الزامات و بایسته‌های مدیریت فضای مجازی از دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی با تأکید بر ضرورت اجتناب از انفعال رسانه‌ای معتقد است شبکه ملی اطلاعات می‌تواند بسیاری از آسیب‌های موجود در فضای مجازی را حل کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ امروزه اهتمام بی‌شائبۀ مرجعیت دینی در مدیریت فضای مجازی، بهره‌گیری از جدیدترین فن‌آوری ارتباطی و اطلاعاتی روز دنیا و ضرورت نشر آموزه‌های ناب شیعی در فضای مجازی بیش از پیش به اثبات رسانده است. آیت الله العظمی مکاری شیرازی از مراجع عظام تقلید از فقهایی است که به‌مناسبت‌های مختلف به تبیین بایسته‌ها و الزامات مدیریت صحیح فضای مجازی پرداخته‌اند که تبیین این موضوع از دیدگاه معظم‌له و سایر مراجع عظام تقلید و عالمان دینی می‌تواند به‌عنوان منشور جامع مورد استفاده متولّیان امور فرهنگی به‌ویژه مسئولان محترم شورای‌عالی فضای مجازی در تبیین سیاست‌های پیشِ‌رو قرار گیرد.
اهمّ راهبردها و الزامات مدیریت صحیح فضای مجازی از دیدگاه آیت الله العظمی مکارم شیرازی عبارتند از:
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
بی‌شک فعالیت موثّر و مطلوب در راستای ترویج و نشر آموزه های اسلامی در فضای مجازی از جمله مهمترین مسائل و مولّفه‌های فرهنگی است که باید بیش از پیش به آن اهتمام ورزید، زیرا پویایی فرهنگی تأثیرات به‌سزایی در رشد و توسعه اقتصادی و سیاسی یک جامعه ایفا خواهد نمود و در سوی دیگر نیز شیوع آسیب‌پذیری در عرصۀ فرهنگ چالش‌های عدیده‌ای برای اقتصاد و سیاست یک جامعه به‌همراه خواهد داشت، با توجه به این مسئله مهم حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی تصریح فرمودند: ما فکر می‌کنیم مسائل فرهنگی تبدیل به مسائل سیاسی اقتصادی می‌شود و مسائل سیاسی اقتصادی نیز تبدیل به مسائل فرهنگی می‌شود و تأثیر و تأثر متقابلی دارند.
حال با این تفاسیر و در تبیین وضعیت کنونی فرهنگی جامعه باید گفت؛ مسائل فرهنگی در جامعه شرایط نامطلوبی دارد که دلیل آن هم ماهواره، اینترنت و فضاهای مجازی است که بلای جان جوانان شده است.
هم‌چنین از منظر معظم‌له لزوم رصد مسائل و مشکلات فرهنگی از جمله کاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق در جامعه، افزایش بی‌بندوباری و آسیب‌های اجتماعی... از جمله الزامات مواجهۀ دقیق با فضای مجازی محسوب می‌گردد لذا فرمودند: ما دارای حکومت اسلامی هستیم و معتقدیم که اخلاق اگر فاسد شد مشکلات زیادی ایجاد می‌شود، الآن چرا طلاق زیاد شده؟ چرا ازدواج کم شده؟ چرا شوهر به زن و زن به شوهر بدبین شده‌اند؟ یکی از عوامل مهمش همین‌هاست.
مرجع عالی‌قدر جهان تشیع در ادامه فرمودند: این بی‌بندوباری‌ها نظام خانواده را متلاشی می‌کند؛ ما اگر تذکر می‌دهیم می‌گوییم مصلحت شما این است ما دلمان می‌سوزد، ما مسائل فرهنگی را رصد کنیم و به‌سهم خودمان تذکر دهیم. گاهی این مسائل برای ما هزینه‌هایی دارد که آن را می‌پردازیم، از این رو در رابطه با مسایل فرهنگی نیز دشمن و به یک معنا افراد بی‌بندوبار، دائماً در حال آلوده کردن فضای مجازی هستند و به‌واسطه سایت‌ها، شبکه‌ها و حتی از طریق موبایل در حال سم‌پاشی بر افکار عمومی هستند؛ بنابر این ما هم باید حرکت خودمان را قوی‌تر کنیم، باید وارد میدان شویم و این اقدامات را خنثی کنیم.
لزوم بهره‌گیری مناسب از فضای مجازی؛ راهبرد حیاتی در مقابله با جنگ نرم
در اندیشۀ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، فضای مجازی در عصر کنونی حرف نخست را می‌زند، و نمی‌توان تمام وسایل رسانه جمعی را از بین برد؛ بلکه باید به‌اندازه توان در این مسیر در راستای رشد صنعت رسانه به وظایف خود عمل نمود، تا میدان را از دست دشمن خارج نمود، لذا معظم‌له در فرازی فضای مجازی را دارای ماهیت تخریب یا سازندگی عنوان کرده فرمودند: هرچند بانیان فضای مجازی در خارج از کشور بنای تخریب فرهنگ دینی ما را دارند، لیکن باید از این ابزاری که می‌تواند عامل هدایت یا ضلالت خانواده‌ها باشد به‌نحو صحیح استفاده کنیم.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی راهبرد بهره‌گیری بهینه از آموزه‌های دینی را در ظرفیت وجودی ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی به‌عنوان راهکار قدرتمند اسلام در مواجهه با توطئۀ دشمنان مورد تأکید قرار داده تصریح نمودند: دشمن می‌خواهد با ابزارهای نوین ارتباطی، دنیا را به فساد بکشاند، لیکن از آنجا که هیچ عنصری در عصر کنونی مثل فضای مجازی بر روی این نسل و مردم تأثیرگذاری ندارد، لذا باید با فرهنگ قوی و نیرومند اسلام، از این آموزه‌های فرهنگی ضمن بهره بردن برای تعالی فرهنگ جامعه، برای مقابله با اقدامات دشمنان استفاده نمود.
لزوم همگرایی مسئولان حوزۀ فن‌آوری و متولیان فرهنگی با شورای‌عالی فضای مجازی
از جمله راهکارهای بدیهی و غیر قابل انکار در حیطۀ فعالیت‌های مجازی می‌توان از مطالبۀ فراگیر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ضروت همگرایی همۀ نهادهای مسئول در مقولۀ فضای مجازی با نهاد شورای‌عالی فضای مجازی یاد نمود، معظم‌له در فرازی بر ضرورت مدیریت بهینۀ فضای مجازی و اجتناب از موازی‌کاری در این حیطه تأکید نموده فرمودند: لازم است مسئولین امر در حیطۀ فضای مجازی برنامه‌ها و سیاست‌های خود را با شورای‌عالی فضای مجازی که مرجع قانونی این‌گونه امور است در میان بگذارند و پس از رعایت اموری که جلوی جنبه‌های منفی این کار را می‌گیرد اقدام نمایند.
لزوم احداث شبکۀ ملی اطلاعات
ضرورت تشکیل شبکۀ ملی اطلاعات برای ارتقای مقابله با برخی آسیب‌های فرهنگی جوامع غربی از جمله مطالباتی است که از سوی معظم‌له مورد توجه قرار گرفته است از این رو ایشان فرمودند: با توجه به اینکه شبکه ملی اطلاعات می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند لذا در رفع آسیب‌های موجود در فضای مجازی باید در نشست‌های مسئولان و وزیر ارتباطات با شورای‌عالی مجازی مطرح گردد، زیرا در غیر این صورت در آینده مشکلات بسیاری ایجاد خواهد شد.
لزوم اطلاع‌رسانی در فضای مجازی مقولۀ اطلاع‌رسانی و ارائۀ گزارش از اقدامات و فعالیت‌های انجام‌شده در سطح فضای مجازی از سوی دولتمردان و متولیان امور فرهنگی از جمله شاخصه‌هایی است که توسط معظم‌له به‌عنوان امر مهم و کلیدی در تداوم حیات رسانه‌ای مسلمانان و شیعیان مورد توجه ایشان قرار گرفته است، مرجع عالی‌قدر جهان تشیع اطلاع‌رسانی بهینه را موجب ارتقای نشر فعالیت‌های دینی در فضای مجازی و جذب روزافزون مخاطبین معارف شیعی دانسته فرمودند: اطلاع‌رسانی سبب جذب هرچه بیشتر مخاطبان خواهد شد و ما را به هدف خود در نشر معارف دینی و اسلامی نزدیکتر خواهد ساخت.
اجتناب از انفعال رسانه‌ای؛ اصل بنیادین در فضای مجازی
بدیهی است برخی رویکردهای انفعالی در مواجهه با فعالیت‌های رسانه‌ای قدرت‌های استکباری به‌نوبۀ خود چالش‌هایی فراوان را در مؤلّفه‌های فرهنگی موجب شده است، لذا حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی لزوم اجتناب از انفعال رسانه‌ای را به‌عنوان مطالبه‌ای مهم و ضروری مورد توجه قرار داده فرمودند: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی و شرایطی که در یمن و عراق و سوریه آغاز شد، مبارزه دشمنان اسلام وارد یک فاز دیگر یعنی اینترنت و فضای مجازی شد؛ امروزه از این طریق شاهد مبارزه سیاستمداران دنیا با اسلام هستیم، زیرا امروز تنها مزاحم آنها اسلام اصیل است. معظم‌له با تبیین وظایف و رسالت‌های علما، لزوم بهره‌گیری از رویکردهای تهاجمی علیه دشمنان آموزه‌های اسلامی را خواستار شده فرمودند: وظیفه علمای اسلام در این زمان از هر زمانی سنگین‌تر است زیرا تهاجم امروز دشمن بسیار وسیع‌تر است، لیکن ما نباید حالت انفعالی داشته باشیم و بگوییم؛ با این همه دشمن و با این همه رسانه‌های مقابل چه کنیم؟ بلکه باید گفت قدرت فرهنگ اسلام موجبات پیشروی را فراهم کرده است که در مکتب اهل‌بیت(ع) هم همین‌گونه است، لذا باید با برنامه‌ریزی صحیح تهدیدهای فضای مجازی را به فرصت تبدیل کرد.
لزوم بهره‌گیری بهینه از تکنولوژی مدرن در فضای مجازی
بدیهی است مرجع عالی‌قدر جهان تشیع با بهره‌گیری از اندیشۀ مترقی در مواجهه با فن‌آوری نوین در امر ارتباطات و اطلاعات فرمودند: «ما مخالف تکنولوژی نیستیم، نه‌تنها مخالف نیستیم بلکه واجب است که از آن استفاده کنیم». حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله) در تشریح این مدعا فرمودند: «روایتی داریم که اگر علم در ثریا باشد جمعی از ایرانیان آن را به زمین می‌آورند؛ آن زمان که ما مسلمانان دارای نهضت و انقلاب علمی بودیم اروپاییان قرون وسطایشان را طی می‌کردند.
لذا معظم‌له با تأکید بر اهتمام آحاد جامعه به مقولۀ اخلاق اسلامی و رعایت خطوط قرمز نظام اسلامی و آموزه‌های دینی در باب مواجهه با فن‌آوری ارتباطی جوامع غربی این‌گونه فرمودند: ما از تکنولوژی به‌تمام‌معنا دفاع می‌کنیم، عده‌ای خیال نکنند ما مخالف این تکنولوژی‌ها هستیم، منتهی تکنولوژی غربی مانند آب گل‌آلود و غیربهداشتی است. آب مایه حیات است اما وقتی گل‌آلود و غیربهداشتی شد باید تصفیه شود، از این رو از آنجا که غربی‌ها در حوزه تکنولوژی پایبند به مسائل اخلاقی و فرهنگی نیستند اما ما که پایبند هستیم و خط‌قرمزهایی داریم، معتقدیم که هر تکنولوژی باید پالایش شود.
لذا در دنیایی که فناوری‌های نوین حرف اول را می‌زنند برای نشر صلاح و حق و حقیقت باید از بهترین ابزارهای نوین بهره برد و برای نشر اخلاق پاکی و معنویت از آنان بهینه استفاده نمود.
زبان‌دانی و نهضت ترجمه؛ شاخصۀ مهم در ترویج معارف شیعی در فضای مجازی
بی‌شک مولفۀ زبان‌دانی میان مروّجان و مبلغان دینی در سطوح مختلف تبلیغی به‌ویژه در مواجهه با رسانه‌های نوظهور همچون فضای مجازی امری بدیهی و غیر قابل انکار است، از این رو حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با استناد به روایتی از امام صادق(ع) لزوم زبان‌دانی طلاب و مبلغان دینی در عرصۀ نشر علوم اسلامی و نیز ترجمۀ معارف اسلامی به زبان‌های مختلف را یادآور گردید و اظهار داشت: در روایتی از امام صادق(ع) آمده است زمانی می‌آید که علم از قم به سراسر دنیا صادر می‌شود؛ حال با این اوصاف باید گفت کلام امام صادق(ع) دلیل روشنی بر لزوم ترجمۀ معارف اسلامی به زبان‌های دیگر و نیز تلاش برای یادگیری زبان‌های مختلف است.
قاعدۀ فقهی میسور، راهبرد حضور مستمر و مؤثر در فضای مجازی
مرجع عالی‌قدر جهان تشیع در تبیین الزام همگان به ضرورت بهره‌گیری از تکنولوژی مدرن در مقولۀ فضای مجای با اذعان به قاعدۀ فقهی میسور به‌نوبۀ خود در راستای ترسیم نقشۀ راه مسئولان در لزوم بهره‌گیری از فضای مجازی در حد توان و ظرفیت موجود اقدام نموده فرمودند: در این حوزه باید طبق قاعده میسور در فقه، عمل کنیم؛ یعنی آنچه را که در توان است انجام دهیم و به‌بهانه اینکه نمی‌توانیم، نباید حضور خود را متوقف کنیم.
معظم‌له اخلاق و ضرورت بازتولید فریضۀ امر به معروف و نهی از منکر در شبهه‌زدایی را به‌عنوان ماهیت معنایی قاعدۀ فقهی میسور در فضای اجتماعی مورد تأکید قرار داده اذعان نمودند: این قاعده در مسایل اخلاقی هم حاکم است و تا جایی که می‌توانیم باید زمینه امر به معروف و نهی از منکر را فراهم کنیم. همان‌طور که از حضور روحانیون در فضاهای مختلف به‌ویژه فضای مجازی بهره برده‌اید، با قدرت بیشتری از این امکان استفاده کنید تا حضور افراد دیندار در همه فضاها و اماکن برای مشورت و پاسخ‌گویی به شبهات فراهم شود.
ترویج آموزه های شیعی؛ مهمترین دستاورد در فضای مجازی
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ضرورت نشر روزافزون آموزه‌های غنی شیعی در فضای مجازی را موجب برکات بسیار دانسته و گسترش معارف غنی شیعی را به‌عنوان شاخصۀ کلیدی موفقیت روزافزون دغدغه‌مندان ترویج معارف اهل‌بیت(ع) در مؤلفه‌های رسانه‌ای عنوان نموده فرمودند: بدانید و آگاه باشید علی‌رغم همۀ فعالیت‌های مخرب دشمنان اسلام، لیکن با تلاش و کوشش برای نشر مکتب اهل‌بیت(ع) در سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی و نیز شبکه‌های ماهواره‌ای می‌توان به دستاوردهای عظیمی دست یافت.
تبدیل تهدید به فرصت در فضای مجازی در گروی بهره‌گیری از ظرفیت حوزه و دانشگاه
باید اذعان نمود برخی فعالیت‌های فردی و مستقل که منبعث از دغدغه‌مندی شخصی مروجان مکتب اهل‌بیت(ع) است در نوع خود می‌تواند مؤثر واقع گردد، لیکن بهره‌گیری تخصصی از ظرفیت عظیم حوزه و دانشگاه در عرصۀ رسانه‌های دیجیتال و فضای مجازی یقیناً نقش بسزایی در تبدیل بسیاری از تهدیدات فضای مجازی به فرصت ایفا خواهد نمود، از این رو حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در تأکید این مسئله فرمودند: باید مجموعه‌ای از کارشناسان حوزوی و غیرحوزوی راهکارهای چگونگی ایستادن و مواجهه در برابر هجوم عظیم رسانه‌ای و فضای مجازی غرب را مورد بررسی قرار دهند به‌ویژه تهدیدات فضای مجازی در شرایط کنونی که به فرصت‌های آن می‌چربد و شبهات و تبلیغات ضداسلامی از رسانه‌های دشمن، ماهواره‌ها و شبکه‌های اینترنتی شبانه‌روزی در جهان اسلام پخش می‌شود. لذا باید فضای مجازی را به سمت و سوی تعلیم و تربیت صحیح هدایت کنیم و در این راستا نیز از راهنمایی‌ها و هدایت حوزویان و کارشناسان تعلیم و تربیت بهره جوییم.
لزوم مدیریت فضای مجازی در هدایت جوانان و تقویت نهاد خانواده
بدیهی است حضور بی‌شائبۀ جوانان در فضای مجازی اگر با غفلت از ظرفیت‌های مهم موجود در آموزه‌های اسلامی توأم گردد به‌نوبۀ خود آسیب‌های جدی اخلاقی و اجتماعی را پدید خواهد آورد، لذا حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی با ترسیم راهبرد هدایت‌محوری در رسانه‌های دیجیتال به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی لزوم مدیریت فن‌آوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی را برای تحقق اصل هدایت‌پذیری جوانان و استحکام و تقویت نهاد مقدس خانواده را مورد تأکید قرار داده فرمودند: از آنجا که جوانان و نوجوانان دارای قلبی پاک هستند و این وظیفه مسئولان است که نقشی صحیح و زیبا بر قلب‌های جوانان بنگارند، لذا باید از ابزاری که می‌تواند عامل هدایت یا ضلالت خانواده‌ها باشد به‌نحو صحیح استفاده کنیم، زیرا نمی‌توان از ورود آن به خانه‌ها جلوگیری کرد، بر همین اساس باید ابزار فضای مجازی را به سمت و سویی هدایت کنیم که به تربیت صحیح نسل آینده منجر شود.
خلاقیت دینی؛ مهترین نیاز در فضای مجازی
هم‌چنین مرجع عالی‌قدر جهان تشیع در تشریح راهکارها و الزامات کارآمدی هرچه بیشتر فعالیت‌های مروّجان معارف اهل‌بیت(ع) در فضای مجازی فرمودند: اکتفاء به برخی اقدامات و فعالیت‌های دینی موجبات عقبگرد را فراهم خواهد نمود، لذا باید رو به جلو حرکت نمود.
معظم‌له در تبیین این مسئله فرمودند: باید هر روز و هر سال فعالیت‌های دینی در فضای مجازی با نوآوری و خلاقیت توأم گردد.
سخن آخر
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی در خاتمه تحقق نشر صلاح و رستگاری در جوامع بشری را منوط به تلاش همۀ مسئولان در بهره‌گیری از فن‌آوری‌های نوین دانسته و سعی و کوشش مجاهدان جبهۀ فرهنگی انقلاب اسلامی در فضای مجازی را به ذخیره‌ای برای یوم المعاد عنوان نموده فرمودند: ناشران فساد در دنیای امروز بسیار فعال و افسارگسیخته عمل می‌کنند و باید در مقابل آنان ناشران صلاح و رستگاری نیز با استفاده از فناوری‌های نوین و تکنولوژی روز دنیا تلاش فراوان نمایند. هم‌چنین ازآن‌جایی که رویکرد مروجان معارف اهل‌بیت(ع) بر مبنای هدایت و پیشگیری از گمراهی و انحراف فکری و اعتقادی مخاطبین در فضای مجازی منحصر شده است لذا این گونه اقدامات را باید به‌عنوان ذخیره‌ای برای یوم المعاد مؤمنان و مروّجان آموزه‌های دینی در فضای مجازی مورد توجه قرار داد.
انتهای پیام/+
