رویای گازی اردوغان، ۴ پادشاه، ۴ کشتی - بخش پایانی

به گزار گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، موضوع تامین انرژی و سوخت، یکی از مهمترین موضوعات زندگی روزمره برای مردم و دولت ترکیه است.

بحران اقتصادی در سراسر ترکیه روز به روز عمیق تر شده و حامل های انرژی نیز به طور مداوم گران و گران تر می شوند.

در بخش پیشین این گزارش، به این موضوع اشاره شد که اردوغان در هر مقطعی که دچار تنگنا شود و اصطلاحاً کم بیاورد، از دو ابزار مهم استفاده می کند: اول، حملات مداخله جویانه نظامی در عراق، سوریه، لیبی و همراهی با جمهوری آذربایجان در قفقاز. دوم، دادن مژده های فراوان در مورد کشف میادین گازی در دریای سیاه و مدیترانه.

همچنین به این اشاره کردیم که اردوغان در مراسم اعزام کشتی حفاری عبدالحمید خان، اعلام کرده که ترکیه با 4 کشتی حفاری و دو کشتی اکتشافی – لرزه نگاری، صاحب یک اسکادران دریایی مهم و کم نظیر در سطح جهانی است.

هزینه سنگین واردات انرژی برای ترکیه

ترکیه یک واردکننده و خریدار مهم گاز طبیعی و نفت است. در حال حاضر، بیش از 70 درصد انرژی مصرفی این کشور وارداتی است. به همین خاطر قیمت نفت، بنزین، گاز و گازوئیل در ترکیه بسیار بالا است.

قیمت هر 1 لیتر بنزین به 25 لیره رسیده و گازوئیل نیز چند قوروش از بنزین گران تر است و طبیعتاً علاوه بر حمل و نقل شهری و بین شهری، کشاورزی، حمل کالا و محصولات در ترکیه، هزینه های بالایی دارد و این امر موجب افزایش مداوم تورم می شود.

ترکیه با تحقق میانگین سالانه 50 میلیارد دلار واردات انرژی، گاز و نفت مورد نیاز خود را از روسیه، آذربایجان و ایران از طریق خطوط لوله گاز طبیعی و از الجزایر به صورت گاز طبیعی مایع با تانکرها تامین می کند.

وابستگی ترکیه به منابع سوخت خارجی باعث افزایش واردات انرژی و در نتیجه کسری حساب جاری در دوره های رشد سریع اقتصاد این کشور می شود. با این حال، تحلیلگران اقتصادی معتقدند که دولت اردوغان، با سیاست های غلط و ناکارآمد، نزدیک به 200 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور را بر باد داده و حالا برای توجیه خطاهای خود، همه تقصیرها را بر گردن گرانی جهانی انرژی انداخته است. این در حالی است که واردات انرژی، فقط یکی از دلایل کسری تجاری ترکیه است و نه همه دلایل.

هزینه های سنگین و دشواری های واردات انرژی در کنار تلاش برای استفاده سیاسی و تهییج عواطف ملی گرایانه، تلاش برای اکتشاف و استخراج گاز را به یک موضوع مهم تبدیل کرده و تیم اردوغان به طور مداوم بر روی این موضوع مانور می دهد. اما واقعیت این است که این عملیات بزرگ، در کنار آورده های سیاسی و حزبی، هزینه های کلان هم دارد. چرا که تمام کشتی های حفاری و اکتشافی و تجهیزات جانبی از خارج وارد می شود.

6 کشتی، 4 پادشاه و 2 دریاسالار

اردوغان دیروز در سخنان خود در بندر مرسین، ادعا کرد که ترکیه صاحب یکی از بزرگترین و مهمترین اسکادران های دریایی کشتی های مخصوص اکتشاف نفت و گاز است. اما نکته مهم این است که هیچکدام از این کشتی ها، تولید داخل نیستند و حتی برای خرید آنها نیز، موانع و مشکلات سیاسی و حقوقی فراوانی به وجود آمده و ترکیه بعضاً ناچار شده برای حفظ توافق و نهایی شدن معامله پول بیشتری بپردازد.

نکته جالب در مورد کشتی های حفاری ترکیه این است که هر کدام از آنها به نام یک پادشاه عثمانی نامگذاری شده اند و دو کشتی مخصوص لرزه نگاری و اکتشافی ترکیه نیز حامل نام دو دریاسالار مشهور سپاه عثمانی هستند.

اسامی کشتی های حفاری و لرزه نگاری ترکیه از این قرار هستند:

بارباروس خیرالدین پاشا که به نام "خضر رئیس" هم شناخته می شود، نخستین دریاسالار سپاه عثمانی در سده شاندزهم میلادی بوده و در دریای مدیترانه علاوه بر دریانوردی و فنون کشتیرانی و جنگ دریایی، در حوزه کشتی سازی و آموزش ملوانان نیز شهرت زیادی داشته است. حالا نام این رجل نظامی و سیاسی بر کشتی تحقیقاتی ترکیه گذاشته شده و در شرق مدیترانه در تردد است. این کشتی تحقیقاتی لرزه نگاری در سال 2011 در دبی ساخته شد و در سال 2013 توسط ترکیه به مبلغ 130 میلیون دلار خریداری شد تا در بررسی های لرزه نگاری و به ویژه اکتشاف نفت و گاز مورد استفاده قرار گیرد. این کشتی تحقیقات خود را در دریای سیاه آغاز کرد و در سال 2017 در مدیترانه شرقی به فعالیت خود ادامه داد. این کشتی در حال جستجوی نفت و گاز طبیعی در آب های بین فاماگوستا و لبنان است که فقط از مجوز اداره بخش ترک نشین قبرس شمالی برخوردار است و فعالیت آن در دریا، اعتراضات و مشکلات حقوقی فراوانی به دنبال آورده است.

عروج رئیس، مشهور به پاشای ریش سرخ، دریانورد سده شانزدهم میلادی، برادر بزرگتر خیرالدین پاشا و فاتح الجزایر بوده و به نمایندگی از امپراتوری عثمانی در الجزایر حکم رانده است. عروج رئیس یک کشتی تحقیقاتی لرزه نگاری با 90 درصد طراحی داخلی و مونتاژ در ترکیه است. ساخت این کشتی متعلق به اداره کل تحقیقات و اکتشاف مواد معدنی در سال 2012 در استانبول آغاز شد و در سال 2015 به پایان رسید. این کشتی در آوریل 2017 برای یافتن نفت و هیدروکربن در دریای مدیترانه مأموریت یافت. در تنش با یونان، فعالیت های این کشتی با پادرمیانی آلمان برای مدتی به تعویق افتاد، اما دوباره به دستور اردوغان به فعالیت خود ادامه داد. این کشتی می تواند انواع تحقیقات زمین شناسی، ژئوفیزیک، هیدروگرافی و اولینوگرافی به ویژه اکتشافات فلات قاره و منابع طبیعی را انجام دهد. این کشتی می تواند عملیات لرزه نگاری سه بعدی تا عمق 8 هزار متری و عملیات لرزه نگاری دو بعدی تا عمق 15 هزار متری را انجام دهد.

فاتح نام و لقب سلطان محمد عثمانی است که به خاطر فتح استانبول او را به نام فاتح می شناسند. کشتی حفاری فاتح اولین کشتی حفاری ترکیه است. این کشتی در سال 2017 وارد بندرگاه شرکت دولتی نفت ترکیه (TPAO) شد. کشتی حفاری فاتح پس از تجهیز به سیستم حفاری تحت فشار مدیریت شده (MPD)، حفاری چاه در اعماق دریای آلانیا-1 را در 29 اکتبر 2018 آغاز کرد. سپس کشتی برای حفاری دوم به سمت شرق مدیترانه حرکت کرد. این کشتی که در سال 2011 در کره جنوبی ساخته شده، 229 متر طول دارد و توانایی حفاری در عمق 12120 متری در دریاها را دارد. کشف گاز طبیعی جدید در دریای سیاه با کشتی حفاری فاتح انجام شد.

یاووز نیز لقب یاووز سلطان سلیم است. کشتی حفاری یاووز در اکتبر 2018 توسط شرکت ملی نفت و گاز ترکیه به مبلغ 262.5 میلیون دلار به منظور افزایش فعالیت های اکتشافی و حفاری در دریاها در چارچوب سیاست تامین انرژی ملی خریداری شد. این کشتی از بندر Algeciras اسپانیا حرکت کرد و در 22 فوریه 2019 به دریای مرمره رسید. پس از اتمام عملیات تعمیر و نگهداری، کشتی حفاری یاووز در 20 ژوئن 2019 ماموریت خود را در شرق مدیترانه آغاز کرد.

قانونی، لقب سلطان سلیمان از پادشاهان نامدار عثمانی است که تاکنون دو سریال تلویزیونی در مورد او ساخته شده و اردوغان به این پادشاه نیز علاقه وافری دارد. «قانونی» به عنوان  سومین کشتی حفاری ترکیه، در سال 2012 در کره جنوبی به پایان رسید. این کشتی نیز توسط دولت به مبلغ 37.5 میلیون دلار در سال 2020 از طریق شرکت نماینده اردوغان در یک مزایده خریداری شد. این کشتی توانایی حفاری 3 هزار متری در عمق 11 هزار و 400 متری را دارد. این کشتی همچنین به عنوان کشتی حفاری فراساحلی نسل ششم مجلل شناخته می شود. البته روند به روز رسانی، تجهیز و توسعه کشتی حفاری قانونی در اوت 2020 در بندر ناتو در اینجکوم، منطقه مرسین بیش از 18 میلیون دلار هزینه در برداشته است.

عبدالحمیدخان نام یکی از پادشاهان عثمانی است که ظاهراً، علاقه ای به غرب نداشته و در مورد فلسطین نیز تعصبات ویژه ای داشته، اما به منظور حفظ مصلحت ترکیه معتقد به ضرورت موازنه با غرب بوده است. کشتی حفاری عبدالحمید خان که برای تسریع فعالیت های هیدروکربنی ترکیه در دریاها در نظر گرفته شده است، یکی از 5 کشتی حفاری با فناوری نسل هفتم در جهان است و علاوه بر ترکیه، فقط 4 کشور دیگر، آن را در اختیار دارند. عبدالحمید خان، سابقاً کبالت اکسپلورر نام داشت و توسط یک شرکت آمریکایی ساخته شد. اما همین که پای کشتی به ترکیه رسید، اردوغان نام آن را به عبدالحمیدخان تغییر داد. این کشتی حفاری آبی فوق عمیق، 238 متر طول، 42 متر عرض و 62 هزار تن وزن دارد. این کشتی که دارای سیستم موقعیت یابی فعال با برج دوتایی و 200 خدمه است، با توانایی حفاری 12 هزار و 200 متر  در رده قوی ترین کشتی های حفاری جهان است. سفارش ساخت این کشتی حفاری در ابتدا در سال 2013 به شرکت حفاری Vantage Drilling داده شد و توسط Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering در کارگاه کشتی سازی Okpo در کره جنوبی ساخته شد. با این حال، کمپانی آمریکایی، قرارداد ساخت کشتی را در سال 2015 لغو کرد. در ماه می 2019، شرکت بین المللی حفاری شمالی کشتی را خرید و نام آن را West Cobalt تغییر داد، اما این قرارداد نیز در اکتبر 2019 فسخ شد. نهایتاً ترکیه توانست در نوامبر 2021 به قیمت 180 میلیون دلار آن را خریداری کند و کشتی را از بندر اوکپو در کره جنوبی به سمت بندر مرسین هدایت کند.

چنین به نظر می رسد که نامگذاری کشتی های اکتشافی و حفاری ترکیه با نام رجال، فرماندهان و پادشاهان عثمانی، بخش دیگری از سناریوی تلاش اردوغان و حزب عدالت و توسعه برای برجسته کردن یاد و خاطره عثمانی و جلب توجه ملی گرایان باشد. اما واقعیت این است که بخش مهمی از جامعه ترکیه، با این رویکرد مخالفند و عثمانی را نماد ارتجاع می دانند.

نگاهی به فعالیت های دریایی ترکیه در سه حوزه مهم دریای سیاه، مرمره و مدیترانه، نشان دهنده این است که اکتشاف و استخراج نفت و گاز برای دولت اردوغان، به یک هدف حیاتی و در عین حال به یک ابزار تبلیغاتی تبدیل شده است. اما مشخص نیست در انتخابات سال 2023 میلادی، سرنوشت اردوغان و حزب او چگونه رقم خواهد خورد و سیاست آتی ترکیه در قبال اکتشاف گاز در مناطق دریایی به چه شکلی پیش خواهد رفت.

انتهای پیام/