نمایشگاه کتاب، روزگاری خاطره‌انگیز برای کتاب

گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم - داود عامری: هم فال است و هم تماشا. قدم زدن در بین کتاب‌های مختلف و غرفه‌های تخصصی نمایشگاه کتاب، شور و حال گذشتگان کتابخوان را در ذهن و جان انسان زنده می‌کند و از طرف دیگر بوی کتاب‌های نو و ورق نخورده، حس خرید یک کالای ارزشمند فرهنگی را در سبد خانواده‌های ایرانی، که متأسفانه به علت مسائل مختلف فرهنگی و اقتصادی به‌تدریج در حال پر کشیدن است، به یاد می‌آورد و با تلاش سالیانه می‌خواهد همچنان جایگاه خود را حفظ کند.

سی و سومین سالگی نمایشگاه کتاب، امسال حال و هوای دیگری خواهد داشت، چرا که دو سال وقفه در برگزاری بزرگترین رویداد فرهنگی کشور،هم همه علاقه‌مندان را به بازدید از نمایشگاه، مشتاق‌تر کرده است و هم ناشران را راحت‌تر از همیشه به این جشنواره بزرگ فرهنگی کشانده است.

البته در 2 سال گذشته، نمایشگاه تلاش کرد با همه سختی‌ها و نارسایی‌ها، به صورت مجازی کار خود را انجام دهد، اما واقعیت این است که دلمان برای بوی کتاب‌های نو که از انبوهی آن چشمان خیره شود و ورق زدن کتاب‌ها در غرفه‌های مختلف و گرداندن چشم‌ها در میان قفسه‌ها و خواندن عناوین کتاب‌های مختلف در ازدحام جمعیت، تنگ شده بود و خدا را شکر که هم شاهد برگزاری نمایشگاه کتاب هستیم و هم از خبر تک رقمی شدن آمار فوتی‌های بیماری منحوس کرونا، بازگشت امید و نشاط به زندگی مردم را شاهدیم.

و اما برگزاری نمایشگاه کتاب از جهات مختلف در حوزه فرهنگی کشور حائز اهمیت است که به فراخور مطلب، اشاراتی کوتاه به آنها را می‌کنیم.

افزایش سطح امید و پویایی نویسندگان و فعالان عرصه نشر

اولین نشانه‌های خوب و باطراوتی که از نمایشگاه کتاب مشام جامعه ایران را پر می‌کند، بازگشت امید، یا بهتر است بگوییم افزایش سطح امید، به آینده میان نویسندگان، ناشران و فعالان این عرصه از اقدامات فرهنگی است که نقش اساسی در زنده نگهداشتن و پویایی زیست فرهنگی کشور دارد و کمتر به آن توجه می‌شود.

رونق بازار کتاب

با وجود راهیابی روش‌های جدید و سریع نشر در جوامع همانند نشر دیجیتال و حتی آنلاین و به صورت صوتی، هنوز اهل مطالعه، لذت خواندن کتاب‌های کاغذی را زیرزبان خود خوش‌تر می‌دانند و ترجیح می‌دهند ورق ورق مطالب را ببینند و از خواندن آنها لذت ببرند. لذا نمایشگاه کتاب تعداد زیادی از مردم را به سوی خود می‌کشاند و همین عامل، آن را تبدیل به بازار فروش کتاب نیز می‌نماید.

لذا نمایشگاه کتاب همانند هر نمایشگاه دیگری، به یک واسطه امین بین ناشر و خریدار تبدیل می‌گردد و به جهت ایجاد تسهیلات، از تخفیف گرفته تا امکان دسترسی به کتاب‌های مورد نظر در یک بازه زمانی کوتاه، بازار کتاب را در هوای مطبوع اردیبهشتی، گرمتر می‌کند.

تبلیغ کتاب و کتابخوانی

نمایشگاه، خود به تنهایی یک بیلبورد بزرگ برای کتاب و کتابخوانی است. از مدت‌ها قبل که دست‌اندرکاران مشغول تجهیز، ثبت‌نام و طراحی چیدمان غرفه‌های کتاب هستند، هر روز شاهد انتشار اخبار گوناگون در خصوص کتاب هستیم. در نهایت از روز افتتاحیه، موضوع کتاب و نمایشگاه کتاب تبدیل به اولین خبر در حوزه فرهنگ می‌شود. لذا این حجم از گفت‌و‌شنود از کتاب، آن را به یاد بسیاری از افراد جامعه می‌آورد که روزگاری اهل کتاب بوده‌اند و با شلوغ شدن زندگی فردی و اجتماعی، این یار مهربان را به دیار فراموشی فرستاده بودند.

نمایش و جبهه فرهنگی کشور

واقعیت این است که، چنان مسائل اقتصادی و سیاسی در جامعه ما، و شاید بتوان گفت اکثر جوامع بشری، به شئونات زندگی انسان‌ها سایه افکنده است که دیگر، کالا‌های اصیل فرهنگی و حتی سخن گفتن از اصالت فرهنگی، به تعریف یک خاطره شبیه شده است. در این روزگار کم توجهی به فرهنگ، برگزاری نمایشگاه کتاب، بسان یک خون تازه در رگ‌های عرصه کتاب است و از سوی دیگر، نماینده شایسته‌ای برای معرفی فرهنگ کهن بزرگان اهل کتاب که امروزه نمایندگان فرهنگی ایران در جهان هستند. بزرگان اندیشه ورزی چون مولوی، سعدی، نظامی و... صد‌ها چهره شناخته شده فرهنگ و ادب فارسی که امروز به تنهایی نمایندگی فرهنگ ایران را در سطح جهانی به یدک می‌کشند و گشاده‌ترین در برای ارتباط فرهنگی را هنوز باز نگه داشته و نقش مهمی در دیپلماسی فرهنگی ایران و ایرانیان در جهان را ایفا می‌کنند.

واقعیت این است که کتاب یک کالای تزئینی و لوکس نیست، بلکه یک کالای مصرفی است که هر چقدر مصرف آن زیاد شود، همان قدر جامعه را به فرهیختگی بیشتر سوق می‌دهد. لذا، به هر تقدیر و تدبیر، نباید گذاشت که این جنس جور فرهنگ ایرانی از سبد مصرف خانواده‌ها حذف شود و نمایشگاه کتاب در این عصر غربت کتابخوانان، راهی به روشنایی دنیای کتاب است.

کتاب و جهان فرهنگی

کتاب هنوز کالای مهمی در جهان فرهنگی و دنیای مدرن محسوب می‌شود. در زمانی که شرایط ادراکی جهان در حال تحول بوده و یک نبرد فرهنگی در جهان برقرار است، کتاب ایرانی در جهان، زیست مطلوبی دارد و یا اساساً زیست فرهنگی دارد. ولی باید پرسید مسئولان، نویسندگان و نخبگان ایران برای آن، چه برنامه‌ای دارند؟ یکی از کارکرد‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تنظیم و بهتر کردن تراز این زیست فرهنگی است که باید برای آن کوشید و ایران نوین را از این طریق نیز به جهان معرفی کرد.

در خصوص کتاب، کتابخوانی و نمایشگاه کتاب می‌شود ساعت‌ها  نوشت ولی بازهم سیراب نشد. اما به همین میزان، آن‌هم برای عرض ادب و احترام به ساحت کتاب، بسنده کرده امید داریم شاهد زیست پویاتر فرهنگی کتاب در جامعه ایران باشیم و کتاب جایگاه والای خود را میان ما ایرانیان باز یابد.

انتهای پیام/