تغییر زاویه دوربین جنگ و زنانی که قاعده بازار را تغییر دادند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، می‌گویند به‌تعداد آدم‌هایی که از سال 59 تا 67 در ایران بوده‌اند، می‌توان خاطره از جنگ گفت، اما به‌نظرم می‌توان تعداد راویان جنگ را از این بیشتر در نظر گرفت، می‌توان میدان جنگ را از سال 67 تا همین الآن کشید و از میان همین دایره روایت‌های مختلفی از جنگ شنید. کتاب «تنها گریه کن» یکی از این روایت‌ها است؛ خاطرات اشرف‌السادات منتظری، مادر شهید محمد معماریان. 

«تنها گریه کن» خاطرات زنی است که پیروزی انقلاب و پس از آن وقوع جنگ، مسیر زندگی‌اش را تغییر داد. نویسنده در این اثر به زندگی یکی از زنان در دهه 60 سرک می‌کشد و پس از چهار دهه، آن را با نثری خواندنی و شیرین برای مخاطب خود به‌تصویر می‌کشد.

اگر فکر می‌کنید این کتاب صرفاً یک عاشقانه آرام است ـ همانند آنچه در اغلب کتاب‌های خاطرات زن در دوران جنگ دیده می‌شود ـ سخت در اشتباهید. کتاب، روایتی پر افت و خیز دارد از آنچه در زندگی اشرف‌السادات منتظری گذشته است، زنی که پیش از پیروزی انقلاب، در مقام یکی از مبارزان نقش فعالی در محیط اطراف خود دارد و پس از پیروزی انقلاب و در دوران جنگ نیز، این نقش را ادامه می‌دهد. منتظری زنی منفعل یا تعریف‌شده در فضای کوچک خانه نیست. او دست به تغییر می‌زند و همین، اولین نکته جالب در شخصیت اوست که مخاطب را با خود همراه می‌کند.

دهه 90 دهه چرخش زاویه دوربین راویان جنگ است، این‌بار دوربین از جبهه‌ها فاصله گرفت و به‌سمت خانه‌هایی برگشت که جنگ بر سر آنها آوار شد و با خاطرات اهالی آن گره خورد، کاری که در اواخر دهه 80، با کتاب «دا» آغاز شد، در دهه 90 پررنگ‌تر از قبل به راه خود ادامه داد و سبب شد خاطرات جنگ، مخاطبان جدیدی پیدا کند. اگر پیش از این تنها سربازان و مردان مخاطبان این آثار بودند، در یک دهه گذشته نسل جدید مخاطبان جدی کتاب‌های خاطرات دفاع مقدس شده‌اند. در اکثر این کتاب‌ها، نمایی از زن مقاوم و صبور در مواجهه با یک بحران را شاهد هستیم، با این حال صدای زنانی که بُعد اجتماعی‌شان پررنگ‌تر باشد، کمتر شنیده شده است.

از این منظر، خاطرات کتاب «تنها گریه کن»، کمی با آثار گذشته متفاوت است که صرفاً روایتگر خاطرات یک مادر شهید هستند؛ به‌طوری که به‌گفته اکرم اسلامی، نویسنده این کتاب، شخصیت منتظری خود از چندین وجه دارای جاذبه است که مادر شهید بودن یکی از آنهاست. او در برهه‌ای از زندگی خود در مقام یک زن مبارز ظاهر می‌شود، در برهه‌ای دیگر نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی فعالیت‌های مردمی در پشتیبانی از جنگ دارد و در بخش دیگری از زندگی شخصی، مشوق حضور فرزندش در جبهه است. 

دیگر نقطه‌قوت کتاب «تنها گریه کن»، نثر ساده و خواندنی آن است. نویسنده کوشیده است با استفاده از عناصر داستانی ـ با تأکید بر رعایت خط قرمزها و حفظ روایت راوی ـ تصویری ملموس از زندگی راوی خود ارائه دهد. گفت‌وگو، توصیف، توجه به جزئیات، شخصیت‌پردازی و... همگی کنار هم، روایتی خواندنی از زندگی یک زن دهه 60 را ارائه می‌دهد.

انتشار کتاب «تنها گریه کن» با استقبال خوبی از سوی مخاطبان همراه بوده است. تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این اثر نیز سبب شده است بار دیگر این کتاب در فهرست آثار پرمخاطب دفاع مقدس قرار گیرد؛ به‌طوری که چاپ صدم از این اثر به‌تازگی توسط انتشارات حماسه یاران منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

انتهای پیام/+