب می‌شوند، بااین‌حال آن‌گونه که باید به گردشگران و علاقه‌مندان به میراث‌های معنوی در سراسر کشور معرفی نشده‌اند و شناساندن آن‌ها می‌تواند رونقی چشمگیر در گردشگری معنوی این استان ایجاد نماید.
وجود 109 بقعه متبرکه در لرستان
حجت‌الاسلام محمدجواد عباس‌زاده معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در خرم‌آباد، با بیان اینکه میراث‌فرهنگی ناملموس، رفتارها، نمادها و آیین‌هایی است که یک اجتماع آن‌ها را بخشی از میراث فرهنگی خود می‌شناسد، اظهار داشت: این میراث از میان نسل‌های مختلف به زمان ما منتقل‌شده و باعث تداوم فرهنگ و هویت ما می‌شود.
وی با بیان اینکه در میراث‌های معنوی (ناملموس) خاصی مانند آیین‌ها، سنت‌ها و رویدادهای معنوی در لرستان وجود دارد، افزود: آیین‌های خاص مذهبی، فرهنگی و امامزادگان شاخص و بناهای مذهبی همچون مساجد تاریخی در لرستان وجود دارد که هنوز به برخی از آن‌ها هنوز آن‌گونه که لازم بوده توجه نشده است.
معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه لرستان با اشاره به مساجد امام و جامع بروجرد که از مساجد تاریخی این استان محسوب می‌شود، عنوان کرد: قدمت این مساجد مربوط به 1000 سال پیش است و جزو بهترین میراث‌های معنوی لرستان محسوب می‌شود.
وی با اشاره به وجود 109 بقعه متبرک امامزادگان مقدس در لرستان، بیان کرد: 88 امامزاده از این تعداد دارای شجره‌نامه هستند و قدمت برخی از بقاع متبرکه این امامزادگان بیش از 500 سال است.
عباس‌زاده با اشاره به میراثی‌بودن برخی از بقاع متبرکه در لرستان، گفت: بقعه امامزاده ابراهیم معروف به بابای بزرگ در شهرستان دلفان حداقل مربوط به 800 یا 900 سال پیش است و علاوه بر مذهبی‌بودن میراثی تاریخی‌ای نیز برای این استان محسوب می‌شود.
لزوم فراهم‌کردن زیرساخت‌های گردشگری مجازی برای بقاع متبرکه
وی افزود: همچنین امامزادگان زید و قاسم ازنا و امامزاده جعفر بروجرد نیز علاوه بر مذهبی‌بودن میراث تاریخی لرستان نیز هستند، چون ساختمان‌های آن‌ها قدمتی 700 تا 800 ساله دارند و بیشترین گردشگران را در ایام مختلف سال به خود اختصاص داده‌اند.
معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه لرستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تاریخی‌بودن بافت ساختمانی برخی بقاع متبرکه این استان عنوان کرد: ساختمان‌های برخی بقاع متبرکه جنبه تاریخی و میراثی دارد و اختیار آن‌ها به‌دست سازمان میراث‌فرهنگی است؛ این مسئله باعث شده که اداره‌کل میراث فرهنگی این استان مانع از انجام طرح‌های توسعه بقاع شود.
وی با اشاره به طرح گردشگری مذهبی، بیان کرد: در این طرح پیگیر هستیم که گردشگرانی که به لرستان سفر می‌کنند یکی از مقاصد خود را بقاع متبرکه امامزادگان مقدس، مساجد و سایر اماکن مذهبی که قابلیت گردشگری مذهبی دارد انتخاب کنند که البته برای اجرایی‌کردن آن نیازمند حمایت مسئولان کشوری و استانی هستیم.
عباس‌زاده با اشاره به اجرای طرح کشوری گردشگری مجازی گفت: این طرح یکی از بهترین طرح‌های ارائه‌شده است که در آن ضمن تصویربرداری از حرم امامان مطهر، این تصاویر با امکانات و قابلیت‌های مجازی برای علاقه‌مندان به اشتراک گذاشته می‌شود.
معاون فرهنگی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه لرستان تصریح کرد: کسانی که شرایط زیارت برای آنان فراهم نیست در طرح گردشگری مجازی از طریق لینک موردنظری وارد شده و می‌توانند حرم امامان مطهر را زیارت کنند که اقدام خوب و بسیار شایسته‌ای بوده و استقبال خوب مردم را در پی داشته‌است.
عباس‌زاده با بیان اینکه بنا داریم طرح گردشگری مجازی را برای امامزادگان شاخص لرستان نیز اجرا کنیم، اظهار داشت: با گروهی که کار ارزشمند گردشگی مجازی را تهیه کرده و ارائه می‌دهند نیز صحبت‌هایی داشته‌ایم که باید در سطح کشوری موافقت‌های لازم را برای اجرای آن کسب کنیم.
مسلم رضایی‌پور معاون بهره‌وری اقتصادی اوقاف و امور خیریه لرستان با اشاره به وجود 109 بقعه متبرکه امامزادگان مقدس در این استان، گفت: دو یا سه امامزاده در برخی از بقاع متبرکه دفن شدهاست؛ آمار ارائه‌شده مربوط به تعداد بقاع متبرکه بوده و تعداد امامزادگان قطعاً بیشتر است.
وی با اشاره به تهیه اطلس بقاع متبرکه و امامزادگان مقدس لرستان برای اولین بار در کشور افزود: در این پروژه که برای اولین بار در کشور اجراشده، مختصات جغرافیایی تمامی بقاع و اماکن متبرکه این استان به تعداد 109 بقعه و مکان متبرکه، بر اساس مختصات جهانی utm برداشت و بر روی نقشه‌های تحویلی جانمایی شد.
وجود امامزادگان شاخص ملی
معاون بهره‌وری اقتصادی اوقاف و امور خیریه لرستان عنوان کرد: در اطلس بقاع متبرکه علاوه بر جمع‌آوری موقعیت جغرافیایی و اطلاعات مکانی بقاع و اماکن متبرکه، اطلاعات توصیفی آن‌ها شامل وضعیت راه‌های دسترسی، شرایط آب و هوایی، اقلیم و سایر اطلاعات جغرافیایی موردنیاز در قالب نرم‌افزار gis تهیه‌شده است.
وی بیان کرد: اجرای طرح اطلس بقاع متبرکه نقش مهمی در ارائه تسهیلات و خدمات به زائران و مجاوران بقاع و اماکن متبرکه خواهد داشت.
رضایی‌پور با اشاره به بقاع متبرک شاخص لرستان که بیشترین زائران و گردشگران مذهبی را دارند، افزود: نسب امامزاده محمد بن حسن به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد و در 150 کیلومتری الیگودرز در منطقه‌ای کوهستانی در بخش ذلقی قرار دارد؛ گردشگران بسیاری از سراسر این استان، کشور و حتی خارج از کشور به این امامزاده می‌آیند و بسیار موردتوجه مردم منطقه و مناطق بختیاری‌نشین است، چون کرامات زیادی از این امامزاده مقدس دیده‌اند.
معاون بهره‌وری اقتصادی اوقاف و امور خیریه لرستان با اشاره به سایر امامزادگان مقدس این استان که موردتوجه گردشگران مذهبی و زائران بوده و بیشترین آمار گردشگر را دارند، عنوان کرد: امامزاده محمد درب‌گنبد کوهدشت، امامزاده ابوالوفای کوهدشت، امامزاده زید بن علی (ع) خرم‌آباد، امامزاده ابراهیم معروف به بابای بزرگ در شهرستان دلفان، امامزادگان زید و قاسم ازنا، امامزادگان سه تن فرسش الیگودرز، امامزاده جعفر و ابوالحسن بروجرد و امامزاده احمد پلدختر بیشترین گردشگر و زائر را نسبت به سایر بقاع متبرکه لرستان دارند، اما امامزاده محمد بن حسن الیگودرز و امامزاده محمد درب‌گنبد کوهدشت در سطح ملی شناخته‌شده هستند.
خبرگزاری تسنیم در این گزارش به معرفی برخی بقاع متبرکه و امامزادگان شاخص که به گفته معاون اوقاف و امور خیریه لرستان در ایام مختلف پذیرای گردشگران زیادی از سراسر استان وکشور و حتی گردشگران خارجی هستند می‌پردازد.
امامزاده زیدبن علی (ع) خرم‌آباد
آرامگاه این امامزاده در بازار قدیمی شهر خرم‌آباد واقع‌شده و قدمت ساخت بنای کنونی آن به سال 1307 هجری قمری می‌رسد؛ این آرامگاه نخستین بار به دستور بدر بن حسنویه و در زمان حکومت آل حسنویه در سال 404 هجری قمری ساخته شد.
بقعه متبرکه امامزاده زیدبن علی(ع) در مرکز شهر خرم‌آباد واقع‌شده است. گفته می‌شود که دارای کرامات زیادی بوده و به این خاطر در طول سال پذیرای خیل عظیمی از زائران است.
مقبره زید بن علی(ع) در غرب مسجد جامع خرم‌آباد واقع‌شده و در میان زمین حریم این امامزاده متبرکه، مقبره‌ای وجود دارد که آیات و کلمات مقدس با خط نسخ و به‌طور برجسته بر آن نقش شده، به‌طوری‌که روی لبهٔ شرقی مقبره، نام استادکار نجار و تاریخ احداث آن حک‌شده است.
بنای مقبره هشت‌ضلعی است که چهار ضلع اصلی دارد و در ساخت تمام بنای این امامزاده از آجر استفاده‌شده است. همچنین صندوقی چوبی و قهوه‌ای‌رنگ با نقوش زیبای کنده‌کاری‌شده روی قبر جای دارد، مقبره دو گلدسته مدور آجری داشته که با کاشی‌های زیبایی که کلماتی مقدس بر آن نوشته‌شده مزین شده است.
درب اصلی حرم از چوبی مخصوص و با حکاکی از آیات و کلمات مقدس با خط نسخ ساخته‌شده است، در حال حاضر به‌دلیل قرارگیری این امامزاده در مرکز بازار شهر خرم‌آباد، حریم این بقعه به‌وسیله مغازه‌هایی احاطه‌شده که برای توسعه گردشگری مذهبی در خرم‌آباد، نیاز به آزادسازی حریم این بناست.
آثار تاریخی مهمی چون قلعه فلکالافلاک و گرداب سنگی در اطراف امامزاده زید بن علی(ع) قرار دارد که زائران علاوه بر زیارت از این بقعه متبرکه می‌توانند از ابنیه تاریخی نیز دیدن کنند. این امامزاده یکی از شاخصترین امامزادهها در لرستان به شمار می‌آید.
امامزاده جعفر(ع) بروجرد
کتیبه‌های موجود در این بنا، فرد مدفون را جعفر، فرزند موسی کاظم(ع) هفتمین امام شیعیان می‌دانند، اما در برخی کتابها و منابع تاریخی، جعفر با پنج واسطه، فرزند امام سجاد(ع) ذکرشده است.
بنای آرامگاه امامزاده جعفر(ع) بروجرد از بناهای جالب‌توجه معماری اسلامی در لرستان و غرب ایران است که نمونه دیگر آن آرامگاه دانیال نبی در شوش دانیال است.
ساختمان اصلی معروف به بقعه امامزاده جعفر(ع) از آثار دوران سلجوقی است، ساختمان بنا گنبدی مخروطی شکل بر بالای ضریح دارد. گنبد هرمی شکل این آرامگاه با بیش از 1000 سال قدمت در دوره سلجوقیان ساخته‌شده است و از نمونه‌های معماری سلجوقی به‌حساب می‌آید.
این گنبد منحصربه‌فرد، به‌صورت مخروطی بلند و پلکانی با 18 پله ساخته‌شده است، نمونه این‌گونه گنبدها، در غرب ایران کمتر دیده می‌شود. آیتالله سید محسن شریعتمدار، فقیه و امام جماعت مسجد جامع بروجرد داخل امامزاده جعفر در زاویه بالای سر مدفون است.
امامزاده محمد(ع) کوهدشت
آستان امامزاده محمد (علیه‌السلام) در 67 کیلومتری شمال باختر شهر کوهدشت و در 5 کیلومتری جاده مواصلاتی کرمانشاه - اهواز (نقطه تلاقی سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان ) در جنوب رودخانه سیمره و در دامنه کوه فیروزکوه از رشته‌کوه‌های زاگرس واقع‌شده است.
این امامزاده تقریباً برای کل غرب کشور آشناست و مردم برای زیارت و سیاحت و گردشگری مذهبی به‌ویژه در ایام عید نوروز به این مکان مقدس مشرف می‌شوند.
بقعه شاهزاده محمد در 40 کیلومتری شهرستان کوهدشت و در میان شهری به نام درب‌گنبد واقع‌شده و در ایام مختلف سال پذیرای زائران زیادی از غرب کشور است.
آنچه از بزرگان منطقه و گذشتگان به‌طور شفاهی رسیده این است که در زمان یکی از شاهان مغول (هلاکوخان) اولین بنا بر آن ساخته‌شده و در زمان‌های مختلف بعدی تعمیراتی انجام شدهاست.
تاریخ بنا و مشخصات مختلفی بر روی سنگی که بر دیواره شرقی نصب بوده در هفت بند نوشته که در سال 1322 هـ .ق در عهد مظفرالدین شاه گنبد و گلدسته‌ای بر این مزار ساخته‌شده است.
تجدید بنا و آبادی و عمران امامزاده درب‌گنبد هم‌زمان با انقلاب اسلامی در دستور کار قرارگرفته که تا حال ادامه دارد و تا حدودی پیش رفته است، ازجمله زائرسرایی برای رفاه حال زائران ساخته‌شده هرچند در ایام خاص و تعطیلات جوابگوی زائران نیست.
راولینسون برای اولین بار در سال 1839 میلادی از بقعه امامزاده محمد(ع) یادکرده و بارون دوبد در سال 1845 میلادی نیز از این بقعه ذکری به میان آورده است.
بدنه بنای امامزاده محمد(ع) از دو قسمت بدنه قدیمی و الحاقات جدید تشکیل‌شده که بنای قدیمی شامل ایوان ورودی، اتاق مقبره و پوسته درونی گنبد است.
قسمت الحاقی نیز شامل یک شبستان که سه طرف بنا را در قسمت‌های شمالی، غربی و شرقی احاطه کرده و دو گلدسته و پوسته بیرونی گنبد نیز ازجمله بناهای الحاقی جدید است.
مصالح به‌کاررفته در این بنا در قسمت‌های مختلف متفاوت بوده و در قسمت قدیمی بنا از گچ، آجر و پوشش کاه‌گل استفاده‌شده است. قسمت الحاقی بنا از مصالح امروزی مانند آجر، ماسه، سیمان، آهن، کاشی‌های هفت‌رنگ، کاشی معرق و آیینه‌کاری ساخته‌شده است، از بنای قدیمی مقبره فقط قسمت اتاق مقبره باقی‌مانده که در فضای داخلی الحاقات جدید قرارگرفته است.
بنای فعلی این مقبره به دستور محمدعلی میرزای قاجار حاکم وقت لرستان و کرمانشاه بناشده است، تاریخ بنای گلدسته‌های این حرم در 1322 هجری قمری است، قبر این امامزاده دارای سنگ‌قبری بوده که به گفته ایزدپناه جمله «هذا قبر محمد ابن احمد» روی آن نوشته است.
با توجه به اینکه سالانه جمعیت میلیونی به آستان امامزاده محمد(ع) می‌آیند، اما امکانات و تسهیلات رفاهی و زیر بنایی برای رفاه حال زائران، جذب و استقرار آن‌ها در این مکان وجود ندارد و مردم بلافاصله بعد از زیارت شهر را ترک کرده و طول روز را در اطراف جاده کرمانشاه ـ اهواز به‌سر می‌برند.
معین‌السلطنه چاغروند حاکم وقت لرستان در زمان قاجار درباره امامزاده شاه‌محمد چنین می‌نویسد: امامزاده شاهزاده محمد(علیه‌السلام) در همین محل هلیلان مدفون است. به‌اندازه‌ای اهالی لرستان از این امامزاده کشف و کرامت دیده‌اند که تمام اموال طوایف طرهان، بالاوند، بعضی از طوایف پشتکوه و بعضی از طوایف دلفان در میان ایوان و صحن و اطراف امامزاده ریخته است. نه صاحب دارند و نه مستحفظ، احدی را جرئت و قدرت نیست که دست به آن اموال دراز کند، سارقین لرستانی از روی حسرت به آن اموال نگاه می‌کنند و قدرت دست‌درازی ندارند.
بنای فعلی این مقبره به دستور محمدعلی میرزای قاجار حاکم وقت لرستان و کرمانشاه بناشده است. بیش از یک میلیون نفر سالانه زائر امامزاده محمد(علیه‌السلام) هستند که به شاهزاده محمد (علیه‌السلام) معروف است.
امامزاده ابوالوفا(ع) کوهدشت
نسب امامزاده سید ابوالوفا (علیه‌السلام) به حضرت امام موسی کاظم(علیه‌السلام) می‌رسد و در اواخر سده هفتم یا در نیمه اوّل سده هشتم می‌زیسته و به امامزاده ابوالوفا (علیه‌السلام) معروف است.
آستان امامزاده سیدمحمدابوالوفا (علیه‌السلام) در شهرستان کوهدشت، بخش مرکزی، در 25 کیلومتری غرب کوهدشت و بر دامنه کوهی به نام «بره کاظم» واقع‌شده است. دارای بنایی متشکل از بقعه و کفش‌کن است.
مصالح مورداستفاده در دیوارها سنگ و در طاق گنبد آجر با ملاط گچ است. تاریخ ساخت بنا به قرن هشتم یا نهم هجری مربوط می‌شود. در این مقبره حوشی سنگی قرار دارد که آن را از محل دیگری بدین جا منتقل ساخته‌اند.
امامزاده محمد بن حسن(ع) الیگودرز
نقل‌های گوناگونی در مورد امامزاده محمد بن حسن(ع) در کتاب‌های مختلف وجود دارد که سه عموی ایشان همراه با امام حسین(ع) در صحرای کربلا به شهادت رسیدند.
پدر امامزاده محمد بن حسن(ع) ملقب به حسن مثنی در 56 سالگی در شهر مدینه به شهادت رسیده و درواقع امامزاده محمد بن حسن(ع) فرزند شهید نیز است. خود این امامزاده در حدود سال دوم هجری وارد ایران شده که بعد از تحت تعقیب قرار گرفتن توسط حاکمان ظالم وقت در سن نوجوانی به شهادت می‌رسد.
امامزاده محمد بن حسن(ع)، فرزند شهید و اسیر بوده است. جد ایشان کریم اهل‌بیت امام حسن مجتبی(ع) بوده که جا دارد که نام این امامزاده را «کریم لرستان» بگذارند.
امامزاده محمد بن حسن(ع) کرامات زیادی ازجمله شفا دادن بیماران صعب‌العلاج و معلولان داشته که امروز زبانزد همگان است.
مزار مبارک این امامزاده در مکانی واقع‌شده که کوهستانی اما سرسبز و زیباست. باوجودی که زائران امامزاده محمد بن حسن(ع) برای رفتن به زیارت از جان خود نیز مایه می‌گذارند، اما شوق زیارت این امامزاده آن‌چنان والاست که انسان حاضر است هر سختی و مشکلی را به جان بخرد تا به امامزاده محمد بن حسن(ع) برسد.
این جگرگوشه حضرت زهرا(س) که نقل است زجر و شکنجه‌های زیادی را متحمل شده تا جایی که حتی پوست بدن وی را نیز کنده و به شهادت رسانده‌اند. امامزاده محمد بن حسن(ع) برکتی به منطقه کوهستانی الیگودرز داده و امنیت موجود در این منطقه کوهستانی مرهون وجود این امامزاده کریم است.
چشمهها و آبشارهای فراوانی در امامزاده محمد بن حسن(ع) وجود دارد که سفر زائران را خوشایند و زیبا می‌کند و انسان با مشاهده این مواهب و نعمتهای خدادادی به عظمت پروردگار پی میبرد که چگونه خداوند از دل صخره‌ها و کوه‌ها درختان سرسبز را رویانده است.
آرامگاه امامزاده محمدحسن(ع) در بخش ذلقی الیگودرز این روزها پذیرای خیل عظیم گردشگران از سراسر ایران است. آرامگاه این امامزاده علاقه‌مندان زیادی از سراسر ایران به‌ویژه استان‌های هم‌جوار اصفهان و چهارمحال بختیاری دارد.
حدود 30 هزار نفر در هفته از بقعه متبرکه امامزاده محمد بن حسن(ع) بازدید می‌کنند که با توجه به کرامات این امامزاده و همچنین طبیعت زیبا و منحصربه‌فرد آن نیاز است به مردم معرفی شود.
امامزاده محمد بن حسن(ع) ازجمله امامزادگانی است که با اقوام و دودمان خودش به‌سمت ایران آمده است. عموزادگان ایشان فرزندان زید بن حسن به‌سمت ری و جبال گیلان رفتند و یک منطقه «هلال شیعی» در قرن اول و دوم به نام «جبال عجم» اصفهان و جبال دی‌نورد تشکیل‌شده است که تا ایذه و بهبهان می‌رود.
این منطقه عمدتاً لرنشین هستند که هیچ‌وقت سنی نبودند. پشت همین کوه حاضر که بقعه امامزاده محمد بن حسن(ع) در دل آن واقع است، امامزاده عیسی(ع) وجود دارد که پسر نوه بزرگوار امام صادق(ع) است. این امامزاده در مسیر بختیاری قرار دارد و هارون فرمان داده بود هر جا وی را پیدا کردند، بکشند.
امامزاده ابراهیم(ع) معروف به بابای بزرگ دلفان
بارگاه ملکوتی امامزاده ابراهیم(ع) معروف به «بابابزرگ» یکی از بقاع متبرکه‌ای است که در 65 کیلومتری شهرستان دلفان واقع است و هرساله هزاران زائر و شیفته ائمه اطهار(ع) از شهرهای مختلف لرستان و استان‌های همدان و کرمانشاه را به خود جذب می‌کند.
«بابابزرگ» برابر شجره‌نامه، از فرزندان امام موسی بن جعفر(ع) است که بعد از شهادت امام رضا(ع) در توس به‌همراه دیگر اعضای اهل‌بیت(ع) در شهرهای مختلف ایران متواری شدند.
امامزاده ابراهیم(ع) در دلفان به‌دست شخصی به نام سهراب سرخه میلی به شهادت رسیده است. بنای بابابزرگ ازلحاظ معماری قابل‌توجه و تعمق بوده و شامل دو بناست که بنای اصلی مقبره امامزاده ابراهیم است.
گفته می‌شود ساخت این بنا مربوط به دوره صفوی است و در دوره قاجاریه و دوره معاصر ترمیم‌هایی روی آن انجام شدهاست. ارتفاع طاق گنبد امامزاده ابراهیم(ع) که دارای مقرنس‌های جالبی است، 22 متر و دو گلدسته آجری نیز در کنار آن چون مناره برافراشته قد علم کرده است.
تمام بخش‌های گنبد با سنگ و آجر ساخته‌شده است، داخل حرم هشت‌ضلعی بوده و اندازه هر ضلع دو متر و 30 سانتی‌متر است. دو محراب در دو طرف شرقی و غربی آن ساخته‌شده و داخل حرم به‌طرز بسیار جالبی کاشی‌کاری شده است.
گنبد کوچک‌تری در ضلع جنوب غربی گنبد بابای بزرگ، وجود دارد که به نام «کال نازار» به‌معنی سبزه روی نازنین مشهور است. گفته می‌شود این فرد از اصحاب و بستگان و یا خادمان بابابزرگ بوده و از دیرباز مورداحترام زائران و مردم منطقه بوده است.
مردم منطقه و استان‌های هم‌جوار به‌واسطه کرامات و معجزات بابای بزرگ به آن اعتقاد فراوانی دارند و او را مراد و تکیه‌گاه خود می‌دانند. مردم این مناطق در ناملایمات و سختی‌های روزگار به وی متوسل شده و همواره به زیارتش می‌شتابند.
مردم لک‌زبان، اعتقاد و احترام خاص خود به امامزاده ابراهیم(ع) را که با جان و روح آنان درهم‌تنیده شده، در ادبیات و اشعار لکی خود به‌وفور نشان داده‌اند.
باستان‌شناسان و شرق‌شناسان زیادی زیادی درگذشته نیز چون «هنری راولینسن» درسال 1836، «فریا استارک» در سال 1927، «اشتاین» درسال 1936، «اریک اشمیت» در سال 1938، «مورتنسن» و بسیاری دیگر از این مقبره بازدید و درباره ساختمان آن و ارادت و اعتقادات مردم منطقه به بابای بزرگ در سفرنامه‌های خود به آن اشاره‌کرده‌اند که همگی نشان از اهمیت و جایگاه صاحب بقعه و بارگاه در دوره‌های مختلف تاریخ دارد.
بارگاه امامزاده ابراهیم، علاوه بر دارا بودن ویژگی‌های دینی و تاریخی به‌سبب قرار گرفتن در یک منطقه جنگلی و خوش آب‌وهوا، از جاذبه بالایی برخوردار است و در صورت توجه می‌تواند به‌عنوان یکی از قطب‌های گردشگری مذهبی در استان لرستان تبدیل شود. 50 هزار نفر سالانه از استان‌های لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان به‌ویژه در فصول بهار و تابستان به زیارت بارگاه این امامزاده مشرف می‌شوند.
امامزاده قاسم و زید (ع) ازنا
امامزاده قاسم (ع) یکی از بناهای تاریخی استان لرستان در غرب ایران است که قدمت آن به قرن هشتم هجری و دوره ایلخانی می‌رسد. این آرامگاه در روستای امامزاده قاسم (ع) در دهستان چاپلق (گاپله) از توابع شهرستان ازنا و در دشت جاپلق واقع‌شده است.
نام این روستا بنا به اظهارات محلی در زمان ساسانیان، کنده سپید بوده است که احتمالاً این نام برگرفته از جغرافیای آن محل است. بانی ساختمان امامزاده، تاجری ایرانی به‌نام سید میر نظام‌الدین احمد مدنی بوده است که این نام در بعضی از وقف نامه‌ها وجود دارد.
امامزاده قاسم در شهرستان ازنا یکی از زیباترین مکان‌های زیارتی لرستان بوده که آب‌وهوای آن نیز برای گردشگری در ایام نوروز بکر است. قدمت این امامزاده به دوره ایلخانی می‌رسد و کتیبه روی در ورودی این مقبره و نیز حاشیه‌های ضریح، سال‌های 738، 808 و 850 قمری را نشان می‌دهند.
همچنین نام امامزاده قاسم (ع) نیز برگرفته از نام همین امامزاده است. آرامگاه امامزاده قاسم (ع) در ردیف فهرست آثار ملی ایران با شمارهٔ 1757 ثبت‌شده است. گنبد مخروطی شکل امامزاده قاسم (ع) با 40 متر ارتفاع یکی از موارد خاص معماری در نوع خود و از عجایب معماری ایران است. این گنبد از بیرون مخروطی ولی از داخل حرم به‌شکل کروی است.
بنای ساختمان امامزاده قاسم (ع) متعلق به قرن‌های هشتم و نهم هجری قمری و معاصر با دوران تیموریان در ایران است. مشخصات این ساختمان بقعه بیشتر ویژگی‌های معماری ترکی و مغولی را دارد.
گنبد ساختمان امامزاده قاسم (ع) به رأس هرمی‌شکل است و دیوارهای آن مرتفع، ضخیم و آجری است. صحن حیاط این زیارتگاه تاریخی یک مربع کامل بوده که با آجر سنگفرش شده است.
صحن داخلی بقعه اصلی تا ارتفاع پنج‌متر با کاشی‌های منقوش به گل‌وبوته زینت داده‌شده است. نظم و شکل هندسی گنبد زیبا و درعین‌حال ساده بوده و هشت دریچه دورتادور گنبد برای تهویه هوا تعبیه‌شده است.
سر در رفیع زیارتگاه امامزاده قاسم (ع) که قدمت آن به حدود 700 سال می‌رسد دارای کاربندهای زیبا با اشکال هندسی منظم است. بخش‌های مختلف این بقعه یک‌بار در دوره سلسله قاجار توسط یکی از مجتهدین وقت به‌نام سید محمد شفیع جاپلقی ملقب به آقا سید، تعمیر و بازسازی‌شده است.
باوجودی که شجره‌نامه امامزادگان (قاسم و زید) در دسترس نبوده و خواندن متن کتیبه کمربندی داخل بقعه نیز در حال حاضر دشوار است ولی اهالی روستای امامزاده قاسم (ع) معتقدند که این دو بزرگوار از نوادگان امام حسن (ع) هستند.
قدیم‌ترین قسمت بنا امامزاده قاسم (ع) را دروازه ورودی و گنبد خانه آن تشکیل می‌دهد که دارای مشخصه‌های زمان ایلخانی بوده و بر روی آن آیاتی از قرآن کنده‌کاری‌شده است.
گنبد این امامزاده که شانزده ترکی است به‌صورت دو پوشه ساخته‌شده و بر روی گریوگنبد شانزده ضلعی استوارشده است. بدنه بنا از 3 طبقه تشکیل‌شده است. طبقه زیرزمین نیز همان سرداب‌هاست.
طبقه دوم که شامل حیاط، رواق‌ها و گنبد خانه و طبقه اول شامل اتاق‌های مجزاست که برای استراحت زائرین آماده می‌شده است. ورودی‌های طبقه اول و راه ارتباطی بنا به بیرون در چهارگوشه حیاط بقعه است و زائرین از طریق این ورودی‌ها به طبقه اول می‌روند.
در هر قسمت طبقه اول اتاق‌هایی مستقل از هم قرار دارند که درگذشته برای استراحت زائران امامزاده استفاده می‌شده است. ارتفاع پوشش گنبد از خط‌الرأس گنبد تا سطح پشت‌بام 12 متر است.
کتیبه‌ای بر روی دروازه دو لنگه انتهای ایوان غربی امامزاده قاسم (ع) قرار دارد که تاریخ ساخت این در چوبی را در ماه محرم‌الحرام سال 738 هجری قمری نشان می‌دهد. در ساخت پی این بنا از قلوه‌سنگ‌های بزرگ و کوچک استفاده‌شده است و دیوارها و گنبد بقعه نیز از آجر و گچ ساخته‌شده‌اند.
امامزاده احمد(ع) پلدختر
امامزاده سید احمد ملقب به شاه احمد در ارتفاعات کبیر کوه بین سه استان لرستان، ایلام و خوزستان و در عمق 13 کیلومتری غرب جاده خرم‌آباد به پلدختر واقع‌شده و برای مردم لرستان و ایلام این امامزاده شناخته‌شده است.
زائرانی همه‌ستاله از استان‌های خوزستان، کرمانشاه، همدان و حتی مرکزی و اصفهان به زیارت امامزاده احمد (ع) مشرف می‌شوند. نسب این امامزاده شریف به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد.
مشتاقان و ارادتمندان اهل‌بیت عصمت و طهارت در ماه‌های اسفند تا خرداد از بسیاری از مناطق غرب کشور به عشق زیارت نواده رسول خدا به امامزاده قاسم (ع) مشرف می‌شوند.
موضوعی که امامزاده شاه احمد را از سایر اماکن مقدس ایران مجزا می‌کند قرارگیری آن در نوک قله کبیرکوه و ارتفاع یک هزار و 610 متری بوده که در نوع خود در ایران بی‌نظیر و منحصربه‌فرد است.
ساختمان اولیه حرم بعد از انقلاب از ورق آهن ساخته‌شده بود که سقف آن به شکل شیب‌دار و مخروطی شکل بوده و باوجود سادگی ساختمان بنا، اما آن‌چنان معنویت و جذابیتی داشته که سالانه میزبان هزاران نفر از دوستداران خاندان اهل‌بیت (ع) است.
قرارگیری حرم امامزاده قاسم (ع) در ارتفاع بکر کوهستان و وجود مناظر بکر طبیعی در مسیر و اطراف بقعه سبب شده است که زیارت این امامزاده با سیاحت عجین شود و این‌یکی دیگر از ویژگی‌های این مکان است.
ارادت مردم به امامزاده قاسم (ع) بی‌مورد نیست و علاوه بر مقدس بودن بقعه، حاجت‌های بی‌شمار برآورده شده زائران، بر محبت امامزاده شاه احمد افزوده است تا جایی که بر اساس برآوردها 100 هزار نفر سالانه به دیدار این حرم قدسی مشرف می‌شوند.
امامزاده سه تن فرسش الیگودرز
بقعه متبرکه امامزادگان سه تن فرسش الیگودرز یکی از مهم‌ترین و گردشگرپذیرترین بقاع لرستان است که در این بقعه متبرکه امامزادگانی به نام‌های شاهزاده احمد(ع)، شاهزاده ابراهیم(ع) و شاهزاده یوسف(ع) از منسوبین به امام موسی ابن جعفر(ع) مدفون هستند.
بقعه متبرکه لرستان اگرچه خیل عظیم مسافران نوروزی و گردشگران را در طول سال به روستای خوش آب‌وهوای فرسش می‌آورد، اما وجود بقعه دیگری به‌نام بی‌بی زبیده خاتون که گفته می‌شود خواهر امامزاده سه تن است نیز در طول سال خالی از زائر نیست.
بقاع متبرکه امامزاده سه تن و بی‌بی زبیده خاتون که درمجموع به امامزادگان فرسش معروف هستند به‌دلیل کرامات این بزرگواران در بین استان‌های هم‌جوار استان لرستان شیفتگان و دلدادگان خاص خود را دارند که هرساله و به‌ویژه در ایام نوروز به این روستا سفر می‌کنند.
یکی از عواملی که باعث شهرت‌گرفتن امامزادگان فرسش شده هم‌جواری روستاس فرسش با شهرستان‌های فریدن، بویین میاندشت و فریدون‌شهر استان اصفهان و همچنین قرارگرفتن در مسیر زائران امامزاده مومد حسن الیگودرز و آبشار آب سفید است.
انتهای پیام/ی
