روایت تلخ از زیتون‌های تلخی که شیرین می‌شوند/ نمک زیاد "طلای سبز طارم" آبهای زیرزمینی را تهدید می‌کند
فرآوری و روغن‌کشی خانگی زیتون در شهرستان طارم استان زنجان سبب شده سالانه حجم زیادی از پساب آلوده واحدهای صنعتی و خانگی وارد محیط زیست شده و آبهای زیرزمینی و چاه‌های جذبی را تهدید کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان ، محصول زیتون یکی از مفیدترین و پردرآمدترین محصولات کشور است و ارزش غذایی بالای زیتون آن را به میوه ارزشمند در سراسر جهان تبدیل کرده است. در واقع 80 درصد کشت زیتون در پنج استان انجام می‌شود که شهرستان طارم در استان زنجان رتبه نخست کشور را با تولید ارقام‌های مختلف با کیفیت بالا را به خود اختصاص داده است.
این محصول به‌شکل خام، و یا به صورت تن کنسرو زیتون یا روغن زیتون و یا موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گذشته این محصول به صورت خام از استان خارج می‌شد اما کشاورزان تلاش دارند با فرآوری آن ارزش افزوده را حفظ کرده و به صورت فرآوری شده به دیگر استانها صادر کنند.
اما در این میان نبود شهرک تخصصی فرآوری و همچنین با انجام فرآوری غیر اصولی و خانگی سبب ورود پساب حاصل از آن به محیط زیست شده که باعث آسیب به خود کشاورز و هم محیط زیست شده است و اگر کار با این رویه پیش رود به زودی شاهد تخریب محیط زیست با کمترین زمان خواهیم بود.
در این راستا روح الله حسنی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: زیتون جزو محصولات ویژه استان زنجان در سطح کشور است و محصولی است که قیمت آن همیشه در بازار در تلاطم بوده و فرآوری آن دارای ارزش افزوده بالایی است.
وی با اشاره به مشکلات فرآوری زیتون و چالش‌های پیش رو کشاورزان گفت: خریداران این محصول سعی می‌کنند به صورت هوشمندانه این محصول را به صورت خام با قیمت پایین خریداری و با فرآوری آن به استان‌های دیگر با قیمت بالا صادر کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در زمینه تکمیل زیرساخت‌ها گفت: دولت موظف و مکلف به احداث کارخانه فرآوری نیست، زیرا کشاورزی به صورت خصوصی اداره می‌شود و نقش جهاد کشاورزی نقش تنظیم‌گری است و در بسیاری از موارد اگر ما دخالت نکنیم نتیجه خوبی حاصل می‌شود.
وی به حضور سرمایهگذار اشاره کرد و گفت: پیگیر سرمایه گذار در شهرستان طارم در خصوص احداث سردخانه و فرآوری زیتون هستیم اما به دلیل عدم استقبال تاکنون موفق به این کار نشده‌ایم.
حسنی افزود: در برخی موارد برای اینکه کشاورز تحت فشار نباشد، دولت اقدام به خرید تضمینی محصول زیتون می‌کند اما نمی‌توان به این موارد اکتفا کرد زیرا خرید تضمینی پایدار نیست و باید به دنبال تکمیل زیرساخت‌ها با حضور سرمایهگذار باشیم و پیگیر ایجاد شهرک فرآوری زیتون در شهرستان طارم هستیم.
وی در پاسخ به اینکه چرا محصول زیتون استان به اسم استان‌های دیگر به فروش می‌رسد گفت: به خاطر عدم زیرساخت‌های لازم است که محصول خام از کشاورز خریداری شده و پس از فرآوری و بهینه‌سازی به اسم استان‌های دیگر فروخته می‌شود و تنها راهکار موجود برای این موضوع توسعه زیرساخت‌ها مربوط به این محصول است.
مهم‌ترین دغدغه محیط زیست، ایجاد تصفیه‌خانه فرآوری زیتون در طارم است
محمدرضا یافتیان مدیرکل محیط زیست استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: در حفظ محیط زیست اولویت نخست ما ایجاد تصفیه خانه‌ها در شهرک‌های صنعتی است که یکی از این موارد ایجاد تصفیه‌خانه در شهرستان طارم به دلیل وجود محصول زیتون و فرآوری آن است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر خام‌فروشی زیتون کم شده افزود: فرآوری زیتون سبب می‌شود سطح زندگی و درآمد مردم تغییر پیدا کند که یکی از موارد مثبت آن مهاجرت معکوس به روستاها شده و جای امیدواری دارد.
مدیرکل محیط زیست استان زنجان با اشاره به اینکه علی‌رغم داشتن جنبه مثبت فرآوری زیتون، پساب حاصل از آن در صورت تصفیه نشدن دارای تاثیر سو برمحیط زیست خواهد بود و صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست از جمله آب، خاک وارد خواهد آورد و در نهایت سلامت مردم به خطر می‌افتد.
وی با اشاره به اینکه 80 درصد فرآوری‌ها به‌شکل خانگی انجام می‌شود تصریح کرد: مشکلی که در پی فرآوری‌های زیتون به‌ویژه در بخش خانگی وجود دارد، استفاده از نمک بسیار زیاد برای گرفتن تلخی زیتون است که به دلیل عدم تصفیه وارد چاه‌های جذبی و آبهای زیرزمینی و سطحی می‌شود که با ورود آن در زنجیره غذایی افراد و سلامتی آن‌ها تاثیرگذار است.
یافتیان به تصفیه‌خانه شهرک صنعتی طارم نیز اشاره و عنوان کرد: واحدهای فرآوری در شهرک صنعتی، باید میزان پساب خود را مدیریت کنند تا به محیط زیست وارد نشده و باعث آسیب‌های جبران ناپذیر نشوند.
وی افزود، نفوذ پساپ سبب آلودگی خاک و ایجاد بوی بد در محیط می‌شود، بنابراین نیازمند تصفیه خانه‌های کوچک در حد روستاها هستیم.
با این تفاسیر متأسفانه موضوع تصفیه پساب زیتون در شهرک صنعتی مورد توجه مسئولان قرار نگرفته و فرآوری سنتی و خانگی نیز به آن‌ها اضافه شده و محیط زیست را زودتر از آنچه به نظر می‌آید در خطر نابودی قرار داده است. لازم است در رابطه با مدیریت پساب واحدهای خانگی، ابتدا زیرساخت لازم مانند ایجاد شهرک صنعتی، تجمیع واحدهای صنعتی، ایجاد شود تا فرآوری بدون ایجاد آلودگی برای کشاورزان انجام شود که این کار به نظارت و همکاری بین دستگاهی نیاز دارد.
انتهای پیام/ن
