نگرش عاشورایی زیربنای فرهنگ دفاع مقدس

به گزارش خبرگزاری تسنیم، سردار علی‌محمد نائینی؛ مسئول تبلیغات جبهه و جنگ غرب در دوران دفاع مقدس و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در بیاناتی که در کتاب بانوای کاروان و در خصوص ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد حاج صادق آهنگران به‌عنوان یکی از مداحان نامی دفاع مقدس و اهل‌بیت (ع) مطرح کرده، به رمزگشایی از علل موفقیت و تأثیرگذاری اشعار حماسی وی در روح و روان رزمندگان در طول هشت سال جنگ تحمیلی پرداخته و بهره‌گیری از فرهنگ عاشورا و محرم را عامل اصلی در این موفقیت ذکر کرده که به مناسبت فرارسیدن ایام سوگواری شهادت امام حسین (ع) و یاران با وفایش و همچنین حماسه بزرگ عاشورا منتشر می‌شود:

اولین کاری که امام انجام دادند این بود که به جنگ ماهیت اعتقادی دادند. ایشان یک پیوستگی بین انقلاب اسلامی و جنگ به وجود آوردند. همچنین یک پیوستگی بین جنگ و عاشورا ایجاد کردند. این پیوند سبب شد که جنگ تحمیلی به جنگ کفر و ایمان تبدیل شود و جبهه حق و باطل شکل بگیرد.

بعدازآن رزمنده‌ها که به میدان جنگ می‌آمدند، احساس می‌کردند که اگر توفیق نداشتند در عاشورا کنار امام حسین (ع) باشند، اینجا تکرار آن نبرد سال 61 هجری است و باید در این مقطع زمانی نقش‌آفرینی کنند و فرمان امامشان را لبیک بگویند.

با توجه به این نگاه، وقتی حاج صادق برنامه می‌گذاشت و نوحه می‌خواند، گویی شب عاشورا بود و رزمنده‌های ما از امام حسین (ع) برای رفتن به میدان اجازه می‌گرفتند.

در هشت سال جنگ، این صحنه‌ها مدام تکرار می‌شد. شما به اسم رمزها، نام راه‌ها، معابر، قرارگاه‌ها، لشکرها، تیپ‌ها، گردان‌ها و دسته‌ها نگاه کنید. بسیاری از نام‌ها، نام یاران امام حسین (ع) است.

ادبیات جنگ و فرهنگ جنگ، از عاشورا، آموزه‌های قرآنی و آموزه‌های حضرت امام (ره) سرچشمه گرفته بود. نوحه‌ها و مدیحه‌سرایی‌های حاج صادق آهنگران هم همین‌طور بود.

دفاع مقدس فرهنگ و ادبیاتی دارد که آن را از سایر جنگ‌ها متمایز کرده است. فرهنگ و ادبیاتی که در دفاع مقدس به وجود آمد، همه تولیدات هنری و ادبی و همه پیام‌های فرهنگی ما را تحت تأثیر قرار داد.

فرهنگ دفاع مقدس آمیزه‌ای از حماسه و عرفان بود و سبب شد در همه آثار ما برانگیختگی و حرکتی مبتنی بر نگرش عاشورایی ایجاد شود.

حضرت امام هم در دوران دفاع مقدس به این موضوع اشاره می‌کردند؛ مثلاً در پیامشان در عملیات فتح‌المبین آورده‌اند: یک‌بار دیگر ثابت شد که کل یوم عاشورا و کل ارض کربلاست. بعدها در عملیات کربلای 5 هم فرمودند: سرچشمه پیروزی‌های ما همه از عاشوراست؛ یعنی همه رشادت‌هایی که ظهور و بروز پیدا می‌کرد، همه متأثر از عاشوراست.

این فرهنگ در دوره دفاع مقدس عمومیت یافت و در رفتار و گفتار رزمنده‌ها، نامه‌ها و وصیت‌نامه‌های آن‌ها، تابلوهای تبلیغی جبهه، مراسم‌های بدرقه رزمندگان، تودیع رزمنده‌ها، اعزام نیرو و مراسم تشییع شهدا تجلی یافت.

نام گردان‌ها، تیپ‌ها و لشکرهای ما را ببینید، لشکر عاشورا، امام حسین (ع) ثارالله، کربلا، قمر بنی‌هاشم (ع)، محرم، مسلم بن عقیل، حضرت ابوالفضل (ع)، علی‌اکبر (ع)، زهیر، علقمه و ... این‌ها همگی متأثر از فرهنگ کربلاست. پیشانی‌بندها، اسم رمزها، نام قرارگاه‌ها، دسته‌های عملیاتی، مقرها، جاده‌هایی که به خط منتهی می‌شد، همه و همه برگرفته از فرهنگ عاشورا بود.

همان‌طور که در پیروزی انقلاب اسلامی، فرهنگ عاشورا مؤثر بود، در دفاع مقدس هم‌چنین بود. این هنر حضرت امام بود که انقلاب را به عاشورا و دفاع مقدس را به انقلاب پیوند زدند و یک پیوستگی به وجود آوردند که بعد به فرهنگ تبدیل شد. بنابراین اولین عامل تأثیرگذار در محبوبیت حاج صادق، نهادینه شدن فرهنگ عاشورایی در وجود او بود.»

منبع:

بهداروند، محمدمهدی، با نوای کاروان: تاریخ شفاهی دفاع مقدس: روایت حاج محمدصادق آهنگران، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول، 1399، صفحات 363، 368، 369.

انتهای پیام/