چرا دولت قدرتِ نظارت بر حرکت پول در اقتصاد را ندارد؟ / عرب مازار: قادر به شناسایی دهکهای یارانه بگیر نیستیم + فیلم

علی اکبر عرب مازار رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی و مشاور وزیر اقتصاد در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به به چالش‌های نظام مالیاتی کشور گفت: بعد از بحران اقتصادی سال‌های 1372 که یک تورم 50 درصدی را تجربه کردیم، اصلاح نظام مالیاتی کشور جزو برنامه‌ سوم در دولت آقای خاتمی بود.

وی ادامه داد: در آنجا پیش بینی شد که سازمان امور مالیاتی کشور بوجود بیاید که جامعه اطلاعات مالیاتی درست بشود و همچنین مالیات بر ارزش افزوده در ماده 59 آن پیش بینی شد. به خاطر این پیش بینی شد که نظام مالیاتیمان را از حالت سنتی خارج کنیم و به صورت مدرن ایجاد بشود که به هر صورت این معضلاتی که داریم بعضا در نظام مالیاتی می‌بینیم حل بشود.

رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی گفت: این طرح به نتیجه نرسید چراکه با تغییر افراد در سازمان مالیاتی طرح دستخوش یک سری تغییرات شد و عملا در زمان مقرر خودش پیاده‌سازی نشد. اگر آن طرح می‌توانست پیاده شود، امروز نظام مالیاتی‌ یک نظام قابل اتکاء و مدرن بود اما هنوز بر اساس فردسالاری در نظام مالیاتی کار می‌کنیم یعنی یک فرد است که تصمیم می‌گیرد که مالیات شما چقدر باشد.

به گفته عرب مازار، هر نوع قانون جدید هم که ما تصویب بکنیم همچنان روی همان سیستم بدون کارآیی قابل قبول تحمیل می‌شود. باید آن طرح کامل پیاده شود. اخیرا لایحه‌ای را در مورد بحث مالیات بر مجموع درآمد مطرح کردند، مالیات بر مجموع درآمد یک مکانیزمی نیست که برمبنای آن مالیات بیشتر بگیریم.

وی افزود: مالیات برمجموع درآمد نظام طرح جامع را کامل می‌کند یعنی هر فردی در کشور هر جایی درآمدی داشته باشد، مشخص خواهد بود. در نتیجه این داستان از نظر کلی شفاف می‌شود که دولت بتواند حرکت پول را در اقتصاد کنترل کند.

رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی با تاکید بر کارکرد کنترلی سازمان امور مالیاتی گفت: نظام مالیاتی در دنیا فقط برای کسب درآمد نیست. بزرگترین مشکلی که ما در اقتصاد کشور داریم این است که دولت بر حرکت پول در اقتصاد مدیریت ندارد. کشورهای دیگری که نفت ندارند و یا دولت‌های آنها کوچک و همه چیز دربخش خصوصی است، چگونه اقتصادشان را کنترل می‌کنند؟ آنها پول را کنترل می‌کنند. کنترل حرکت پول در اختیار دولت است. دولت نظارت دارد و در نتیجه هدایت نیز انجام می‌دهد. بسیاری از سیاست‌هایی که داریم به نتیجه مطلوب نمی‌رسد و علت این است که ما نتوانستیم پول را به سمت فعالیت‌های مولد هدایت کنیم.

وی ادامه داد: ما به صورت گسسته و موردی با یک پدیده برخورد می‌کنیم. با قاچاق سوخت، مواد مخدر و هر کدام را جدا جدا برخورد می‌کنیم در حالی که همه این اقدامات در قالب حرکت پول در اقتصاد قابل رویت است. اگر ما بتوانیم سیستم را درست کنیم و یک سیستم جامع به وجود بیاوریم که اطلاعات افراد در آن وجود دارد، بسیاری از اقدامات از جمله شناسایی درست دهک‌ها ممکن خواهد شد.

عرب مازار گفت: شما ببینید چند سال است که ما یارانه می‌دهیم اما هنوز نتوانستیم بفهمیم دهک اول کیست، دهک دوم کیست، وقتی شما این اطلاعات را ندارید چطور مثلا در مورد مسکن سیاستگذاری می‌کنید؟ چطور در مورد اشتغال سیاستگذاری می‌کنید؟ این اطلاعات است که ارزش دارد و می‌تواند به دولت  بگوید کدام قسمت کشور چه نیاز دارد، چند نفر در هر یک از بخش‌ها کار می‌کنند و یا اینکه چند نفر وارد بخش مسکن شدند.

وی افزود: این به این معنا است که این اطلاعات مبنای تصمیم‌گیری اقتصادی است که  اگر نظام مالیاتی درست کار کند بسیاری از این اطلاعات ارزشمند را در اختیار وزیر اقتصاد می‌گذارد که می‌خواهد اقتصاد را مدیریت کند. درآمد حاصل کار بعدی در سازمان امور مالیاتی است چون در بسیاری از موارد شما نباید مالیات بگیرید تا اقتصاد حرکت کند.

مشاور وزیر اقتصاد با بیان اینکه در برخی موارد لازم است، مالیات را کاهش بدهیم ولی هیچ دلیلی ندارد که اطلاعات ما از اقتصاد کافی نباشد، گفت: معمولا در نظام‌های مالیاتی این پیچیدگی را نمی‌بینیم. ما می‌گوییم نظام مالیاتی درآمدش کم است، برای رشد درآمدها باید چکار کنیم؟ خرید 10 تا کامپیوتر فایده ندارد. برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای اصلاح سیستم فعلا به نتیجه مطلوب نرسیده و ما امیدواریم که در دولت جدید، اولویت بر پیاده شدن این طرح گذاشته شود.

به گفته رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی، اشکالی نیز در خود طرح  وجود دارد. در طرح‌های صنعتی شما از نظر مدیریت ابتدا پروژه را انجام می‌دهیم و پس از آن تولید را آغاز می‌:نیم. مثلا وزارت نفت که می‌خواهد یک پالایشگاه جدید بزند آن پالایشگاه به صورت مستقل مهندسی و ساخته می‌شود، سپس مواد اولیه به آن داده می‌شود و محصولش می‌آید یا اینکه نیروگاه می‌زنیم، این به نیروگاه‌های بعدی کاری ندارد اما در نظام مالیاتی شما باید همزمان این کار را کنید.

وی با بیان اینکه این به این معنا است که نمی‌توانید یک سازمان مالیاتی درست کنید بلکه باید همین سیستمی که در حال کار است را اصلاح کنید و اقدام کار خیلی سختی است، گفت: سختی کار هم این است که در سال‌های گذشته عملا نتوانستند این کار را انجام بدهند، چون شما همزمان باید خدمت رسانی و هم اصلاح کنید.

عرب مازار معتقد است، ما نمی‌‌توانیم بگوییم که یک سال کسی به سازمان امور مالیاتی مراجعه نکند و مالیاتی وصول نکنیم چرا که داریم تغییرات ایجاد می‌کنیم. همزمان باید همین نیروی انسانی که دارد کار می‌کند آموزش بینید که با سیستم جدید کار کند. این کار مسئله را یک مقدار پیچیده می‌کند. فکر می‌کنم به هر صورت ما باید هم بخش درآمد را ببینیم که افزایش پیدا کند هم بخش هزینه را کاهش بدهیم.

انتهای پیام/